Lange kabinetsformatie belooft stabiel kabinet

Formeren duurt even maar dan heb je ook wat, blijkt uit een analyse van de Tilburgse economen Henriëtte Prast en Harry van Dalen. Eén dag formeren is goed voor zo’n drie en een halve dag langer zitten op het pluche.

Het is Prinsjesdag en Nederland heeft nog altijd een demissionair kabinet, omdat de kabinetsformatie al 188 dagen duurt. Dat roept vragen op. Is het nodig om zo lang te onderhandelen en krijgen we dan een stabiel kabinet, of belooft een moeizame formatie weinig goeds voor de toekomst? Politiek commentatoren zijn alvast weinig optimistisch: het vierpartijenkabinet in vorming van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is geen lang leven beschoren. De verschillen zijn te groot.

We kunnen speculeren tot we een ons wegen, we kunnen ook naar de feiten kijken, dachten de aan Tilburg University verbonden economen Henriëtte Prast en Harry van Dalen. Economisch is politieke stabiliteit belangrijk voor het functioneren van economie en maatschappij, schrijven ze op MeJudice. Formeren kost tijd, maar is waarschijnlijk wel een waardevolle investering. De vraag is alleen: hoe waardevol? Voorspelt de formatieduur hoe lang een kabinet uiteindelijk zit?

Het onderzoeksduo pakte de gegevens erbij sinds 1946. Met een gemiddelde zittingsduur van 810 dagen zitten Nederlandse kabinetten boven het Europese gemiddelde. Daarvoor zijn wel veel formatiepogingen nodig. Gemiddeld is Nederland kampioen formeren in Europa, met een zittingsduur van 90 dagen. Is er een verband tussen formatieduur en zittingsduur? Volgens Prast en Van Dalen lijkt dat er wel op. Iedere dag formeren levert statistisch circa 3,8 extra zittingsdagen op. Dat lijkt goed nieuws voor Rutte III, al merken de onderzoekers wel op dat de afwijkingen in de onderzoeksdata erg groot zijn. Zo zou volgens de onderzoeksdata 60 dagen formeren maar goed zijn voor een half jaar zittingsduur, terwijl er vele gevallen bekend zijn van kabinetten die de tijd volmaakten en zelfs de langste zittingstermijn ooit scoorden (zoals Rutte II).

Er zijn ook andere factoren in het spel, die nog belangrijker lijken. Zo heeft een minderheidskabinet een kortere levensduur (540 dagen) en als de grote partij tien zetels meer heeft dan de kleine, wordt 194 dagen kabinetstijd verkort met 10 dagen. Maar dat we nog geen kabinet hebben, betekent niet dat we het ergste moeten vrezen. Het is eerder omgekeerd. Formatietijd lijkt immers een positief effect te hebben op de zittingsduur van een kabinet en de teller loopt iedere dag op.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.