Wetenschappers hebben geen boodschap aan overheidsoproep tot meer open-access

Wetenschappers hebben geen boodschap aan overheidsoproep tot meer open-access

Veertig Nederlandse wetenschappers geven geen gehoor aan de eis om niet meer in het tijdschrift Nature te publiceren. De overheid vindt dat zij juist moeten publiceren in open-accessbladen, omdat tijdschriften als Nature geld vragen voor het lezen van hun artikelen. Hoofddocent Methoden en Technieken Jelte Wicherts snapt de keuze van deze wetenschappers wel. “Als je kan kiezen tussen een mooi open-accessblad of Nature, dan kiest 95 procent voor het laatste.”

Al het met publiek geld betaald onderzoek moet gratis toegankelijk zijn, vindt de overheid. Daarom roept het wetenschappers op om hun onderzoek te publiceren in zogenoemde open-accessbladen. Die zijn namelijk toegankelijk voor iedereen. Maar uit een enquête van de Volkskrant blijkt dat veertig Nederlandse wetenschappers daar weinig boodschap aan hebben.

Eer

Neem het blad Nature bijvoorbeeld. Het weekblad plaatst maar 800 van de 11.000 aangeboden artikelen. “Het is een grote eer om daar voor te schrijven”, zegt hoofddocent Jelte Wicherts, die deze kans kreeg. “Het heeft me zeker niet tegengewerkt tijdens bijvoorbeeld het aanvragen van een onderzoeksbeurs. Een publicatie in Nature of Science legt gewicht in de schaal.”

Als lezer betaal je geld om een artikel uit zo’n toptijdschrift te lezen. Dat vindt de overheid geen goede zaak. Want onderzoek dat met publiek geld is betaald, moet gratis te lezen zijn. Bij die insteek plaatst Wicherts een kanttekening: “De overheid kan wel vragen of je open-access wil publiceren, maar dat is nog niet de realiteit. Als je kan kiezen tussen een mooi open-accessblad of Nature, dan kiest 95 procent voor het laatste.”

Dat zou wel anders kunnen en moeten, zegt Wicherts. Er zou naar de impact gekeken kunnen worden van een artikel. “Als je publicatie in open-accessblad PLOS ONE 150 keer geciteerd wordt en een ander vergelijkbare publicatie in Nature maar 80 keer, dan is de eerstgenoemde belangrijker.”

‘Het is kwalijk om iets vanwege commerciële belangen niet te openbaren’

Wie betaalt de rekening

Wicherts is net als de overheid een voorstander van openbaar onderzoek: “Je wil dat je onderzoek ten goede komt aan de maatschappij. De impact is veel groter als iedereen met een internetverbinding je werk kan lezen. Het is kwalijk om iets vanwege commerciële belangen niet te openbaren. Maar goed, publiceren kost nou eenmaal geld. De vraag is dan: wie betaalt de rekening? Daar is veel debat over.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.