‘Beledigingen horen bij Nederland’

‘De bedoeling waarmee iemand iets zegt, moet zwaarder wegen dan de woorden die worden gebruikt’, betoogde Ybo Buruma op de dag van de Rechten van de Mens. Er moet in Nederland beter onderscheid gemaakt worden tussen rationele en emotionele beledigingen. Gisteren boog de oud-hoogleraar strafrecht zich in het Dantegebouw op Tilburg University over het belang van vrijheid van meningsuiting versus het belang van autoriteit en gezag van machthebbers in de samenleving. Elke jaar op de Dag van de Mensenrechten nodigt Tilburg University een spreker uit. Buruma zoomde in op het belang van vrijheid van meningsuiting met zijn lezing: ‘How rude can you be? Offensive speech and the harm that is at stake’.

Buruma begon met een lesje vaderlandse geschiedenis. Vrijheid van meningsuiting is een voorwaarde voor de Nederlandse democratie en het belang ervan mag niet onderschat worden, legde hij uit. Nederland is een tolerant land en Buruma verduidelijkte dit met een voorbeeld van LuckyTV. Dit satirische programma reageert ‘op luchtige wijze’ op de actualiteit. Voor een item was het koningspaar gefotoshopt met een lachwekkende outfit. Buruma: “Deze foto was zeker beledigend, maar ook typisch Nederlands: een brutale, grappige en ongevaarlijke grap.” En dat moet kunnen, aldus het lid van de Hoge Raad.

Rationele en emotionele uitingen

Waar Buruma zich zorgen over maakt, is dat mensen tegenwoordig snel naar de rechter stappen bij beledigingen. Schelden is vaak een plotselinge en emotionele reactie, legde hij uit. Tijdens een ruzie kan iemand scheldwoorden gebruiken om zijn uitingen kracht bij te zetten. Mensen die zich niet gehoord voelen, wat in de lagere sociale klasse vaak voorkomt, hebben deze behoefte. “Er wordt niet echt naar deze mensen geluisterd”, betoogde Buruma. Het is daarom belangrijk om het onderscheid tussen rationele en emotionele uitingen te maken. “Is wat iemand zegt slechts een uitbarsting van emoties? Of is er echt over nagedacht? De intentie waarmee iets gezegd wordt, is belangrijker dan de woorden.”

Belediging is vaak strafbaar, maar bij een emotionele reactie moeten mensen minder snel beledigd zijn, vindt Buruma. Vooral politici zouden er niet direct consequenties aan moeten verbinden; ze moeten een dikkere huid hebben.

Pas als een reputatie van een politicus echt beschadigd wordt, moeten er gerechtelijke stappen ondernomen worden. Buruma kwam terug op zijn geschiedenisles: “We moeten accepteren dat beledigende, emotionele uitingen bij Nederland horen.”

_Advertentie.