“Het kan niet wat deze verkiezingsprogramma’s voorstellen”

De Tilburgse professor Lokke Moerel (Law School) maakte deel uit van de toetsingscommissie die de verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezing van 2017 doorlichtte op hun grondwettelijkheid. Uitkomst: vijf van de dertien partijen doen voorstellen die regelrecht indruisen tegen de rechtsstaat.

Ook in 2012 werd het onderzoek uitgevoerd op initiatief van de Nederlandse Orde van Advocaten, maar toen waren er slechts twee politieke partijen met ongrondwettelijke plannen. Het is ‘schokkend’ dat het er nu vijf zijn, zei VU-hoogleraar Wouter Veraart, de voorzitter van de toetsingscommissie. Moerel beaamt dat: “Dat een partij als de PVV dit soort ideeën voorstelt, dat is wel bekend, maar ook mainstream-partijen als VVD en CDA komen met voorstellen die de rechtsstaat ondermijnen.”

Privacy

Moerel is specialist op het gebied van recht en informatietechnologie, waaronder privacybescherming valt. Vanuit dat perspectief valt bijvoorbeeld op hoe weinig rekening er wordt gehouden met de privacy van de burger: “Neem 50Plus: deze partij wil een digitaal paspoort invoeren om anonimiteit op het internet tegen te gaan en zo cyber-crime te bestrijden. Net zoals in de bibliotheek moet het echter mogelijk zijn om anoniem informatie op te zoeken. Of kijk naar DENK: die wil een register voor burgers die zich aantoonbaar discriminerend hebben uitgelaten. Maar komt er dan ook een rechter aan te pas die beslist of inderdaad sprake was van discriminerende uitlatingen? Zoals het er nu staat gaat het te ver en lijkt deze maatregel eerder op een publieke schandpaal.” (tekst gaat door onder de foto).

Lokke Moerel, professor Global ICT Law aan Tilburg University

Merkwaardig vindt Moerel ook de voorstellen van de christelijke partijen als CDA en SGP waar deze voor christenen een voorkeurspositie binnen de rechtsstaat en vrijheden opeisen die aan andere groepen, met name moslims, worden onthouden. Dat komt in strijd met het nondiscriminatie-beginsel en de vrijheid van godsdienst: “Het CDA wil bijvoorbeeld verbieden dat moskeeën en islamitische organisaties worden gefinancierd vanuit het buitenland. Dat levert directe discriminatie op, nu het verbod niet geldt voor organisaties die bijvoorbeeld door het Vaticaan worden gesteund. Kijk, het zou nog best kunnen als je een verbod voorstelt voor financiering door radicale organisaties, maar zoals het er nu staat, is het discriminerend.”

Eenzelfde voorkeurspositie voor christenen eist de SGP waar zij stelt dat gebedsoproepen vanaf moskeeën moeten worden tegengegaan en dat deze niet gelijkgeschakeld mogen worden met klokgelui; waar stevig optreden tegen het radicaal islamitisch gedachtegoed volgens de SGP de organisatievrijheid van kerken niet mag beknotten en moskeeën ongenoemd blijven, en waar de SGP wil dat in de Grondwet wordt verwezen naar christelijke waarden en dat de overheid alleen ruimte biedt voor de erkenning van christelijke en niet van islamitische feestdagen.

Dat het ook anders kan bewijst de Christen Unie. Geen enkel voorstel van de Christen Unie is strijdig met de beginselen van de rechtsstaat, ze hebben zelfs vijf aanbevelingen die daar positief aan bijdragen, waaronder het voorstel om het discriminatieverbod in artikel 1 van de Grondwet uit te breiden met de gronden van “handicap” en “geaardheid”.

Grondwet

Maar mag de Grondwet dan nooit worden bediscussieerd of veranderd? “Uiteraard wel. De Grondwet is niet onveranderlijk en kan worden aangepast. Omdat het hier echter fundamentele beginselen van onze rechtsstaat betreft, zoals het non-discriminatiebeginsel, geldt dat voor het wijzigen van de Grondwet een verzwaarde meerderheid is vereist.  Voorstellen in strijd met de Grondwet worden gesignaleerd, tenzij zo’n partij zegt: we willen de Grondwet aanpassen. Doet een partij dat namelijk wel, dan weet iedereen dat het plan veel voeten in de aarde heeft. Nu doen partijen het echter voorkomen alsof hun plannen er zomaar doorheen komen wanneer een gewone meerderheid voor is. Dat is niet zo en dat is maar goed ook.”

_Advertentie.