Tilburgse Mayke Nas twee jaar Componist des Vaderlands
‘Muziek helpt me meer mens te zijn’
In Nederland koesteren we onze creatieve geesten. We kennen al een Dichter des Vaderlands, en zelfs een Socioloog des Vaderlands. Begin 2014 werd de eretitel Componist des Vaderlands in het leven geroepen. Een idee van Buma Cultuur, de landelijke behartiger en promotor van Nederlandse muziek. Sinds oktober is Mayke Nas –wonend en werkend in Tilburg- de tweede Componist des Vaderlands, waarmee ze haar componerende collega Willem Jeths opvolgt. Twee jaar lang mag Mayke Nas nu haar eretitel dragen. Een hele verantwoording en zo ziet ze het ook. Als Componist des Vaderlands moet je een ‘ambassadeur zijn van de Nederlandse klassieke muziek van nu’, aldus de Buma. Mayke Nas ziet een schone taak voor zich weggelegd. De componist van de 21e eeuw mag vol in de schijnwerpers. “Mijn hoop is dat ik erin slaag een extra zaklampje te richten op de eigentijdse, gecomponeerde muziek in Nederland. De laatste jaren is er steeds minder geld voor de hele muzieksector, en daarom ook steeds minder ruimte voor risico.” Veel orkesten en ensembles hebben een museaal karakter gekregen waarbij klassieke en romantische muziek de boventoon voeren. “De muzikale bewaarcultuur is een groot goed maar aan de voorkant mag er gerust meer ruimte zijn voor de makers van nu.”
Als ambassadeur van de moderne, Nederlandse muziek wil Mayke Nas vooral laten horen hoe divers en fraai er heden ten dage gecomponeerd wordt. Verschillende landelijke radiozenders als Radio 4 en De Concertzender hebben haar al benaderd om radioprogramma’s te vullen met haar keuzes aan nieuwe Nederlandse muziek. “Ik wil het hele spectrum laten horen en zien. Van direct toegankelijke en juist de meer schurende hedendaagse muziek. Maar ook theatrale en meer performance-achtige werken. Voor iedereen valt er iets te halen. En dat is echt niet alleen high brow. Van dat stigma wil ik de eigentijdse muzieksector graag verlossen. Ook het idee dat componisten en musici veel geld zouden verdienen is één groot misverstand. Dat geldt voor een heel select groepje dirigenten en uitvoerders in de klassieke muziek, maar componisten leven vaak ver onder het minimumloon.”
Mayke Nas is een ware doorzetter en neemt als componist een geheel eigen plaats in binnen het Nederlandse muzieklandschap. In haar werk paart ze een voorliefde voor theater en performance met een doortimmerde, nauwgezette compositiestijl. Muziek die direct aanspreekt waarbij humor en absurditeit niet worden geschuwd. Ook de anekdotiek en vaak onopgemerkte schoonheid van alledag kan een rol spelen in haar werk. In een van haar recentste composities – dat deze maand in première ging tijdens de Cello Biënnale in Amsterdam- duikt als een duveltje uit een doosje een boormachine op. Haar ‘Unraveled’ voor de vier cellisten van de Cello Band van de Biënnale, Slagwerk Den Haag en optioneel orkest startte nog wel als een knipoog naar Ravel. “Misschien is die boormachine wel geïnspireerd door al mijn klussende buren van afgelopen zomer, wie weet”, glimlacht ze. “Ik begin zelden aan een nieuw werk met letterlijk muziek in mijn hoofd. Ik kies meestal andere inspiratiebronnen, zoals een bestaand stuk. Dat gebruik ik dan als springplank. Zo heb ik alles van Ravel doorgenomen voor mijn nieuwste compositie ‘Unraveled’. Uiteindelijk hoor je geen Ravel meer terug, maar wel een windmachine en ruis. Ravel is letterlijk in ruis opgegaan.”
De lol van het maken en de spelende mens staan centraal in Mayke Nas’ werk. “Het knutselplezier, het knippen en plakken en improviseren, daar is het voor iedere creatieveling toch mee begonnen. In die zin kan ik in mijn rol als Componist des Vaderlands zeker meer met publieksparticipatie gaan doen. Ik zie het dan als een uitdaging om het publiek een nieuwe ingang tot de hedendaagse muziek te bieden. Natuurlijk word ik ook gevraagd om op actuele zaken te reageren maar dat zal maar een klein deel van de activiteiten zijn. Achter de schermen heb ik ook een belangrijke taak. Zo treed ik geregeld in overleg met programmeurs van de landelijke concertzalen om de Nederlandse, hedendaagse muziek op de kaart te zetten. Daar valt nog heel veel te winnen. Ik wil iets in beweging zetten want als het om eigentijdse muziek gaat is er nog veel koudwatervrees.”
Mayke Nas hoopt de aarzelende concertganger over de drempel te helpen. “Want juist in deze drukke tijd is de concertzaal bij uitstek de plek om in stilte geconcentreerd te luisteren. Ga gerust het gevecht aan met iets nieuws wat je nog nooit gehoord hebt. Ook in een gesprek met iemand waar je het niet mee eens bent, pik je altijd iets waardevols op. Snel en luchtig vermaak is er al genoeg, maar als je goed durft te luisteren valt er veel te winnen bij kwaliteit en diepgang. Muziek helpt mij in ieder geval meer mens te zijn.”
Feiten
*Mayke Nas (Voorschoten, 1972) is twee jaar lang Componist des Vaderlands. Ze studeerde compositie en piano aan de conservatoria van Amsterdam, Tilburg en Den Haag.
*Ze componeerde in opdracht van onder meer het Koninklijk Concertgebouworkest, Nieuw Ensemble, het Schönberg Ensemble en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Momenteel werkt ze aan een opdracht voor Ensemble Modern Frankfurt.
*Met haar compositie ‘(w)here’ won ze de Matthijs Vermeulen Aanmoedigingsprijs 2003, en vorig jaar de Kees van Baarenprijs voor het orkestwerk ‘Down the Rabbit-Hole’.
*Binnenkort klinkt er muziek van Mayke Nas op dinsdag 1 november bij De Link in Het Cenakel Tilburg (‘Digit #2’) en tijdens de Kunstmuziekroute van festival November Music (zo 13 november) in Den Bosch (‘Unraveled’). Informatie: www.maykenas.nl
Door Mark van de Voort
Fotografie: Maurice Haak & Jenny Audring
Advertentie.
