‘Maatregelen Asscher helpen werkloze oudere niet’

De daling van het aantal werklozen is de afgelopen drie maanden gestokt. Onder jongeren en 45-plussers steeg de werkloosheid zelfs. Terwijl er door de regering tal van maatregelen zijn genomen om die doelgroepen aan werk te helpen en te houden. Voor de ouderen werken die maatregelen in ieder geval niet, zo concluderen Nederlandse topeconomen.

In september waren er 607.000 werklozen, ofwel 6,8 procent van de beroepsbevolking, zo meldt het CBS. Dat is even veel als in juli en augustus. Het aandeel 15- tot 25-jarigen blijft het grootst: 11,5 procent van alle jongeren is werkloos. Bij 45-plussers is dat 6,5 procent. Waar jongeren nog hun leeftijd, beloningshoogte en (om)scholingsmogelijkheden mee hebben, ziet het er voor de ouderen echter nog minder rooskleurig uit.

Dat blijkt ook uit de conclusies van het economenpanel van Me Judice. Dat presenteerde gisteren een analyse van het probleem ‘Ouderen aan het werk’. Volgens de meeste van de 38 topeconomen op de discussiewebsite zetten de maatregelen van minister Asscher voor deze doelgroep geen zoden aan de dijk. Actieplannen, bonussen en vouchers, proefplaatsingen, om- en bijscholingen: in de praktijk blijkt het bar weinig op te leveren.

Deuk in pakje boter

De economen kregen van Me Judice drie stellingen voorgelegd. De eerste luidde: de combinatie van maatregelen die het huidige kabinet heeft genomen zal de werkloosheid onder vijftigplussers niet of nauwelijks verminderen. Slechts zes economen waren het niet eens met die stelling, alle anderen hebben geen vertrouwen in de maatregelen.

De Tilburgse hoogleraar Harry van Dalen: “Het zijn vaak goedbedoelde initiatieven die niet meer dan een marginale deuk in een pakje boter schoppen. Het geeft ook de grenzen aan van wat de overheid vermag.” Econoom Mathijs Bouman: “Het verleden leert dat werkgevers vaak vinden dat de administratieve last die hoort bij specifieke loonsubsidies en dergelijke niet opweegt tegen de financiële voordelen.”

Te duur

De tweede stelling betrof de beloning: het automatisme waarmee lonen alleen maar stijgen en niet dalen gedurende een carrière, is de grootste hinderpaal voor een duurzame inzet van ouderen op de arbeidsmarkt. Gewogen naar kennis en expertise, was 63 procent van de economen het eens met die stelling.

Mee eens, zegt ook Reyer Gerlagh van TSC: “Het klassieke carrièrepad met stijgend loon is een mooi resultaat uit het verleden. Bij stijgende mobiliteit lijkt het niet meer houdbaar.” Ook Sylvester Eijffinger laakt het automatisme: “Demotie moet bespreekbaar worden.”

Toch zijn er hier al iets meer economen die hun twijfels hebben. Hoogleraar arbeidseconomie Jan van Ours: “Het carrièrepatroon van de loonontwikkeling is verdisconteerd in de loononderhandelingen. Het zou merkwaardig zijn als ouder worden automatisch een loondaling tot gevolg heeft.” Hij krijgt bijval van onder meer Steven Brakman van de RU Groningen: “Het automatisme van een ‘periodiek’ is een efficiënte vertaling van toegenomen ervaring. Het eind van een schaal is bovendien snel bereikt en de stijging gaat niet door tot het 67ste jaar.”

Uitkering afbouwen

Over de derde stelling waren de meningen nog het meest verdeeld. Om de positie van oudere werklozen duurzaam te verbeteren, zo werd gesteld, moet worden overwogen om de hoogte van de werkloosheidsuitkeringen te laten dalen met de werkloosheidsduur. Slechts 39,6 procent was het daar in meer of mindere mate mee eens, terwijl ruim 42 procent het juist oneens is met die stelling.

Lans Bovenberg kan zich er wel in vinden: “Uit onderzoek blijkt dat dit redelijk effectief is om mensen te stimuleren werk te zoeken.” En Bas van der Klauw (VU) gaat nog een stap verder. Hij stelt dat langdurig hoge uitkeringen juist langdurige werkloosheid stimuleren. “Het is belangrijk dat instituties zodanig vormgegeven zijn dat werken financieel aantrekkelijk is.”

Anderen, zoals Casper van Ewijk, wijzen erop dat deze daling al onderdeel is van de nieuwe WW. Pieter Eichholtz van Universiteit Maastricht is kort maar krachtig in zijn afwijzing: “Deze stelling zegt dat we de positie van ouderen kunnen verbeteren door die te verslechteren…” Zijn Maastrichtse collega Andries de Grip geeft nog een andere reden waarom dat niet werkt: “Het probleem is niet zozeer dat oudere werklozen zich onvoldoende inspannen om nieuw werk te vinden, maar dat werkgevers vaak zeer terughoudend zijn om 55-plussers in dienst te nemen. Zeker als er enige bijscholing vereist is voor een optimale inzet.”

Beeld: Flickr/Mystic_mabel cc 2.0

_Advertentie.