Gary Marx: “Surveillance is niet goed of slecht”

We staan tegenwoordig van wieg tot graf onder surveillance. Gary T. Marx stelt de vanzelfsprekendheid ervan aan de kaak tijdens een seminar aan Tilburg University. 

Marx is een paar weken in Tilburg en loopt deze dinsdagmiddag collegezaal vijf binnen in het Tias-gebouw. Hij is hier voor een senior fellowship bij het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT), dat een driedaagse conferentie houdt. Marx is emeritus hoogleraar aan het MIT en “Een invloedrijk onderzoeker die tremendous work heeft verricht.”

Voordat hij begint, excuseert hij zich alvast voor de vele sheets. Eigenlijk luistert en discussieert hij liever dan zelf lang te praten, “But you gotta earn your keep.” En hij kan meteen over zijn laatste boek praten, Windows Into The Soul: Surveillance and Society in an Age of High Technology. “Er wordt non-stop gepubliceerd over recht en ICT, het is moeilijk om enige foothold te krijgen, behalve in de academische journals.”

“Surveillance is niet goed of slecht, de context maakt het dat,” opent hij en haalt de romanschrijver George Orwell aan. “Op veel manieren had hij het verkeerd.” Orwell voorspelde met 1984 dat we naar één taal en volgzaamheid door overheidsdwang gaan. De wereld anno 2017 ziet er volgens Marx meer uit naar Aldous Huxley’s Brave New World. Er bestaat een grote verscheidenheid van talen op het internet en de samenleving wordt subtiel gevormd door massapsychose en het indoctrineren van kinderen. En misschien, denkt Marx, ook wel door verleiding en angst.

“Als je deze dingen samenbrengt, begin je dingen te zien”

Voor een 17-koppig academisch publiek dat het voor aanvang niet heeft over de blauwe lucht en warme zon maar over cyber cops, complicated issues en interesting questions, lijkt zo’n vergelijking wel erg eenvoudig. Maar Marx wil laten zien hoe wijdverspreid surveillance is en hoe het wordt genormaliseerd. “Als je deze dingen samenbrengt, begin je dingen te zien. Het is overal om ons heen, als water voor een vis.” Playmobil-speelgoed luchthaven scanners, allerhande bordjes waarmee burgers worden aangespoord overtreders aan te geven via speciale telefoonnummers, mensen die steeds meer technologie op hun lijf bevestigen.

“Veel mensen in de technologie willen gewoon dingen maken, ze vragen hoe dat moet. Maar het is ook belangrijk te vragen waarom? Waarom gebeurt het zoals het gebeurt en willen we dat wel?” Het roept volgens Marx allerhande vragen op zoals: “Waarom moet alles sneller gaan, waarom zouden we maximale anonimiteit willen?” Of waarom juist niet?

Marx ziet ook dat de technologische wereld waarin we leven veel invloed op ons uitoefent, zelfs op de vraag wie we zijn. We verliezen volgens Marx ons vertrouwen in onze zintuigen en de wereld, we hebben te maken met een information overload waardoor we verdrinken in data, het publieke leven vermindert naarmate we ons meer op onszelf richten. Er ontstaat een nieuwe rijke bovenklasse die alle technologische speeltjes heeft en een arme onderkant die geen toegang heeft tot die omvattende technologische wereld.

“Waarom moet alles sneller gaan?”

Na een uur, het seminar zou nu op de helft moeten zijn, stopt hij er plots mee. Op de achtergrond een citaat van de Amerikaanse rechter William O. Douglas. “As nightfall does not come at once, neither does oppression. In both instances, there is a twilight when everything remains relatively unchanged. And it is in such twilight that we all must be most aware of change in the air – however slight – lest we become victims of the darkness.”

Wie een uur naar de vele voorbeelden van Marx heeft gekeken en geluisterd, vraagt zich af of het niet reeds te laat is. Ontkomen we ooit nog aan de woekerende technologie? Een man uit het publiek vraagt hoe ver de technologische ontwikkeling zal gaan. NSA-medewerkers zouden hun (ex-)vriendinnen hebben bespioneerd, de politie kan hun toenemende macht misbruiken, zelfs Barbie-poppen zijn te hacken om mee te kunnen luisteren in de kinderkamer. Marx: “There is an increasing need to guard the guards.”

Conferentie

TILT houdt momenteel (17 t/m 19 mei) de conferentie TILTing Perspectives 2017: ‘Regulating a connected world’. Marx trapte gisteren af met zijn seminar en zal ook op het congres spreken. De mysterieuze Mirror Room die voor het Dante-gebouw staat, is onderdeel van de conferentie. Daarin ontdek je volgens de organisatie wat het is om zelf data te zijn en wat het belang van privacy is. Meer informatie vind je hier.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.