Babyboomer moet zelf opdraaien voor pensioentekorten
Als het aan de PVV, 50Plus en SP ligt, draait de huidige generatie werkenden op voor pensioentekorten. Maar het zou pas echt rechtvaardig zijn als de babyboomers hun verlies namen, stelt hoogleraar accounting Jan Bouwens in deze opinie. Zij hebben rijkelijk geprofiteerd op de woningmarkt, en dat geld staken ze ongegeneerd in eigen zak.
Als het aan PVV, 50Plus en SP ligt, draaien de huidige werknemers op voor het pensioengat. De partijen willen de pensioenen ongedekt indexeren en de pensioengerechtigde leeftijd ongedekt op 65 stellen. Een prachtige belofte, die bij invoering meteen het einde van ons pensioenstelsel inluidt.
Jan Bouwens
Pensioenfondsen houden geld over naarmate hun rendement hoger is dan verondersteld in de rekenrente. Als in enig jaar het werkelijke rendement onder de rekenrente duikt, maakt het fonds verlies.
Zo’n laag rendement raakt alle besparingen die tot dan toe uitstaan, en dus grijpt het verlies het hardst aan op degenen die tot dan toe het meest hebben gespaard bij het fonds: de 50-plusser.
Als de fondsen ondanks dit verlies besluiten de indexering door te voeren, wordt een gat geslagen tussen financiering en uitkering. Dit gat krijgt een gapend karakter. Ten eerste keert men meer geld uit dan beschikbaar is. Stel dat we vanaf 2017 10.000 euro beschikbaar moeten hebben om de komende tien jaar steeds 1.200 uit te keren, en we mogen dit jaar 1.100 uitkeren vanwege een rendementstekort, terwijl we 1.250 uitkeren om de beloofde indexering uit te voeren, dan komen we 150 tekort. Dat betekent dat we geen 10.000 in kas hebben maar 9.850.
“50Plus wil de rekenrente aanpassen om zo een tekort weg te poetsen”
Het beschikbare bedrag schiet vervolgens tekort in vergelijking met wat nodig is om het pensioen over de resterende looptijd uit te betalen. Dat tekort wordt verder vergroot omdat de 1.200 uitkering mogelijk was mits er 10.000 beschikbaar was, en nu hebben we nog maar 9.850 over om te beleggen. Zelfs als we terugkeren naar een rendement van 4 procent, kunnen we maar 1.170 uitkeren en niet 1.200. We komen dus op twee plaatsen geld tekort: basisbedrag en rendement.
Pensioenen kan men indexeren op voorwaarde dat de rendementen die het fonds maakt dit toestaan. 50Plus wil de rekenrente aanpassen om zo een tekort weg te poetsen; PVV en SP zeggen niet hoe ze de tekorten van indexering bekostigen. De aanpassing van 50Plus is een fabel: een rendement wordt niet hoger door van de daken te schreeuwen dat het rendement toeneemt. In mijn voorbeeld zou het rendement van het pensioenfonds met 7,5 procent moeten stijgen om de verloren 150 goed te maken.
Tekorten ontstaan door spaar- of rendementstekorten niet door te rekenen aan de pensioengerechtigden, moeten elders worden gedragen. Door wie? De huidige pensioengerechtigden worden uitgesloten door alledrie de partijen omdat volgens hun programma’s de pensioenen worden geïndexeerd. Dat betekent dat er maar één partij overblijft: de huidige werkenden. Dat nu is buitengewoon onrechtvaardig. De werkenden zullen weinig trek hebben extra premie te betalen die rechtstreeks wordt uitgekeerd aan de pensioengerechtigden. Hun spaarbedrag neemt immers niet toe met deze extra storting maar verdwijnt direct in de zakken van de huidige rechthebbenden om de hun beloofde indexering waar te maken. Wie garandeert de pensioenen van de huidige storters?
“Babyboomers verdienden enorme onbelaste bedragen aan huizen. Ik heb van niet één 50-plusser vernomen dat die bereid is die winst in te leveren”
Is het dan rechtvaardig dat pensioengerechtigden een lagere uitkering krijgen dan zij verwachten (opeisen)? Wel, mensen lopen risico over de vermogens die zij aanmaken. Zo verdienden de babyboomers enorme onbelaste bedragen als zij huizen kochten tussen midden jaren ’80 en 2000. Ik heb van niet één 50-plusser vernomen dat die bereid is die winst in te leveren. Anderzijds hebben de babyboomers een enorm bedrag uitstaan bij de pensioenfondsen. Ook die fondsen maakten enorme rendementen tot de financiële crisis. Omdat het geld niet op kon, zijn 50-60-plussers tot voor kort nog met vervroegd pensioen gestuurd. Die uitgaven waren slecht door premies gedekt en de tekorten zijn in rekening gebracht bij de huidige 50-plussers.
Ook de veel-te-vroeg-pensioennemers heb ik nog niet horen aanbieden dat zij deze onverschuldigde betalingen terugstorten. Toch zou dat nodig zijn in het licht van de aanspraken van de huidige pensioengerechtigden (67+). Als we dat geld niet hadden uitgegeven, zou indexering makkelijker zijn geweest dan nu. Nu blijkt dat het fonds tekortkomt, kan toch moeilijk de rekening bij de huidige generatie werkenden worden gelegd.
Het is dus volstrekt rechtvaardig dat de babyboomers hun verlies nemen. Doet men dat niet, dan krimpt het toch al teruglopend aantal pensioenstorters nog verder: het einde van ons pensioenstelsel. Of is het idee om de belastingbetaler aan te slaan? Ook dat is het einde van het pensioenstelsel. Sinterklaas bestaat niet.
Tekst Jan Bouwens. Tot september 2015 was Bouwens hoogleraar accounting aan Tilburg University. Nu is hij dat aan de Universiteit van Amsterdam. Deze opinie verscheen eerder in de Volkskrant.
Advertentie.
