Social Mediacode geldt ook in je vrije tijd

Medewerkers van Tilburg University moeten per 1 juli gehoorzamen aan de Social Mediacode. Maar wat staat daar eigenlijk in? Univers las de code nauwgezet en sprak erover met Nuna Zekic, universitair docent arbeidsrecht: “De code lijkt vooral te gaan over imagoschade.”

De gedragscode voor sociaal mediagebruik door medewerkers geldt onder werktijd en in de vrije tijd. En is niet beperkt tot de sociale media. De code geldt wereldwijd ‘voor “online” sociale netwerken en online gedrag op websites.’ Nog concreter geldt het voor ‘alle internettoepassingen waarmee het mogelijk is om informatie te delen in de meest brede zin van het woord.’ Het gehele internet dus.

In de code staat dat de universiteit ‘een positieve houding’ heeft tegenover medewerkers die actief zijn op sociale media en het recht om daar uitdrukking te geven aan gevoelens, gedachten en ideeën. Maar ze vraagt wel ‘uitdrukkelijk aandacht’ voor de regels die per zaterdag 1 juli 2017 gelden voor medewerkers, stagiaires, uitzendkrachten, gedetacheerden en indien gewenst zelfstandigen. Op het overschrijden van die regels staan sancties. Het Lokaal Overleg nam een positieve grondhouding in over de code. Er moest nog wel een vraag over schade aan derden worden beantwoord en het overleg wil na twee jaar evalueren. Na de schriftelijke beantwoording van de vragen komt het stuk opnieuw in het overleg.

UPDATE: Het Lokaal Overleg laat weten (31 mei) dat de Social Mediacode opnieuw in discussie zal komen bij de volgende vergadering van het Lokaal Overleg. Ze willen afstemming op meerdere punten, waaronder de verhouding met andere documenten zoals de Code of Conduct. 

Het doel van de code lijkt tweeledig, denkt Zekic. Zij promoveerde in 2014 cum laude aan TiU en doet onderzoek naar manieren om het arbeidsrecht beter te laten aansluiten op de veranderde wereld van het werk. Aan de ene kant wil de universiteit schade door de eigen werknemers voorkomen. “Als ik iets ga zeggen over de decaan die beauty salons had ingeschakeld voor promotiebegeleiding, dan wil de universiteit natuurlijk niet het lijkt dat ik namens Tilburg University spreek.” Uit de code blijkt dat de universiteit bang is dat daar verwarring over ontstaat.Aan de andere kant lijkt het doel breder, denkt Zekic. “De universiteit wil regels stellen over privéuitlatingen, ook die niet over Tilburg University gaan. Je kan erover twisten of het een goede ontwikkeling is, het komt wel steeds meer voor. Er zijn geen uitspraken van de Hoge Raad over sociale media, maar je ziet wel dat lagere rechters nog wel eens een ontslag goedkeuren als iemand bijvoorbeeld zwaar discriminerende uitingen heeft gedaan.” Uiteindelijk is het altijd een kwestie van belangenafweging, zegt ze. “De vrijheid van meningsuiting is niet onbeperkt. Waar de grenzen hier precies liggen, is een beetje vaag.”

De grenzen

De code stelt in artikel 2 dat werknemers zich op sociale media (wat dus betekent: het gehele internet) moeten onthouden van het plaatsen van uitlatingen die: a) lasterlijk, onfatsoenlijk en kwetsend zijn, of b) die Tilburg University en andere medewerkers kunnen schaden

Het gaat dus om (a) een algemene regel: ook als het niet over de universiteit gaat, moeten medewerkers zich online netjes gedragen. Laat een werknemer zich (b) wel uit over de universiteit of collega’s, dan moet hij/zij een uitgebreide disclaimer moet plaatsen: ‘de hier weergegeven meningen/opvattingen zijn gedaan op persoonlijke titel en vertegenwoordigen niet de opvattingen van Tilburg University.’

“Als ik er vlug overheen lees,” zegt Zekic, “dan lijkt het me redelijk. Maar als je beter kijkt naar artikel 2 onder 3b, dan staat er dat je niets negatiefs mag zeggen over de universiteit. Dat gaat misschien te ver, ook omdat de universiteit geen commerciële instelling is maar een maatschappelijk doel dient.”

“Kritiek kan op een heel nette manier worden geuit”

Wat is kwetsend en wat is schade? Daar zal het vooral om gaan bij eventuele conflicten. Het is volgens Zekic gewenst dat werknemers kritiek eerst intern aankaarten, maar het gevaar is dat je deze begrippen wel heel breed uitlegt, waardoor wetenschappers en ander personeel de mond worden gesnoerd. Kritiek kan volgens Zekic bovendien op een heel nette manier worden geuit. “Dat hoeft niet onfatsoenlijk of kwetsend te zijn. Bij zwaar discriminerende uitingen bijvoorbeeld is het duidelijk dat die kwetsend of schadelijk kunnen zijn, maar valt imagoschade hier ook onder? De code lijkt juist daarover te gaan.” 

Juist voor het imago kan de code een gekke uitwerking hebben: “Als ik trots ben dat de universiteit op nummer 1 staat in een ranking, of iets wil delen over een afgerond onderzoek, dan moet ik ook schrijven dat de weergegeven meningen niet die van de universiteit vertegenwoordigen. Dat lijkt me een beetje raar en juist niet waarvoor de code is bedoeld.” Ze lacht: “En als je een negatieve uitlating over de universiteit doet, lijkt me wel duidelijk dat het niet de opvatting is van Tilburg University.”

Als het mis gaat

Het niet naleven van de code kan leiden tot disciplinaire maatregelen. Afhankelijk van de ernst loopt dit op van een waarschuwing naar berisping tot ontslag. De leidinggevende gaat beoordelen of een uitlating kwetsend of schadelijk is. In de code staat niets over een beroep- of bezwaarprocedure. De universiteit heeft daarvoor wel een algemene procedure.

Een brede code

Er zijn al verschillende andere gedragscodes aan de universiteit, bijvoorbeeld voor e-mailgebruik. “Maar bij internettoepassingen dacht ik meteen een e-mail,” zegt Zekic.” Dat lijkt een hekel punt: “Daar zou de privacy toch een grotere rol moeten spelen dan bij sociale media. Je richt je niet in het openbaar maar tot 1 persoon, of een besloten groep. Als je de code leest, staat er dat je niks mag zeggen over collega’s of de universiteit, terwijl dat juist in e-mails vaak gebeurt.”Social mediacode zoals behandeld in het Lokaal Overleg (als de PDF niet laadt, kun je die downloaden)

_Advertentie.