Geen werkmailtje sturen voor het slapengaan

Na werktijd geen zakelijke mails of telefoontjes meer. Duitse en Belgische bedrijven willen met het recht op onbereikbaarheid stress en burn-outs onder werknemers verminderen. Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt, zet er vraagtekens bij: want wat als je juist ’s avonds heel productief bent?Na het avondeten belt je collega om wat te vragen over de presentatie van morgenvroeg. Tijdens Goede Tijden Slechte Tijden stuurt je baas een spoedmailtje. En als je om 22.00 uur je pyjama aantrekt, krijg je nog een sms’je van een klant.

Een aantal Duitse en Belgische bedrijven wil af van deze situatie. Autofabrikant BMW geeft zijn werknemers het recht op onbereikbaarheid. Een mailtje of telefoontje hoeven zij na werktijd niet te beantwoorden. En als ze dat wel doen, dan mogen ze die tijd compenseren. Volkswagen gaat verder: het is voor een aantal werknemers niet mogelijk om ’s avonds nog mails te sturen. Ook de Belgische supermarktketen Colruyt hanteert deze regel.

Burn-outs
Het recht op onbereikbaarheid vermindert stress en burn-outs, is de gedachte. En als we de onderzoeken moeten geloven, klopt dit ook: wetenschappers van Erasmus Universiteit in Rotterdam onderzochten wat constante bereikbaarheid doet met een mens. Wat blijkt: na twee jaar leidt dit tot chronische vermoeidheid. Een groep proefpersonen die ’s avonds geen mails of telefoontjes beantwoordt, had daar geen last van. Ook het FNV zegt dat mobiele werknemers vaker kampen met gewrichtsklachten en burn-outsymptomen.

“Stress is een groot probleem op de arbeidsmarkt”, erkent Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt. “Een kwart van de werknemers in Nederland heeft het gevoel dat ze een burn-out krijgen. In de burn-outcijfers zie je vooral dat jongeren getroffen worden. Daarnaast speelt ook mee dat het niet makkelijk is om een vaste baan te vinden. Er wordt veel met tijdelijke contracten gewerkt. Dat betekent dat een werknemer zichzelf steeds opnieuw moet bewijzen.”

“Een van de stressfactoren is het idee dat je 24 uur per dag bereikbaar moet zijn”
– hoogleraar René Schalk

Het recht op onbereikbaarheid is een goed idee, zegt hoogleraar René Schalk, verbonden aan het departement Human Resource Studies op Tilburg University. “Dit draagt bij aan stressvermindering. Een van de stressfactoren is het idee dat je 24 uur per dag bereikbaar moet zijn, en het gevoel dat je overal verantwoordelijk voor bent. Deze maatregel geeft meer rust.” Maar volgens Schalk verschilt het per situatie: “Als een bedrijf verwacht dat de werknemer altijd bereikbaar is, moet het duidelijk afspraken maken over de begrenzing daarvan.”

Flexibel
Wilthagen zet vraagtekens bij het recht op onbereikbaarheid: “Deze maatregel gaat in tegen de trend dat we zelf beslissen wanneer we werken. En wat als je productie ’s avonds het hoogst is? Mensen verliezen hun flexibiliteit.”

Kleine kans dat deze maatregel in Nederland wordt doorgevoerd, schat Wilthagen. “Nederland kiest eerder voor de vrijheid om zulke afspraken onderling te regelen, tussen werknemer en werkgever. Zo’n uniforme maatregel is dan niet nodig. Wij zitten op een andere lijn dan Duitsland en België.”

Zelf bepalen
Dit initiatief staat haaks op de nieuwe wet Flexibel Werken, zegt Wilthagen. Deze wet gaat vanaf 1 januari 2016 van start. “Op die manier krijgen werknemers de ruimte om bijvoorbeeld thuis te werken en zelf de werktijden te bepalen.” Dit is volgens hem effectiever dan het recht op onbereikbaarheid. “Als je zelf het productieproces kan aanpassen, dan voorkom je dat de druk groter wordt dan dat je eigenlijk aankan. Dat is de beste preventie van een te hoge werkdruk: een werknemer kan een keer iets uitstellen en het de dag daarna inhalen.”

_Advertentie.