Waarom moeten studenten nog steeds betalen voor hun bestuursjaar?

Waarom moeten studenten nog steeds betalen voor hun bestuursjaar?

Studentenorganisaties strijden al geruime tijd voor vrijstelling van collegegeld voor studenten die een bestuursjaar doen. Toch zet het weinig zoden aan de dijk. Ook aan Tilburg University niet. Waarom verloopt het proces zo moeizaam?

Om te begrijpen hoe de vork in de steel zit, beginnen we op landelijk niveau. Daar zijn verschillende studentenorganisaties, waaronder het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), al een aantal jaar bezig met het mogelijk maken van collegegeldvrij besturen voor studenten. Dit houdt in dat studenten die een fulltime bestuursjaar doen, geen collegegeld hoeven te betalen. Zij volgen immers geen vakken. Vorig jaar werd eindelijk resultaat geboekt: een kamerbreed aangenomen amendement van VVD, CDA en PvdA zorgde dat studenten die een fulltime bestuursjaar doen, geen collegegeld meer hoeven te betalen. Een afgeronde zaak, zou je denken.

Niet dus. De wet is namelijk niet bindend. Instellingen mogen dus zelf bepalen of ze gehoor geven aan deze wet. Spoiler: dat doen ze dus niet. Uit onderzoek van het ISO blijkt dat 87 procent van de studentbestuurders collegegeld betaalt, terwijl ze geen onderwijs volgen. Daarbij gaven veel onderwijsinstellingen aan het collegegeldvrije besturen niet eens te overwegen. Als reactie stuurde het ISO een brief aan minister Bussemaker en de Tweede Kamer, waarin wordt gevraagd om afspraken te maken met de onderwijsinstellingen over het daadwerkelijk uitvoeren van het collegegeldvrij besturen. Nu is het afwachten hoe de Tweede Kamer en de minister reageren op de situatie. De druk wordt, wederom, weer opgevoerd.

Tilburg

Dan gaan we naar Tilburg University. Eind 2015 werd deze materie besproken in de universiteitsraad. Studentenfracties wilden graag meedoen aan de pilot ‘flexstuderen’, wat inhoudt dat studenten geen collegegeld voor het hele studiejaar betalen, maar mogen betalen per vak. Ideaal dus voor studentbestuurders, die een beperkt aantal vakken of zelfs helemaal geen vakken volgen. Studentenfracties SAM en Front zien ook mogelijkheden voor studenten met een bijbaantje, die bijvoorbeeld betalen voor 40 ECTS. Er klonk ook kritiek op het voorstel: “Administratief zal er een hoop omgegooid moeten worden,” zei studentendecaan Mies Hezemans.

Ergens halverwege 2016 was het dan zover. Tilburg University startte het experiment met flexstuderen. De studentbestuurders voor aankomend studiejaar konden hun geluk niet op: zij besparen een slordige 2000 euro aan collegegeld. Maar dan, de pilot krijgt vorm en details worden zichtbaar: slechts drie groepen mogen gebruik maken van het flexstuderen: mantelzorgers, ondernemers en topsporters. Studentbestuurders vallen buiten de boot. Studenten die ‘zomaar’ willen betalen per vak, bijvoorbeeld om er een baan naast te kunnen doen, maken geen schijn van kans meer. Ineens lijkt het collegegeldvrij besturen, en überhaupt het betalen per vak, weer verder weg dan ooit.

Saillant detail: het flexstuderen is eigenlijk helemaal niet zo flexibel. Waar er in 2015 nog gerept werd over ‘betalen per vak’, is het in de uiteindelijke pilot helemaal niet mogelijk om te betalen per vak. De mantelzorgers, ondernemers en topsporters moeten minimaal betalen voor een halfjaar: 30 ECTS tot 42 ECTS. Al zouden studentbestuurders meegenomen worden in deze pilot, moeten zij nog bijna 1000 euro collegegeld betalen.

Wet

En het aangenomen amendement dat het mogelijk maakt om collegegeldvrij te besturen? Als die aangescherpt wordt, is Tilburg University dan niet verplicht om haar studentbestuurders uit te sluiten voor het betalen van collegegeld? Nee. Romy van Limpt, studentbestuurder bij Fractie SAM, legt uit dat Tilburg University slim is geweest: “Veel besturen worden door studenten als fulltime beschouwd, maar zijn volgens de universiteit officieel parttime. En parttime bestuurders komen niet in aanmerking voor collegegeldvrij besturen.” Kortom: Tilburg University moet eerst een aantal studentbesturen een fulltime status geven, voordat deze besturen überhaupt kans maken om geen collegegeld te betalen.

De slimme studentbestuurder zal denken: ik schrijf me gewoon niet meer in voor de universiteit, dan hoef ik ook geen collegegeld te betalen. Maar helaas, je hebt alleen recht op een bestuursbeurs als je ingeschreven staat aan de universiteit. Omdat besturen niet wordt gezien als fulltime bezigheid, krijg je niet voor 12 maanden aan bestuurswerk bijgeschreven op je bankrekening. Afhankelijk van de last van een bestuursjaar kunnen er meer of minder beursmaanden worden toegekend. De bestuursbeurs voor één maand is 300 euro. Bestuurders van grote verenigingen als Complex (Psychologie) en Asset (Economie) ontvangen 2700 euro (negen maanden maal driehonderd euro) per jaar. Een wat kleinere vereniging als Flow (CIW) maar ook Front en SAM ontvangt 1800 euro per bestuurder (zes maanden). Die studenten betalen dus meer aan collegegeld dan dat ze ontvangen aan beurzen voor hun bestuursjaar.

Werknemers

Romy van Limpt vindt het vreemd dat studenten collegegeld moeten betalen terwijl ze geen vakken volgen. Zij kaart daarnaast aan dat het steeds moeilijker wordt om studenten te vinden die nog een bestuursjaar willen doen: “Terwijl het belang van studentenorganisaties binnen een universiteit steeds groter wordt.” Kijk maar naar het nieuwe ‘Onderwijsprofiel’, waarin de universiteit stelt dat er nauwere samenwerking moet komen met de studieverenigingen en dat leerzame nevenactivititeiten moeten worden gestimuleerd: “Als je studentbestuurders collegegeld laat betalen terwijl zij geen vakken volgen, stimuleer je ze toch niet om een bestuursjaar te doen? Terwijl ook de universiteit weet dat nevenactiviteiten steeds belangrijker worden voor studenten. Alleen een papiertje is tegenwoordig niet genoeg meer. Studentbestuurders doen ook gewoon hartstikke veel voor de universiteit. Je zou ons bijna kunnen zien als werknemers. Dan vind ik het jammer dat er niets kan worden geregeld,” besluit Van Limpt.

Univers vroeg ook het bestuur van Tilburg University naar het beleid rond bestuursjaren en de overweging om student-bestuurders collegegeld te laten betalen. Die liet bij monde van voorlichter Tineke Bennema weten: “Bestuurders kunnen eventueel onder bepaalde voorwaarden een beroep doen op het Profileringsfonds. Verder is het zo dat de wet bij deze proef voor flexstuderen geen mogelijkheden biedt voor bestuurders.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.