Sint-Maarten: Waarom vieren we dat (niet)?

Paul van Geest

Paul van Geest

11 november: de echte ras-Brabanders zullen het enkel associëren met het begin van carnaval, maar in veel delen van Nederland wordt dit gevierd als de herdenkingsdag van Sint-Maarten. Maar wie is Sint-Maarten eigenlijk? En waarom wordt hij in Brabant niet herdacht? Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis aan Tilburg University, vertelt.

Geschiedenis

“Sint-Maarten werd begin vierde eeuw geboren in Hongarije. Hij was een laag-adellijke man. Het verhaal dat bij mensen tot de verbeelding spreekt, is het verhaal van de bedelaar. Toen Sint-Maarten op een dag een bedelaar in de kou zag zitten, scheurde hij zijn eigen mantel in twee stukken en gaf een stuk aan de bedelaar om hem warm te houden.

Het wapen van gemeente Utrecht. Foto: WikiMedia Commons

Het wapen van gemeente Utrecht. Foto: WikiMedia Commons

Dat een edele zijn eigen eer opoffert om een bedelaar warm te houden maakt hem natuurlijk een mooi rolmodel. Tot op de dag van vandaag valt dit verhaal bijvoorbeeld terug te zien in het wapen van Utrecht, waar de twee stukken staan voor Sint-Maartens gescheurde mantel.”

Sint-Maarten is naderhand bisschop geworden in het zuiden van Frankrijk, waar hij volgens Van Geest veel betekend heeft in de goede organisatie van de kerk daar. Toen er na zijn dood verschillende wonderen aan hem toegeschreven werden, is Sint-Maarten uiteindelijk tot heilige verklaard.

Tradities

Maar hoe is de stap gemaakt van een heilige met een gescheurde mantel naar het bouwen van grote vuren of het zingend langs de deuren gaan met een lampion in de hand om snoep te verzamelen? Volgens Van Geest zijn er meerdere verklaringen mogelijk: “De lichtjes en vuren zijn te verklaren vanuit een heidense traditie waarbij geesten verjaagd worden met vuur.”

Waarom het feestelijk verzamelen van zoete lekkernijen vele Nederlandse kindertjes ontzegd wordt, ligt vooral aan de verschillende parochiën. “Het ligt er natuurlijk maar net aan wie door de plaatselijke bisschop tot rolmodel verkozen wordt. In sommige delen van het land heeft Sint-Maarten plaatsgemaakt voor een andere heiligen.” En dus helaas geen snoep voor de Brabantse kindjes.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.