Waarom wordt noodbouw Prisma al zo lang gebruikt?

deel1 watwiljelezenGebouw Prisma is in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw neergezet als noodbouw. Bijna vijftig jaar later wordt het nog gebruikt. Univers-lezers vroegen zich af: hoe zit dat?

In de beginjaren groeide de universiteit hard. Daarom werd omstreeks 1970 aan de noordzijde van de campus noodbouw opgetrokken. Die is tot in de jaren tachtig uitgebreid. Uiteindelijk zouden drie noodgebouwen worden samengevoegd tot één: Prisma. Het thuishonk van de sociale faculteit. En campusdoolhof: de drie gebouwen sloten slecht op elkaar aan en staan in de ondoorgrondelijke wandelgangen bekend als P/s, P/laag en P/hoog.

Roerige jaren
Noodbouw is meestal tijdelijk. Maar Prisma staat er al bijna vijftig jaar. Er is wel uitgekeken naar een alternatief. Uit de Univers-archieven blijkt dat er in 2010 plannen waren voor nieuwbouw. Die zou de lijvige sociale faculteit in 2014 moeten huisvesten. Maar omdat de overheid in de universitaire geldstroom sneed, kwam collegevoorzitter Hein van Oorschot terug op dat voornemen. Tilburg School of Social and Behavioral Sciences (TSB)-directeur Hans Dieteren destijds begreep dat niet, aangezien de universiteit net voor veel geld gebouw Academia en het Duvelhok in Tilburg centrum had aangekocht (al ging die laatste deal niet door.)

Luchtfoto uit 1989, richting het zuiden. De bibliotheek was nog niet gebouwd.
Foto aangeleverd door Paul Hoeijmans.

Geen nieuwbouw dus. Maar Prisma was in slechte staat, dus er moest wel iets gebeuren. Daarover ontstond onduidelijkheid. In 2011 sprak Van Oorschot weer over nieuwbouw. Het college wilde niet meer in Prisma investeren. Begin 2012 echter veronderstelde de sociale faculteit dat er géén nieuwbouw kwam. Dus moest er gerenoveerd worden. Ingrijpend. Later dat jaar staan de zaken er wederom anders voor: de faculteit denkt dat er wél nieuwbouw komt. Renoveren was geen optie, dan zouden problemen aanhouden. Ondertussen was Prisma wel zo handig: toen Cobbenhagen werd gerenoveerd, hield het CvB een blauwe maandag kantoor in de noodbouw. De vleugel waar ze zaten werd er speciaal voor opgeknapt. Univers verhuisde dit jaar van P/s naar Cobbenhagen.

‘Medewerkers bivakkeren in een bunker met lekkende lichtkoepels, rottende kozijnen en stank en overlast’

Meest bewogen jaar was 2013. Medewerkers moesten het gebouw uit wegens asbest. In de zomer loopt het de spuigaten uit. Medewerkers bivakkeren in een bunker met lekkende lichtkoepels, rottende kozijnen, een smeervloer, stank en overlast van muizen en mieren, hitte in de zomer en kou in de winter. Tenzij de verwarming aanstaat: dan is het ook in de winter 30 graden. Een Univers-lezer tipte onlangs zelfs dat het brandalarm nauwelijks te horen is door de dikke muren.

Later in 2013 is voorgenomen de campus te moderniseren. Prisma zou daarbij plat gaan. Vastgoed-directeur Paul Hoeijmans stond toen voor een maquette in zijn werkkamer. Hij schudde zijn hoofd: “Dit kan echt niet meer, dit pand is verouderd, het lekt, het is te warm, totaal versleten.” De noodbouw had maar twintig jaar moeten staan, lichtte Hoeijmans toe. Met provisorisch onderhoud is de badkuip nog wat langer drijvende gehouden, want de sociale faculteit moest toch een dak boven het hoofd hebben.

Beoogd was de gebouwen gelijktijdig te slopen, maar daar zou het niet van komen. In 2015 werd P/laag gesloopt, om plek te maken voor een Onderwijs- en zelfstudiecentrum (OZC). Medewerkers uit P/laag verhuisden. Psychologie werd opgesplitst: onderzoeksinstituut Corps ging naar gebouw Tias, om daar een gezondheidscluster te vormen met Tranzo. Dat instituut zat daar al. De rest van de sociale faculteit ging naar P/hoog en P/s. Over nieuwbouw is niet meer gesproken.

1997. Univers-hoofdredacteur Francine Bardoel in Prisma.
Ze gaf les in Nederlands als tweede taal.

Hoezo, slopen?
Prisma is decennia overeind gehouden. In 2008 is vastgoed na gaan denken over de toekomst van Prisma, zegt Hoeijmans nu. Maar al rond de eeuwwiseling had het gebouw zijn tijd gehad. Toen moet er ongetwijfeld over gesproken zijn.

Toch is dat niet zo, zegt Marcel van Ieperen. Van Ieperen was van 1999 tot 2010 vice, acting en gewoon managing director bij TSB. “Er waren in die tijd geen plannen iets te doen met het pand,” zegt hij. “In het vastgoedbeleid zaten normale renovaties van panden, plannen voor sloop waren er niet. Er waren wel veel klachten en opmerkingen. Met name over slechte vindbaarheid van ruimtes, moeilijke oriëntatie in het gebouw en smalle gangen. Maar het voormalige Simon-gebouw (P/s, red.) is in de jaren tachtig gebouwd. Dat stond er rond 2000 dus pas twintig jaar.” P/laag was wel toe aan sloop, maar dat gold dus niet voor het héle Prisma-pand.

‘Er waren veel klachten, maar geen plannen iets te doen met het pand.’

Sloop komt nu eindelijk in zicht. Toch is het nog niet zover. Medewerkers die nu nog in Prisma zitten, verhuizen deze zomer naar Simon. Maar gebouw Koopmans wordt gerenoveerd van 2017 tot 2019. Daarom bezetten economen Prisma voor twee jaar. Voor hun komst wordt Prisma enigszins opgeknapt, om het wind- en waterdicht te houden. In de zomer van 2019 moet Prisma dan eindelijk gesloopt worden. Het OZC – oplevering januari 2018, volledig gebruik september 2018 – gaat tot die tijd nog even schuil achter de houten voorgevel van P/hoog. Daarna ontstaat een open plek die TiU wil benutten, zegt Hoeijmans. Op de campus tussen bibliotheek en station komt een park van veel groen en bomen. “Zoals rondom Cobbenhagen.”

Een bruisende plek
Noem Prisma campusgeschiedenis. Wie over de vervallen doolhof leest, kan zich wellicht niet voorstellen dat daar ooit serieuze wetenschap bedreven kon worden. Of dat mensen er gelukkig waren. Bewoners klaagden dan ook wel eens. Maar een wandeling door de gangen in P/hoog vertelt een ander verhaal. Hoogleraar sociale psychologie Ilja van Beest werkte zes jaar in P/laag. “Een bruisende plek,” zegt hij. “Je zat met zijn allen in brede gangen waar docenten en studenten elkaar konden ontmoeten.”

Aan het einde van de gang staat collega-hoogleraar sociale psychologie Marcel Zeelenberg in zijn werkkamer. Zeelenberg werkte ruim 14 jaar in P/laag. Gevraagd naar gebouw Prisma zegt hij: “Welk gebouw? P staat voor mij voor Psychologie. De opsplitsing twee jaar terug was geen goede beslissing. Corps zit nu in Tias en blijft daar. Dat is eeuwig zonde. Een groot aantal collega’s zie en spreek ik nu nooit meer.”

Marcel Zeelenberg in zijn werkkamer met uitzicht op de fontein.

Schuin aan de overkant van de fontein zit Corps-onderzoeker Willem J. Kop. Ook Kop heeft goede herinneringen aan zijn jaren in Prisma. Dat zijn instituut moest verhuizen, begrijpt hij. “Er is te weinig ruimte. Maar natuurlijk is het nooit goed een faculteit te splitsen. Samenwerking kan nog wel, maar je moet er echt voor plannen. Dus gebeurt het bijna niet, want iedereen heeft het veel te druk.”

Zeelenberg had nog wel wat langer in P/laag willen zitten. Natuurlijk was het verouderd, muizen in de spouwmuren zorgen zelfs voor stank: “Het rook alsof er continu werd geblowd. Maar het was ook heel mooi: je zat tussen de bomen, je zag konijntjes en spechten.” Als noodbouw heeft Zeelenberg Prisma nooit ervaren. “Mensen klaagden wel eens dat het niet representatief zou zijn. Maar ga eens kijken aan een Engelse of Amerikaanse universiteit. Daar steken onze gebouwen sterk tegen af. Oók Prisma.”

Dit artikel is geschreven nadat onze lezers aangaven het te willen lezen. Dit artikel is deel 1 in een driedelige serie artikelen die we maken met onze lezers. Hieronder kun je je stem uitbrengen voor het volgende artikel. Over de vraag met de meeste stemmen schrijven we een artikel. Je kunt ons ook gelijk tippen. Bij de volgende stemronde leggen we ingediende onderwerpen voor.

Waarom wordt noodbouw Prisma al zo lang gebruikt? Het is vooral een kwestie van ruimtegebrek geweest op de campus. Personeel en studenten hebben een dak boven het hoofd nodig. Ook is niet het hele gebouw zo oud als het wel lijkt.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.