“Er mist binding tussen samenleving en bestuur”

Hoe zorg je ervoor dat mensen zich gaan interesseren in de lokale politiek? Julien van Ostaaijen, Universitair docent Bestuurskunde aan Tilburg University, presenteert vandaag zijn boek Tussen eerste overheid en tweederangsdemocratie. Hierin beschrijft hij op welke manier lokale democratieën beter kunnen functioneren.

Binnenkort zijn de gemeenteraadsverkiezingen. De laatste deccenia is de opkomst gedaald en de toekomst voorziet weinig verandering. Toch kunnen we met wat aanpassingen verandering brengen in het lokaal bestuur waardoor zijn bijnaam tweederangsdemocratie verdwijnt.

Macht niet uit handen

De invloed van de democratie ligt voornamelijk bij bestuur en politici. Zij geven hun macht niet uit handen en betrekken de samenleving en de buurt onvoldoende. Van Ostaaijen: “Er is maar een kleine groep enthousiaste mensen die zich inspant voor de lokale politiek en daar heb ik echt respect voor. Daartegenover staat 98 procent van de samenleving die geen lid is van een politieke partij en de urgentie van het lokale bestuur niet inziet. Er mist binding tussen de samenleving en bestuur.”

Oplossingen

Van Ostaaijen denkt dit onder andere op te lossen door kinderen op basis- en middelbare scholen kennis te laten maken met lokale democratie. Daarnaast moeten politici en ambtenaren de samenleving betrekken bij het beleid en besluit, en zorgen dat aanhangers niet afhaken. “Vaak voelen inwoners zich niet gehoord en mogen ze niet meepraten waardoor ze het gevoel hebben geen invloed te hebben op het probleem.” Veel gemeenten hebben al omvangrijke ideeën hoe ze burgers moeten betrekken, en van Ostaaijen beschrijft in zijn boek nog tien tot vijftien acceptatie-instrumenten. Maar daarmee heb je nog niet het gehele probleem opgelost.

Bestuurders moeten zelf namelijk ook aan banden worden gelegd, vindt van Ostaaijen. Zij hebben een voorbeeldfunctie waardoor inwoners meer van hen verwachten. Daarom moeten ze extra kritisch zijn op hun eigen handelen. Hier komt het belang van tegenmacht naar boven, de essentiële vinger aan de pols. Voor deze politici staan er twaalf actiepunten in het boek om zich te verbeteren.

Boek

De schrijver hoopt dat zijn boek studenten zal informeren over de werking van de lokale democratie. Het begin van zijn boek is vooral een breed informatief overzicht. De laatste hoofdstukken zijn meer bedoeld voor de direct betrokkene bij de democratie. “Ik hoop dat politici hier individueel lering uit trekken.”

Hij zal vanmiddag om 17.00 het eerste exemplaar overhandigen aan Jantine Kriens, voorzitter van de directieraad van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Deze feestelijke presentatie vindt plaats bij ProDemos in Den Haag.

_Advertentie.