Rijtjes stampen
754: Bonifatius wordt vermoord bij Dokkum. 14 juli 1789: bestorming van de Bastille. 1813: landing van prins Willem Frederik in Scheveningen. 1848: grote grondwetsherziening. 1919: Verdrag van Versailles. 6 juni 1944: D-Day. Ergens in mijn hersenen zitten laatjes vol met dit soort jaartallen en data. Op school werden die erin gestampt en nog steeds zitten ze er.Naast ’lösslandschap in Zuid-Limburg’ staat ‘populierenrijen staan in een zandlandschap’ en bij de Dorische zuilenstijl staan ook de Ionische en Korintische. Aan die specifieke kennis heb ik weinig in het dagelijkse leven, behalve dat ik weet dat mijn oma in een zandlandschap woont en dat een 75-jarige die zegt D-Day-strijder te zijn waarschijnlijk de ziekte van alzheimer heeft.
Feiten stampen is uit de mode. In het hoger onderwijs is Bildung in Schwung en op de basisschool en de middelbare school verdwijnt kennisoverdracht ook van de schoolbanken. Het grootste gevaar voor ons onderwijs komt nog wel van de zieners – inclusief de onvermijdelijke ‘tijdgeestonderzoeker’ – van Ons Onderwijs 2032.
‘Feiten zijn minder belangrijk geworden’
In opdracht van de regering doet een groepje kennisbobo’s onder dat motto onderzoek naar hoe ‘het funderend onderwijs van de toekomst’ eruit moet zien. Een paar weken geleden kwam Ons Onderwijs 2032 met haar adviesrapport. Daarin staat dat feitenkennis door de opkomst van internet en zoekmachines steeds minder belangrijk wordt.
Een 75-jarige die zegt D-Day-strijder te zijn heeft waarschijnlijk de ziekte van alzheimer
‘De betekenis van kennis is veranderd, feiten zijn minder belangrijk geworden,’ zo liet voorzitter Paul Schnabel in Trouw optekenen. ‘Tegenwoordig pak je je mobieltje erbij. Vroeger zat je kennis in je hersenen en je boeken, nu is dat de computer.’
Het Robespierre-regime en de bestorming van Versailles
Het geeft blijk van een onnoemelijke kortzichtigheid. Zoekmachines zijn alleen nuttig als je daadwerkelijk gerichte informatie zoekt. Als ik überhaupt niets weet over de Franse Revolutie, hoe leer ik het dan? Hoe kom ik er dan achter dat de Franse Revolutie uitmondde in het Schrikbewind van Robespierre en de alleenheerschappij van Napoleon en niet in het Verdrag van Versailles of Vichy-Frankrijk? Hoe moet ik ooit beoordelen of de claim dat IS vergelijkbaar is met de nazi’s klopt wanneer ik nauwelijks iets over de Tweede Wereldoorlog weet?
Persoonlijke ontwikkeling, Bildung en burgerschap belangrijker maken kan alleen als je kinderen een goede basis meegeeft. Je kunt geen kennis interpreteren, je kunt de waarde van kennis niet wegen, laat staan zelf kennis vergaren, als je niet weet wat het startpunt is. Bildung is weliswaar een nobel streven, maar zonder goed fundament is het voorbestemd ineen te storten.