Jesse Klaver: idealist of idioot?

Weer een mislukte formatiepoging. Formateur Herman Tjeenk Willink moest maandag melden dat VVD, CDA, D66 en GroenLinks het niet eens konden worden over het vluchtelingenbeleid. Alle vingers wijzen in eerste instantie naar Jesse Klaver, die niet akkoord ging met het migratievoorstel dat op tafel lag. Toch kan Klaver ook rekenen op bijval. Tilburgse hoogleraren Paul van Seters en Mirjam van Reisen geven hun kijk op Klavers beslissing.

De onderhandelingen liepen afgelopen maandag stuk op het vluchtelingenbeleid. Het eindvoorstel over migratie voldeed volgens Klaver niet aan de ‘principiële ondergrens’ van zijn partij. Het voorstel van Tjeenk Willink richtte zich op afspraken met Noord-Afrikaanse landen om de vluchtelingenstroom naar Europa tegen te gaan. De afspraken zouden lijken op de afspraken uit de Turkije-deal, een deal die door Mark Rutte bestempeld is als een groot succes.

Daar is Klaver het echter niet mee eens. GroenLinks is altijd fel tegenstander van de Turkije-deal geweest, en wil niet dat soortgelijke afspraken met Noord-Afrikaanse landen worden gemaakt. Oorlogsvluchtelingen hebben het recht om asiel aan te vragen in Europa. Volgens Klaver mag daar niet aan getornd worden.

“Dit was mijn droomkabinet”

Tragisch

Paul van Seters

Hoogleraar globalisering en duurzame ontwikkeling Paul van Seters zegt het te betreuren dat de formatiepoging opnieuw is gestrand. “Het kabinet waaraan gewerkt werd, is in veel opzichten mijn droomkabinet. Ik ben zeer teleurgesteld dat een coalitie van VVD, D66, CDA en GroenLinks nu definitief van de baan lijkt.”

Klaver kreeg veel kritiek na het klappen van de formatie. Hij zou te halsstarrig hebben vastgehouden aan zijn eisen. Van Seters kan zich vinden in die kritiek: “Aan de ene kant vind ik Jesse Klaver sterk optreden. Ik ben onder de indruk van de manier waarop hij zijn standpunt verdedigt, maar inhoudelijk ben ik het niet met hem eens. Ik ben overtuigd van de noodzaak om op Europees niveau een oplossing te vinden voor het vluchtelingenprobleem. Dat kan alleen maar stapje voor stapje. GroenLinks had de kans om in een kabinet te stappen waarin zo’n Europese oplossing het streven was, met de toezegging dat zou worden toegezien op de uitwerking ervan. Dat een belangrijke partij die zich zo uitgesproken Europees opstelt die kans nu laat liggen, heeft wel iets tragisch.”

Juridische basis

Mirjam van Reisen

Mirjam van Reisen, hoogleraar internationale betrekkingen en Eritrea-kenner, ziet het anders. Zij schaart zich achter Jesse Klaver: “GroenLinks heeft volkomen gelijk dat de gronding van het beleid een veel steviger juridische basis nodig heeft en dat deze onvoldoende is uitgewerkt in de huidige voorstellen. Het overgrote deel van de vluchtelingen die via Noord-Afrika komen, belanden in de gevaarlijke mallemolen van terreurgroepen en militia, waarbij overheden betrokken zijn die beschuldigd worden van misdaden tegen de menselijkheid.”

De ernst van de situatie is volgens Van Reisen groter dan men beseft: “Recente cijfers geven een zeer zorgelijk beeld, zeker met betrekking tot Eritrese vluchtelingen. Hoewel het aantal vluchtelingen niet afneemt, bereikten de afgelopen maanden slechts 50% van de vluchtelingen Europa. Ze zitten vast tegen losgeld in detentiecentra en deportatie dreigt als de vluchtelingen het losgeld niet betalen.”

“GroenLinks heeft volkomen gelijk”

Er wordt dan ook te weinig gekeken naar de lange termijn, stelt Van Reisen: “De problematiek onttrekt zich aan het zicht. De EU steunt nu regimes die geen enkel oog hebben voor de rechten van vluchtelingen, zonder duidelijk regels vast te stellen. Dit is onaanvaardbaar maar biedt ook op termijn geen oplossing, omdat de grondoorzaken niet worden opgelost.”

‘Niet tegen elke prijs’

Jesse Klaver zal de komende kabinetsperiode toch oppositie gaan voeren. Aan Tilburg University zijn de meningen daarover verdeeld. Mirjam van Reisen staat achter Klavers keuze, Van Seters betreurt het. Ook Klaver zelf baalt, liet hij weten aan zijn achterban. “We willen graag regeren, maar niet tegen elke prijs.”

_Advertentie.