“Armoede in Nederland druist in tegen de mensenrechten”

“Armoede in Nederland druist in tegen de mensenrechten”

De Tilburgse mensenrechtenprofessor Nicola Jägers gaat volgende week naar Genève om bij de Verenigde Naties te praten over de mensenrechten in Nederland: “Er is het nodige werk aan de winkel.”

Het Nederlandse College voor de Rechten van de Mens kwam onlangs met een alarmerend jaarrapport: armoede is een onderschat probleem in Nederland. Nicola Jägers is behalve hoogleraar International Human Rights Law in Tilburg ook een van de negen leden van dit College, dat bestaat sinds 2012: “We willen benadrukken dat praten over mensenrechten niet alleen betekent dat je met het vingertje naar landen wijst waar het allemaal veel slechter is gesteld. Ook hier moeten mensenrechten meer centraal komen te staan.”

Armoede in Nederland

Op het eerste gezicht lijkt armoede misschien niet zo’n acuut probleem in Nederland, maar het is wel degelijk een van de meest directe bedreigingen voor de menselijke waardigheid. Een groep van zo’n 800.000 mensen, het inwoneraantal van de stad Amsterdam, heeft de grootste moeite om in de basisbehoeften te voorzien. Denk aan het betalen van huisvesting, voeding en verzekeringen.

Nog meer mensen, zo’n 1.2 miljoen, hebben te weinig geld om goed te kunnen participeren in de hedendaagse samenleving. Ze hebben onvoldoende financiële ruimte voor bijvoorbeeld scholing en bijscholing, studie, een sportclub of een internetabonnement. Het dubbele hiervan, 2,5 miljoen, is als laaggeletterd te beschouwen en loopt een hoog risico op een zeker moment in armoede te belanden.

Nicola Jägers

Jägers zegt dat we deze feiten niet zomaar kunnen afdoen als economische problemen: “Ze raken direct aan onze mensenrechten. Wanneer een kind met honger naar school moet, brengt dat zijn of haar onderwijs in gevaar. Je hebt recht op gezondheid en op waardigheid, maar ook die worden door armoede direct aangetast.”

Inspanningsverplichting

Wanneer het recht van zoveel Nederlanders wordt geschonden, kunnen zij hier dan ook voor naar de rechter stappen om de Nederlandse overheid verantwoordelijk te houden? Helaas, zo werkt het niet helemaal met deze economische, sociale en culturele mensenrechten, legt Jägers uit: “Naar de rechter stappen om je studiebeurs terug te krijgen vanwege het recht op onderwijs, dat gaat niet.” Dit betekent echter niet dat de Nederlandse staat de mensenrechten met een treltje zout kan nemen. “Nederland heeft zich gecommitteerd aan de Rechten voor de Mens. Daarmee zijn we een inspanningsverplichting aangegaan.” Op een hoger (Europees) niveau wordt wel degelijk streng toegezien of die inspanning wordt geleverd.

Genève

Jägers is een van de toezichthouders en reist over een paar dagen af naar Genève, waar ze op maandag over het jaarrapport rapporteert op de conventie voor mensenrechten. Ze zal overbrengen dat Nederland op dit vlak tekortschiet: “Er is het nodige werk aan de winkel.” Armoede is een veelkoppig monster en het ligt niet volledig aan het overheidsbeleid. Dat neemt niet weg dat er ook concrete wetgeving bestaat die kan worden veranderd, of beter nageleefd. Behalve de aanbevelingen in de jaarrapportage om mensenrechten meer beslissend te laten zijn in sociaal-cultureel en economisch beleid, zal Jägers het ook hebben over discriminatie van vrouwen met een zwangerschap en etnische minderheden, waardoor ze kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.