De aarde is niet rond

De aarde is niet rond. Bobby Ray Simmons Jr, alias B.o.B, weet het zeker. Volgens de 27-jarige Amerikaanse rapper en producer is de wereld zo plat als een plakje salami. De NASA is de grote boosdoener, die liegt ons glashard voor. Op social media plaatst B.o.B foto’s van de horizon die, zo merkt de rapper fijntjes op, toch altijd kaarsrecht is?

Het Belgische televisieprogramma De Ideale wereld ging gisteren de straat op met de boodschap van B.o.B. Aardig wat voorbijgangers hadden ook twijfels. “Ik zit veel in Thailand,” zegt een voorbijganger, “en daar lopen we toch ook plat?”

Dat was natuurlijk lachen geblazen in de studio. Maar de complottheorie van ons aller B.o.B zegt stiekem veel over onze dubbele houding tegenover de wetenschap. Aan de ene kant vertrouwen we de wetenschap blindelings. Als je ziek bent ga je naar de dokter en niet naar een Chakra- Reiki therapeut. Wie de weg kwijt is bidt niet tot Hermes maar grijpt naar zijn mobiel.

Wantrouwen
Tegelijkertijd wordt de wetenschap gewantrouwd. Al die economen met hun tegengestelde visies, de psychologen die iedereen ADHD aanpraten, de constant veranderende berichtgeving over gezonde voeding – waarom zouden we de wetenschap nog geloven?

“Complotdenkers en moderne media kunnen prima met elkaar door een deur”

Wat opvalt aan het verhaal van B.o.B is natuurlijk de complete afwezigheid van nuance. De man ziet een rechte horizon, dus is de aarde plat. Wetenschap bestaat vaak uit een ‘ja, maar-verhaal’: “We zien inderdaad een rechte horizon, maar dat komt door…” Complotdenkers houden niet van nuance.

Het probleem is dat complotdenkers en de moderne media wat dat betreft prima door een deur kunnen. Ook de media houden niet van het ‘ja, maar-verhaal’. Zij presenteren het liefst harde en praktische feiten. De nuance wordt achterwege gelaten. Zo ontstaat de verwachting dat de wetenschap een bunkerharde feitenmachine is. We verwachten van academici dezelfde stelligheid als van rapper B.o.B. Hoe groot is dan de teleurstelling als blijkt dat wetenschap vooral draait om het afstrepen van zekerheden in een zoektocht naar de waarheid?

Leven met onzekerheid
Wat we nodig hebben, zijn meer publieke intellectuelen. Mensen die in begrijpelijke taal complexe wetenschappelijke processen kunnen uitleggen. Die het ‘ja, maar-verhaal’ kunnen overbrengen. Wat geleerd moet worden, is dat wetenschap niet alleen draait om het vinden van zekerheid, maar ook om het leven met onzekerheid. Nu wordt die taak vooral bij wetenschappers zelf neergelegd, maar niet iedere wetenschapper blinkt daarin uit of heeft daar de tijd voor.

Voor je het weet gaan mensen als B.o.B dat gat opvullen. En lullen we ons uit wantrouwen terug naar de Middeleeuwen.

_Advertentie.