Miljoenennota van Alice in Wonderland

Prinsjesdag: altijd weer een mix van vrolijke koddigheid en economische ernst. Zo ook aan Tilburg University, tijdens het symposium ‘Na de troonrede’, in de aula vandaag. Ditmaal met onder meer de Tilburgse topeconoom Sylvester Eijffinger en grappenmaker Jan Jaap van der Wal.

De opgepimpte koets, elke regeringsdame zo’n ludiek hoedje à la Beatrix op de kop, lachende en smoezelende ministers – het is weer Prinsjesdag, de belangrijke dag waarop de Miljoenennota wordt gepresenteerd. Traditiegetrouw en alweer voor de 33e keer organiseerden dispuutvereniging Kongsi en Tilburg University het symposium over de toestand van de vaderlandse economie, direct aansluitend op de live in de aula uitgezonden Troonrede door Koning Willem-Alexander. De eerste lezing was van econoom Sylvester Eijffinger en toen moderator en internetondernemer Danny Mekić (‘bekend van radio en tv!’) hem erop attendeerde de spreektijd te hebben overschreden, bleek ook die zijn meligheid niet te kunnen onderdrukken: “Ik zit in negatieve spreektijd, maar ach, we hebben tegenwoordig ook negatieve rente!”

“We moeten het gezond verstand gebruiken en investeren”

Toch had Eijffinger een ernstige boodschap: zo positief als de Troonrede klonk, zo gezapig gaat het eraan toe in de werkelijke economie. Er is geen vertrouwen, het MKB krijgt geen leningen van de banken en de overheden ontbreekt het aan leiderschap en stuurcapaciteit. En de oplossingen die andere economen opperen, zijn vaak contraproductief. Eijffinger deelde een harde sneer uit naar economen Klaas Knot van De Nederlandsche Bank en Coen Teulings, de voormalige directeur van het Centraal Planbureau. Die vinden dat het hoog tijd is de lonen te verhogen in Nederland. Maar loonsverhogingen zijn alleen verantwoord als daar productiviteitsverhogingen tegenover staan, vindt Eijffinger: “We moeten het gezond verstand gebruiken en investeren.” Investeringen in het onderwijs en het MKB leveren later reële groei van de economie op. “Dat is wat het CPB maar niet in z’n modellen vervat krijgt, dat van onderwijs is bewezen dat het geen kostenpost is, maar iets oplevert.”

Minstens zo kritisch was Léon Cornelissen, de hoofdeconoom van Robeco. Die sprak van een illusoire feestbegroting en ‘Alice in Wonderland’. Ja, op het eerste gezicht lijkt het allemaal heel wat, die voorspoed en kleine groei, maar dat is vooral omdat Nederland ‘netjes’ binnen de marges blijft en zuinig opereert. Maar het is een ‘volstrekt defensieve benadering’ en wat Cornelissen betreft wordt het hoog tijd om de goede oude Keynes van stal te halen, die bekend stond om zijn devies te investeren wanneer mogelijk. En dat vond eigenlijk ook Jan Hommen, voormalig CEO van KPMG en ING. Die somde op dat de overheid kleiner moet, dat er meer moet worden geïnvesteerd in ICT, dat het MKB meer kapitaal moet kunnen krijgen en beter geleid moet worden naar de juiste loketten. Ook dat was iets waar men het wel over eens was: er zijn zat fondsen te vinden die midden- en kleinbedrijven kunnen aanspreken om geld los te krijgen en te kunnen investeren, maar die fondsen worden nu vaak niet gevonden. Soms omdat MKB’ers niet kien genoeg zijn om ze te vinden, soms omdat de communicatie te wensen over laat.

“Studenten worden in de kou gezet”

Positief aan de Troonrede vonden de sprekers dat er wel degelijk expliciet werd gesproken over investeringen, maar waarin en hoeveel, bleef in het ongewisse. En dat was dan weer teleurstellend. Net toen het feestje moeilijk nog vrolijk genoemd kon worden, was het de beurt aan stand-up comedian Jan Jaap van der Wal om de stemming er weer enigszins in te brengen. Dat lukte slechts met wrange humor, want ook hij kon moeilijk anders dan twijfelen aan de onuitwisbare glimlach van premier Mark Rutte, de man met de immer roze bril: “Als je maar op een bepaalde manier naar de waarheid kijkt, ja, dan gaat het altijd lekker, maar nog steeds geen vergezicht, geen verhaal voor de toekomst.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.