Tilburgse studente voorop in de strijd tegen straatintimidatie

Na Amsterdam en Rotterdam wil ook Tilburg intimiderend gedrag op straat strafbaar stellen. De Tilburgse rechtenstudente Pleun van Onzenoort (25) heeft daar een belangrijke rol in gespeeld.

De burgemeester en een groot aantal raadsleden toespreken over het belang van een verbod op straatintimidatie, en daarna snel naar de campus voor een verplicht college. Zo ziet de agenda van Pleun van Onzenoort er vandaag uit. De 25-jarige rechtenstudente pleit namens de landelijke stichting Stop Straatintimidatie voor het opnemen van een intimidatieverbod in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van Tilburg. Na lang lobbyen lijkt het erop dat Van Onzenoort het voor elkaar krijgt: vrouwen naroepen of lastigvallen op straat wordt binnenkort strafbaar in onze stad.

Ultimum remedium

Helemaal rond is het intimidatieverbod nog niet. “Er is een voorstel ingediend bij de gemeenteraad. Daarmee is de eerste stap gezet”, legt Van Onzenoort uit. Vandaag wordt het voorstel besproken in de raadscommissie Bestuur, waarbij de burgemeester, raadsleden en ook Pleun van Onzenoort aanwezig zijn. “In maart gaat de gemeenteraad stemmen. Ik hoop natuurlijk dat het voorstel dan wordt aangenomen. Een aantal leden uit de gemeenteraad heeft zelf gevraagd om een voorstel om straatintimidatie aan te pakken, dus de voortekenen zijn goed.”

Ook als het voorstel wordt aangenomen, is er nog genoeg te doen. “Een concreet plan van aanpak is er nog niet, dus dat moet er eerst komen”, aldus Van Onzenoort. “Wij vinden het heel belangrijk dat het verbod maar een klein onderdeel is van de aanpak. Boetes uitdelen is wat ons betreft een ultimum remedium. Om straatintimidatie effectief aan te pakken, is het ook belangrijk om goede voorlichting te geven over wat wel en niet mag. Maar ook een meld-app of meer straatverlichting om de veiligheid te vergroten zouden onderdeel kunnen zijn van de aanpak.”

Onderzoek

Voor een goede aanpak is volgens Van Onzenoort onderzoek naar het probleem nodig. “In Amsterdam en Rotterdam zijn er concrete cijfers over de aard, omvang en gevolgen van straatintimidatie. In Tilburg nog niet”, zegt ze. “Ik wil daarom aan de gemeente voorstellen om ook hier onderzoek te laten doen. Dat zou heel goed kunnen in samenwerking met onze universiteit—aan Tilburg University hebben we genoeg wetenschappers die zich bezighouden met vrouwenstudies en criminologie.”

“Boetes uitdelen moet maar een klein onderdeel zijn van de aanpak”

Uit Amsterdamse en Rotterdamse onderzoeken is naar voren gekomen dat seksuele intimidatie op straat een serieus probleem is. In Amsterdam zegt 83% van de vrouwen tussen de vijftien en vierendertig jaar wel eens geconfronteerd te zijn met seksueel intimiderend gedrag op straat. Ze worden nagesist, nageroepen, achternagelopen, in het nauw gedreven of op agressieve wijze om seks gevraagd. In Rotterdam zijn de cijfers vergelijkbaar: daar krijgt 84% van de vrouwen tussen de achttien en vijfenveertig te maken met straatintimidatie.

Aanpak

Dat straatintimidatie een probleem is, wordt niet betwist. Maar over de juiste aanpak lopen de meningen uiteen. Een intimidatieverbod, in de volksmond ook wel een ‘sisverbod’ genoemd, is volgens sommigen niet de oplossing. Twee jaar geleden sprak strafrechtdeskundige Marloes van Noorloos (Tilburg University) tegenover Univers haar zorgen uit over de plannen van Amsterdam om straatintimidatie te verbieden en overtreders te beboeten. “Als strafrechtdeskundige, vrouw, feminist en Amsterdammer ben ik bezorgd over deze maatregel, omdat het begrip ‘straatintimidatie’ zo vaag is”, zei Van Noorloos destijds. “Strafrechtelijke verboden moeten duidelijk zijn, zodat iedere burger weet wat wel en wat niet mag.”

Een ander veelgehoord argument tegen een intimidatieverbod is dat het in de praktijk niet te handhaven zou zijn. Dat was ook een van de bezwaren van Marloes van Noorloos: “Als de politie aanstootgevende uitingen in Amsterdam wil tegengaan, heeft ze daar een dagtaak aan.”

Hondenpoep

Pleun van Onzenoort begrijpt die argumenten, maar volgens de studente vormen ze geen reden om af te zien van een intimidatieverbod. “Heel veel verboden zijn moeilijk te handhaven. Het is ook verboden om hondenpoep te laten liggen, maar je kunt onmogelijk iedereen die het nalaat om hondenpoep op te ruimen een boete geven. Toch staat dat verbod niet ter discussie. Dus waarom het verbod op straatintimidatie wel?”

“Ik wil mijn hond kunnen uitlaten zonder dat ik word nageschreeuwd”

Het argument dat straatintimidatie te subjectief zou zijn om een verbod te kunnen handhaven, houdt volgens Van Onzenoort ook geen stand. “Bij de handhaving van het verbod op bedreiging ontkom je ook niet aan die subjectiviteit, daarbij gaat het ook om de ervaring van het slachtoffer. Bedreiging laat een psychisch litteken achter, dat kun je niet aan iemand zien. Dat maakt de handhaafbaarheid moeilijk, maar dat betekent niet dat je het verbod niet moet opnemen in de wet”, zegt ze. Het is volgens Van Onzevoort wel belangrijk dat iedereen begrijpt wat het begrip ‘straatintimidatie’ inhoudt, en wat wel en niet mag. “Wij pleiten juist daarom ook voor uitgebreide voorlichting en scholing. Het verbod is alleen bedoeld voor wie niet luisteren wil.”

Wetboek van Strafrecht

Van Onzenoort, geboren en getogen in Tilburg, hoopt dat het in haar stad binnenkort is afgelopen met mannen die vrouwen naroepen of anderszins lastigvallen op straat. “Ik wil mijn hond kunnen uitlaten zonder dat ik word nageschreeuwd.”

Maar ook in andere steden moet er volgens Onzenoort iets gebeuren. “We willen dat het verbod wordt opgenomen in het Wetboek van Strafrecht, zodat het landelijk van kracht is”, zegt ze. “Daar zal ik me zo lang mogelijk voor blijven inzetten, ook als ik straks klaar ben met mijn studie. Ik wil dat geen één vrouw zich meer onveilig hoeft te voelen op straat.”

Pleun van Onzenoort (1993) studeert Rechtsgeleerdheid aan Tilburg University. Ze sloot zich in de zomer van 2017 aan bij de landelijke stichting Stop Straatintimidatie, waar ze de lobby voor een intimidatieverbod in Tilburg en Breda voor haar rekening neemt. Daarnaast maakt ze deel uit van het vierkoppige bestuur van de stichting—nu nog als penningmeester, binnenkort als voorzitter.

_Advertentie.