Mensen met boeiend verhaal “te leen” bij Human Library

Mensen met boeiend verhaal “te leen” bij Human Library

Gisteren was de centrale bibliotheek aan het Koningsplein in Tilburg tijdelijk een bijzondere afdeling rijker: de Human Library. Daar werden geen boeken uitgeleend, maar mensen. Een kleine greep uit de boekenkast: een autist, een Syrische vluchteling, een HIV-patiënt en iemand die van de bijstand leeft. Univers las Ingrid (56), die geboren werd met het zeldzame AEC-syndroom.

Van boeken lezen word je wijs. Maar een goed gesprek met iemand die een compleet andere achtergrond of leefwijze heeft dan jij, kan minstens zo interessant zijn. Daarom organiseerden Academic Forum, studieverenigingen Animo en Complex en Bibliotheek Midden-Brabant woensdag voor de tweede keer Human Library, dit keer in de centrale bibliotheek in het stadshart van Tilburg. Het concept is simpel: bezoekers kiezen een menselijk boek uit en nemen daarmee plaats in de leeszaal voor een een-op-een-gesprek van twintig minuten (met eventueel tien minuten uitloop als je je boek nog niet uit hebt). Op die manier wil Human Library vooroordelen wegnemen en sociale cohesie bevorderen.

De opkomst was hoog, bij de uitleenbalie van de tijdelijke bibliotheek was het dringen. Er waren in totaal 28 menselijke boeken te leen. De ‘genres’ liepen uiteen van een transseksueel tot een Limburger.

Angst voor afwijzing

Ingrid (56) is kaal. “Ik heb het AEC-syndroom”, vertelt ze aan een tafeltje in de leeszaal. “Dat is een genetisch defect waardoor de aanleg van haren, nagels, huid, tanden en bepaalde klieren verstoord is. Het kan ook gepaard gaan met een gespleten gehemelte, een hazenlip en vergroeiingen van tenen of vingers. Het is een erfelijke aandoening, maar bij mij zit het niet in de familie. In mijn geval is het syndroom ontstaan door een spontane mutatie in de eerste weken van mijn moeders zwangerschap. In zekere zin ben ik dus een mutant.”

Ingrid (56) in de leeszaal van Human Library

Ingrid (56) in de leeszaal van Human Library

De fysieke ongemakken worden minder met de jaren, vertelt Ingrid. “Als kind heb ik wel veel last gehad van mijn tanden en mijn huid. Ik heb in totaal maar negen tanden gekregen, dus ik had op mijn achtste al een gebitsprothese. En als kind had ik wel haar, maar heel touwachtig, onhandelbaar haar dat aan mijn huid trok. Mijn huid is erg gevoelig. Vroeger had ik veel last van eczeem, nu gelukkig niet meer. Maar dat fysieke is niet het ergste. Er anders uitzien dan anderen en de angst om daarom afgewezen te worden, daar heb ik het vooral moeilijk mee gehad.”

“Het fysieke ongemak is niet het ergste”

Pruik

Ingrid kreeg haar eerste vriendje toen ze achttien was. “Ik had toen net mijn eerste pruik. Dat deed ontzettend veel voor mijn zelfvertrouwen.” Later, op haar twintigste, ontmoette ze haar eerste ‘echte’ partner, met wie ze veertien jaar zou doorbrengen en die haar uiteindelijk zou verlaten. “Dat is stukgelopen omdat ik me nooit echt heb kunnen geven. Ik geloofde niet dat iemand mij echt de moeite waard kon vinden. Achteraf gezien had hij me geen groter cadeau kunnen geven. Na onze breuk begon ik aan een ontdekkingsreis om de kracht in mezelf te vinden. Ik ontdekte hoeveel ik zelf kon. Op mijn dertigste ging ik voor het eerst naar een psycholoog. Ik leerde om hulp te vragen en hulp te accepteren als dat nodig was.”

Als twintiger zet Ingrid steeds vaker haar pruik af. “Eerst op vakanties en in de sauna, en daarna ook met uitgaan. Ik hield van dansen. Door de warmte was die pruik daarbij heel vervelend. Ik kan nauwelijks zweten door mijn aandoening, dus mijn lichaam kan moeilijk warmte kwijt. Uiteindelijk ben ik helemaal gestopt met het dragen van een pruik, ook op straat en op het werk. Dat was ontzettend bevrijdend.”

Choquerend

Op straat komen mensen soms naar Ingrid toe. “Sommige mensen vragen wat ik heb. Of ze denken dat ik aan kanker lijd, omdat ik kaal ben. Toen ik een tijdje geleden op een tuinbeurs rondliep, kwam iemand naar me toe om me sterkte te wensen omdat ze ‘wist wat ik doormaakte’. En een enkeling zegt tegen me dat ik iets op mijn hoofd moet zetten, omdat mijn uiterlijk choqueert of aanstootgevend is. Dat komt dan meestal omdat mijn kaalheid raakt aan hun eigen verlies. Dat heeft me ook wel een tijdje tegengehouden om kaal rond te lopen, want ik wil anderen niet choqueren. Maar nu niet meer. Dit ben ik nu eenmaal.”

“Een enkeling zegt tegen me dat ik iets op mijn hoofd moet zetten, omdat mijn kaalheid aanstootgevend is”

“Als kind trok ik me terug, maakte ik me zo onzichtbaar mogelijk”, zegt Ingrid. “Maar nu vind ik het niet erg als iemand me aanspreekt op straat of vraagt wat er mis met mij is. Openheid is goed. Daaruit ontstaan gesprekken, dat vind ik altijd mooi. Ik krijg ook vaak hele positieve reacties. Open zijn en praten over wat er in je omgaat maakt je niet kwetsbaar, maar sterk. Dat heb ik ook geleerd tijdens mijn opleiding tot therapeut.”

Human Library

Naast haar werk als therapeut geeft Ingrid sinds kort lezingen. Het is de tweede keer dat ze meedoet aan Human Library. “Angela tipte me erover. Zij is transgender en nam zelf ook deel aan Human Library”, vertelt Ingrid. “De gesprekken die ik hier voer geven me veel energie. Iedereen reageert weer anders. Maar altijd met respect en met openheid.”

Ingrid heeft zich al aangemeld voor de volgende editie van Human Library. Dat is mooi, want volgens Gitta Camfferman (21), oud-voorzitter van Animo en een van de organisatoren van Human Library, is er groeiende belangstelling voor het evenement. “We merken dat het ontzettend populair is”, zegt ze. “Dat is heel leuk om te zien.”

Deens concept

Human Library is een van oorsprong Deens concept, dat nu ook in Nederland door verschillende steden wordt omarmd. In Tilburg werd Human Library nu voor de tweede keer georganiseerd, door Academic Forum, studieverenigingen Animo en Complex en Bibliotheek Midden-Brabant. “We hebben vorig jaar november ook een kleinschalige try-out georganiseerd, maar dit was de tweede ‘echte’ editie”, vertelt Gitta. “Toen we begonnen waren er door de vluchtelingencrisis in korte tijd veel nieuwe mensen in Tilburg komen wonen. De azc’s maakten veel gevoelens van angst en xenofobie los. Toen we hoorden over Human Library, dachten wij: dit moeten we ook in Tilburg neerzetten.”

Organisatoren Ingemarie Sam en Gitta Camfferman

Organisatoren Ingemarie Sam en Gitta Camfferman

Gitta en de andere organisatoren van Human Library willen mensen de kans bieden om met elkaar in gesprek te gaan. “Op die manier schenken we aandacht aan mensen die met vooroordelen te maken hebben, en kunnen we tegelijkertijd helpen die vooroordelen weg te nemen of te nuanceren.”

Lezers moeten zich wel aan de gebruiksvoorwaarden houden: een boek mee naar huis nemen, dat mag niet

Gebruiksvoorwaarden

De volgende editie van Human Library vindt plaats op 22 maart op de campus van Tilburg University. De toegang zal net als voorgaande keren gratis en voor iedereen toegankelijk zijn. Lezers moeten zich wel houden aan de gebruiksvoorwaarden. Zo moeten gesprekken gebaseerd zijn op wederzijds respect. En het is verboden om boeken mee naar huis te nemen, hoe interessant je ze ook vindt.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.