Bubbels, punch bowls en alcoholisten

DowJones en Wall Street kregen te maken met fikse koersdalingen deze maand. Klein bier, of de voorbode van een flinke kater? Topeconoom Sylvester Eijffinger zegt dat we de aandelenmarkt vandaag het beste kunnen begrijpen als een notoire alcoholist.

1. De aandelenkoersen zetten een flinke daling in. Hoe is dit te verklaren?

“De centrale banken Fed en ECB stimuleren de economie nog steeds, onder meer door de rente kunstmatig laag te houden. Het zorgt voor een situatie van ‘overliquiditeit’. Zoals de Amerikaanse econoom Irving Fisher het ooit mooi formuleerde: ‘There is too much money, chasing too few goods.’ Lenen is zodanig goedkoop dat er meer geld in omloop is dan geïnvesteerd kan worden in de reële economie. Omdat rente op sparen nagenoeg nul is, steken mensen het in financiële producten, assets, zoals aandelen. Die worden hierdoor kunstmatig duurder, ‘asset price inflation’ noemen we dat. Opeens gaat men zich realiseren dat de assets te hoog gewaardeerd zijn en dan treedt er een correctie op. Dat is nu gebeurd.”

2. Is dit een incident, of een voorbode van economische malaise?

“Het laat zien dat we weer bezig zijn speculatieve bubbels te creëren. Dit is een eerste correctie, maar stelt nog weinig voor. Als de Centrale Banken niet adequaat gaan handelen, is dit slechts een voorbode van een recessie. Ze zullen echt de rente moeten verhogen, daar wordt ook over gesproken.”

3. Waarom proberen de banken de woekering van geld niet zo snel mogelijk af te remmen?

“Omdat niemand het feestje wil verpesten. Zie het zo: de grote punch bowl gaat lekker rond, er is een drankje voor iedereen en de gasten beginnen net gezellig aangeschoten te raken. Nu moet de gastheer ervoor waken dat niet iedereen in een beschonken staat raakt en voorzichtig de punch bowl wegrijden. Probleem is alleen dat als de gasten het merken, het zomaar kan dat ze zich allemaal in één keer richting de uitgang begeven.”

4. En dan krijg je dat iedereen gelijktijdig van z’n aandelen af wil, zakken de koersen en creëer je wellicht een recessie. Hoe bepaal je het juiste moment om het feestje niet met een vervelende anticlimax te laten aflopen?

“Dat is dus het probleem. Mijn mentor en voorganger aan de Humboldt-universiteit, Helmut Schlesinger, vergeleek de financiële bubbel ook al eens met een alcoholist. Je weet dat-ie op een zeker moment weer naar de fles grijpt, maar je weet nooit precies wanneer.”

5. En nu hadden vooraanstaande journalisten als Charles Groenhuijsen (in NRC) en Arendo Joustra van Elsevier net bij WNL beweerd dat Donald Trump zo lekker bezig was met het boosten van de economie…

“Trump beweerde verantwoordelijk te zijn voor de stijgende beurskoersen en de florerende economie, maar dit is onzin. Feit is dat politiek beleid pas zo’n 24 maanden later doorwerkt in de economie. Trump zit er nu een jaar en zijn eerste daad, het belastingplan, is er pas net een paar weken. Groenhuijsen en Joustra weten niets van economie. De gestage groei de laatste jaren is al iets meer het effect van Obama, maar vooral van de Centrale Banken die geld in de economie pompen. En nu moet daar toch een keer een eind aan komen, anders vliegen we uit de bocht.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.