Spannende(r) tijden

Univers publiceert een reeks opinies over het vluchtelingenvraagstuk. Vandaag deel 1 door Jan Jaap de Ruiter.

Vluchtelingen zijn van alle tijden en in de heilige geschriften van joden, christenen en moslims wordt opgeroepen de vluchteling te ontvangen en als gast te voorzien van onderdak, zorg, eten en drinken.De barmhartigheid waarmee Europa de vluchtelingen uit het Midden-Oosten heeft opgenomen kan verklaard worden uit dit aloude gebod, dat vanzelfsprekend past binnen het algemene christelijke gebod je naaste lief te hebben als jezelf. Maar als de eerste nood gelenigd is, is het de vraag hoe verder om te gaan met de vluchtelingen die op zeker moment geen vluchtelingen meer zijn maar ingezetenen.

Ze vestigen zich in dorpen en steden, gaan aan het werk, hun kinderen gaan naar school en langzaam maar zeker worden ze onderdeel van de samenleving. Dan komt er een moment waarop culturen kunnen gaan botsen. Want de vluchtelingen waar we het over hebben komen uit samenlevingen die − als het gaat om opvattingen over normen en waarden − tamelijk conservatief zijn, zelfs als je uit een land als Syrië komt dat jarenlang geregeerd is door een in principe seculier bewind. Nu is het aan de andere kant ook weer zo dat veel vluchtelingen aangetrokken worden door de vrijheid die in Europa heerst, de democratie die rechtvaardigheid afdwingt voor iedereen- zaken die in het Arabische Midden-Oosten ver te zoeken zijn.

Zijn de groepen vluchtelingen, vaak ernstig getraumatiseerd, in staat aansluiting te vinden bij de ontvangende samenleving?

Maar de vrijheid, rechtvaardigheid en democratie die in Europa gemeengoed zijn impliceren ook dat andersdenkenden gerespecteerd worden. Denk aan onze liberale opvattingen over de positie van vrouwen en homoseksuelen, om maar eens twee in het oog springende groepen te noemen. En op dat vlak bevindt zich de grote uitdaging van de komende tijd. Zijn de groepen vluchtelingen, vaak ernstig getraumatiseerd, in staat aansluiting te vinden bij de ontvangende samenleving? Beseffen zij dat zij met hun komst naar het continent van vrijheid en democratie geconfronteerd worden met samenlevingen die in veel opzichten haaks staan op hun oorspronkelijke samenleving?

Ik weet zeker dat er velen zijn die onvervaard deze uitdaging aangaan maar er zullen er ook zijn die schrikken van wat ze aantreffen. Hun reactie is dat ze zich terug zullen trekken in een eigen geschapen wereld. Dat laatste kan en mag, maar ik zou het wel betreuren. We gaan hoe dan ook spannende tijden tegemoet, en dat terwijl het huidige tijdsgewricht al zo spannend is.

Jan Jaap de Ruiter

Op donderdag 22 oktober aanstaande organiseert het Hartslagcafé de thema-avond ‘De vluchteling begrensd’. Daarop vooruitlopend publiceert Univers een reeks blogs over het vluchtelingenvraagstuk. Deze eerste bijdrage is van Jan Jaap de Ruiter, arabist aan Tilburg University.

_Advertentie.