Kan ’the wall’ Mexicaans schorriemorrie buiten houden?

Er wordt veel gesproken over de muur tussen Mexico en de Verenigde Staten. Met name door The Donald. Maar heeft het ook zin, houd je er de boeven mee buiten? De Socioloog des Vaderlands laat zijn licht erop schijnen.

Toen Buzzfeed het intussen beruchte golden shower-lek (what’s in a name?) naar buiten bracht, was de vergelijking met de film Black Mirror niet ver weg. Maar wat Donald Trump in zijn eerste week als President van Amerika (voorheen: “the Leader of the Free World”) heeft gepresteerd, overstijgt de verbeelding van zelfs de beste Hollywood-scenarist. Meneer de President heeft afgelopen week een resem decreten uitgevaardigd: Obamacare wordt teruggeschroefd, vrouwen zijn niet langer baas over eigen baarmoeder, vrijhandel wordt afgekoeld, wetenschappers de mond gesnoerd, Moslims uit een lijstje lukraak gekozen landen mag de VS niet meer in, en de Conventie van Geneve is even niet meer van tel. Mag evenmin ontbreken in dit lijstje: de Executive Order getiteld “Border Security and Immigration Enforcement Improvements”, oftewel “the wall”. En, jawel, de Mexicanen gaan er nog voor betalen ook! Dat Team Trump graag een loopje neemt met de waarheid – dezer dagen ook wel alternative facts genoemd – is intussen wel bekend, maar is zo’n grensmuur eigenlijk wel efficiënt in het buitenhouden van ‘schorriemorrie’?

Als je de politieke reacties erop nakijkt dan lijken de meningen lichtjes verdeeld. De burgemeester van Berlijn heeft Donald Trump in harde bewoordingen afgeraden om de muur te bouwen. Maar daartegenover staat Benjamin Netanyahu, de eerste minister van Israël, die trots een tweet de wereld instuurt dat hij een muur heeft gebouwd op de zuidelijke grens met de Sinaï-woestijn, waardoor alle illegale immigratie naar Israël is gestopt (om dan nog maar te zwijgen met de bestaande intensieve grensbewaking tussen Israël en respectievelijk de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever). Afgezien van nationale en internationale verontwaardiging zijn de plannen om de grens met Mexico beter te beveiligen gesmeed. Maar wat zegt wetenschappelijk onderzoek nu eigenlijk over de gevolgen van intensievere grensbewaking op eigenlijke migratiestromen?

Een antwoord op deze vraag vinden we uitgerekend in de VS. We vergeten het soms, maar op strategische plekken op de grens met Mexico staat er al een mengeling van beton en staal om illegale migratie naar de VS te ontmoedigen. Migratie-expert Wayne Cornelius noemt het in verschillende van zijn onderzoeken een interessant grootschalig experiment om de gevolgen van intensievere grensbewaking te onderzoeken. De eerste palen werden trouwens in de grond geheid door Democratisch President Bill Clinton, maar gehandhaafd en geïntensiveerd door de Republikein George W. Bush, met een substantiële stijging in de budgetten.

Maar heeft die grensbewaking de illegale immigratie naar de VS doen afnemen? Cornelius presenteert verschillende data, maar vat het helder samen met een citaat van het US General Accounting Office (2001, p. 28 in Cornelius, p. 667): “Although illegal alien apprehensions have shifted, there is no clear indication that overall illegal entry into the United States along the Southwest border has declined.” De expert stelt vast dat het aantal aanhoudingen niet stijgt in verhouding met het geld dat extra is geïnvesteerd in grensbewaking. Bovendien stelt hij dat die cijfers wat betreft aanhoudingen ook weinig illustratief zijn: veel mensen zijn meer dan één keer aangehouden bij hun poging, wat aantoont dat ondanks ontrading de wil om te migreren nog steeds aanwezig blijft.

De hele business achter de migratie, zo stelt Cornelius, is bijgevolg mee geprofessionaliseerd. De coyotes – oftewel mensensmokkelaars – zijn ook inventiever geworden in hun technieken om Mexicanen illegaal de VS in te krijgen. Anderzijds zit je met een groep Mexicaanse migranten die de middelen niet heeft om de hogere prijzen van de mensensmokkelaars in te lossen. Zij proberen op eigen houtje de grens over te steken, met alle nefaste gevolgen vandien. Sinds de invoering van strengere grensbewaking heeft is er een substantiële stijging in het aantal doden op de grens. Cijfers uitgesplitst in Californië geven aan  dat die stijging voornamelijk te wijten is aan uitdroging. Niet verwonderlijk vat Cornelius de intensievere grensbewaking samen als “failed policy” (2005, p. 789).

Maar heeft het decreet om de muur te bouwen dat Trump vorige week uitvaardigde dan geen enkel effect? Toch wel! Op elke verkiezingsmeeting waar Trump is opgedaagd stond het bouwen van the wall centraal. Ook exit polls van o.m. de New York Times hebben aangegeven dat immigratiebeleid een van de punten was waarop Donald Trump verkozen is. Door dit decreet uit te vaardigen toont Trump aan dat hij de bekommernissen van zijn kiespubliek wel degelijk serieus neemt en opnieuw controle wil nemen over het migratiebeleid. Dat blijkt zich eveneens af te spiegelen in de Executive Order “Protecting the Nation from Foreign Terrorist Entry to the United States” (a.k.a. de “Moslim-ban”). Daarnaast bouwt die muur zichzelf niet staalarbeiders moeten aan de slag, cementfabrieken moeten bijgebouwd worden. Oftewel: een Republikeinse President gaat zowaar een Keynesiaans beleid voeren! Dat past in het grote plaatje om meer mensen aan het werk te krijgen en zo “the greatest jobs President that God ever created” te worden.

https://www.youtube.com/watch?v=4Eg1m9w3Az8

Bovendien lijkt het erop dat Trump de Amerikaanse identiteit nieuw leven wil inblazen. Eén van zijn eerste Executive Orders heeft als doelstelling om een nationale dag in te stellen rond “patriotic devotion”. Uiteraard, elke expert die werkt rond sociale identiteiten zal vertellen dat het creëren van een in-group bijzonder efficiënt is als je je afzet tegen een duidelijke out-group. Met de recent afgekondigde Moslim-ban lijkt Trump duidelijk de kaart te trekken dat de islamitische cultuur haaks staat op de Amerikaanse waarden. Maar impliciet sluit the wall ook aan bij verschillende academische debatten over de vraag of de Amerikaanse identiteit onder vuur ligt door de invloed van immigratie uit Mexico. Alleen lijkt empirisch bewijs die stelling erg te nuanceren: het Amerikaanse credo E Pluribus Unum is zo diep ingeburgerd dat het instellen van muren om de diversiteit tegen te gaan zelfs averechts kan werken. En op die manier lijkt het voorstel om the wall te bouwen niet meer dan een mooi voorbeeld van symboolpolitiek.

TR

_Advertentie.