Rechtswinkel verhuist
Veel studenten Rechten hebben praktijkervaring opgedaan in de Rechtswinkel in de Lange Schijfstraat in het centrum. Hier moeten nu appartementen komen en dat betekent dat deze locatie, na achttien jaar trouwe dienst, op 1 maart moet worden verruild voor de Ringbaan West 96, het oude parochiehuis. Goed om eens terug te blikken op de langdurige relatie tussen de Rechtswinkel en de universiteit.
Bij de Rechtswinkel kunnen particulieren die sociaal juridische hulp willen deze gratis krijgen. Er moet dan wel sprake zijn van een situatie waarin een burger staat tegenover een grote instantie, zoals een werkloze tegenover het UWV. De rechtswinkel bemiddelt niet bij bijvoorbeeld burenruzies, er moet sprake zijn van een machtsverhouding.
In 1969 begon de Rechtswinkel als links collectief in de Maranatha-kerk. Helaas vermeldt de Univers van die tijd (het Hogeschoolblad) hier niets over, die staat nog bol van de bezettingsactiviteiten van ’68-’69. Marius de Jong, één van de oprichters, vertelt in de Univers van 2009 over het ontstaan: “De rechtenfaculteit was bij de bezetting niet zo actief als de economische en sociale faculteit. Wel kwam er een hoop onvrede vrij. De mensen die de Rechtswinkel hebben opgericht, hielden meer van de praktische aanpak dan van discussies met een hoog theoretisch gehalte. Wij waren geen hemelbestormers, we wilden gewoon wat doen voor de mensen.”De Jong en twee andere studenten gingen voortvarend van start, vertellen ze in alumniblad Untill. Na een oproepje in de plaatselijke kranten verschenen negen mensen op het eerste spreekuur. De Jong: “En wat denk je? We konden geen enkele vraag beantwoorden! Na grondig uitzoekwerk bezochten we de mensen vervolgens thuis. We troffen schrijnende situaties aan. Ik zie die man met die rugblessure nog zitten: gehurkt met zijn rug gestrekt tegen de muur omdat hij hem anders niet recht kon houden”, schetst medeoprichter De Bont terwijl hij de beschreven hurkzit demonstreert tegen een van de wanden in zijn kantoor. De Jong bevestigt: “Deze zaken deden onze oren regelmatig klapperen. Mensen zaten met kwesties in hun maag die zich vaak al jaren voortsleepten. Dit was volledig andere koek dan waarover wij in de collegezaal hoorden en in de literatuur lazen. De Bijstandswet bijvoorbeeld… daar hadden we nooit van gehoord.” In de hoogtijdagen hielp de Rechtswinkel in meer dan 3000 zaken per jaar.
“In de toekomst zijn dit de advocaten, rechters en juristen”
Later ging de Rechtswinkel veel actievoeren, bijvoorbeeld tegen extreem hoge huren. Vanuit de Rechtswinkel wilde men de maatschappelijke ongelijkheid structureel aanpakken. Nu geeft men vooral individueel rechtsadvies. Naast vijf vaste mensen werken er een stuk of veertig studenten, waarvan er veel van Tilburg University komen. De studenten doen het vooral om ervaring op te doen, en uit idealisme. Aan studiepunten levert het weinig op, als je geluk hebt krijg je vrijstelling voor de oefenrechtbank. Een student tekent een contract van minimaal anderhalf jaar en dan draai je mee met de spreekuren. Vervolgens zoek je zelf uit hoe je een cliënt kan helpen. “In de toekomst zijn dit de advocaten, rechters en juristen”, vertelt Jacqueline Willemen, de coördinator van de Rechtswinkel. Toch krijgen ze geen geldelijke bijdrage van de universiteit, zegt Willemen. “We zijn al blij als mijnheer Broers op een bijeenkomst wil spreken en we een advertentie op Blackboard mogen zetten.”
In het Brabants Dagblad vertellen de medewerkers van de Rechtswinkel dat de hulpbehoevende groep kwetsbaarder is geworden: “Wat je wel ziet, is dat wetten complexer worden en mensen daardoor buitenboord vallen. Je móet participeren, je móet werken en daar wordt heel streng op gehandhaafd. Sommige mensen kunnen niet aan de eisen voldoen én hebben ook niet het vermogen om dat inzichtelijk te maken.”
Werken bij de Rechtswinkel
Mocht je zelf juridische hulp nodig hebben, je vindt de Rechtswinkel hier en vanaf 1 maart dus op Ringbaan West 96. Als je er wil gaan werken, kan alumnus Ron Vaessen (nu Univers-redacteur) dat aanbevelen: “Rechten is een praktijkgerichte studie, maar ook erg abstract. Pas in de praktijk zie je hoe het werkt. Bij de rechtswinkel komt daar een hoop moois bij kijken. Ook borrels ja. Vooral mooi is dat je eigenlijk meteen advocaat bent, maar dan onbetaald. Je behandelt je eigen dossiers en procederen bij rechtbank en hof is geen uitzondering. Dat je in contact komt met een totaal andere laag van de bevolking, die je daadwerkelijk ergens mee helpt, geeft voldoening en verbreedt je blik. Gewoon doen, ik heb nog nooit gehoord van een rechtswinkelier die met spijt terugkijkt op die keuze.”