Verwende student? Ik dacht niet!

Studenten gedragen zich volgens docenten tegenwoordig als prinsjes en prinsesjes. Realistisch verwijt of speelt er meer? En hoe kijkt de student hier zelf tegen aan?

Studenten die massaal onvoorbereid naar de les komen, inactieve houdingen tijdens het college, veel eisen en onbeleefde e-mails. Dit is een handgreep uit de voorbeelden die docenten van de universiteit brachten in het Univers-artikel ‘Een campus vol prinsjes en prinsesjes’. Volgens docenten schieten studenten tekort en zijn deze alleen maar aan het consumeren zonder een tegenpresentatie te willen leveren. Tijd voor een tegengeluid vanuit de kant van de student.

Verhaal van twee kanten

Volgens studenten is het bovengeschetste beeld nogal zwart wit. “Het is een verhaal met twee kanten”, vertelt Melina Mouris, student Rechtsgeleerdheid. Volgens haar ontbreekt het namelijk vaak aan goede communicatie van de kant van de docent. “Ik heb genoeg vakken gehad waar ik me afvroeg waar ik aan toe was. En hoe vaak komt het niet voor dat er last minute een artikel online wordt gezet dat we moeten lezen?” In dergelijke situaties is het niet verbazingwekkend als studenten van zich laten horen. “Als docenten bijvoorbeeld op blackboard aangeven wanneer cijfers beschikbaar zijn en studenten netjes geïnformeerd houden, dan zul je minder lompe reacties krijgen.” Onbeleefde uitingen richting de docent herkent ze zelf niet: “Veruit de meeste studenten hebben respectvol contact met docenten.”

Generaliserend

Docenten hebben hier echter andere ervaringen. In het recente artikel over het prinsjes- en prinsesjesgedrag geven docenten voorbeelden van emails die allesbehalve netjes en respectvol zijn. Toch zijn studenten ervan overtuigd dat hier in het algemeen geen sprake van is. “De voorbeelden die in het artikel zijn genoemd, schetsen volgens mij een verkeerd beeld”, aldus Joost Bouten, student Economie. “Dit soort situaties komen voor, maar ik denk dat je niet kunt generaliseren, de gemiddelde student doet dat niet.” Volgens hem vergeten mensen weleens dat een studie gewoon hard werken is. Je zult in het eerste jaar soms studenten hebben die niet goed hun best doen en zich lomp en ongeïnteresseerd opstellen, maar die zullen snel de studie verlaten. “Naarmate je langer studeert groeit je betrokkenheid. En het is gewoon hard werken, anders krijg je je diploma niet.”

Te veel literatuur

Dat studeren tegenwoordig hard werken is, beaamt Nesrine Benyakhlaf, student Online Culture. Soms is het zo hard werken dat het onmogelijk wordt om alle opgegeven stof te bestuderen. “Het klopt inderdaad dat studenten niet meer alles lezen. Het lukt mij soms ook niet om alles bij te houden maar ik heb hier nooit hinder van ondervonden”. Gek is dat niet. Het komt volgens Nesrine veel te vaak voor dat literatuur die gelezen moet worden, verder helemaal niet aan bod komt. Dit neemt bij studenten de prikkel weg om de voorgeschreven stof te bestuderen, want er bestaat een kans dat het niet nodig is die te kennen. En tijd is schaars. Volgens Melina lijken docenten zich er soms niet van bewust dat hun vak niet het enige is dat studenten volgen. De constante druk die op studenten ligt, zorgt ervoor dat lezen van literatuur niet meer uitdagend is. Melina: “Het lezen van literatuur is tegenwoordig een van de vele dingen die gedaan moeten worden. Dit zorgt ervoor dat lezen niet meer leuk is, het wordt een punt op de lijst om af te vinken.”

Druk op studenten

Voor de gemiddelde student is de studie tegenwoordig een van de vele dingen die afgerond moeten worden. Nesrine: “Je moet heel veel balletjes de lucht in houden: een bijbaan hebben, een sociaal leven onderhouden, een netwerk vormen en goed presteren met je studie. Ik denk dat heel veel studenten hieronder lijden en dat niet eens door hebben.” Dat dit niet uit de lucht gegrepen is, blijkt uit het aantal klachten over burn-outs en stress onder jongeren. Deze zijn de afgelopen jaren flink gestegen. Zo blijkt uit onderzoek van de Landelijke Studentenvakbond dat drie van de vier studenten emotioneel uitgeput is. Ook de NEMESIS-2 studie, een onderzoek in opdracht van de Nederlandse overheid dat de psychische gezondheid van de Nederlandse bevolking in kaart brengt, toont dat jongvolwassenen tussen de achttien en vijfentwintig jaar het vaakst van alle leeftijdsgroepen psychische aandoeningen rapporteren.

Burn-out

Jos Haarbosch, studentpsycholoog op de universiteit, is wat terughoudender met het formuleren dat er een daadwerkelijk toename is van het aantal burn-outs onder jongeren. Wel geeft hij aan tijdens zijn gesprekken met studenten een toename te zien van het aantal ‘stress- en concentratieproblemen’. Wat veroorzaakt dit? “Voor mij persoonlijk lijkt de oorzaak te liggen in het ‘grenzeloze moeten’, een specifieke kleuring van de tijdgeest die extra zwaar op de nieuwe generatie jongvolwassenen drukt. Dit ‘grenzeloze moeten’ kan vervolgens een negatief effect hebben op studenten zoals een verlies van motivatie en interesse, afname van concentratie, stress en vermijdend gedrag.” Een gebrek aan motivatie en interesse, het zijn juist deze dingen die docenten storend vinden. Het lijkt dus niet alleen aan de student zelf te liggen, maar een gevolg te zijn van de toegenomen druk.

Studeren op automatische pilot

Het grenzeloze moeten zie je ook terug bij de vraag of je wel of niet gaat studeren. Tegenwoordig stromen studenten vanuit het vwo of hbo op de automatische pilot door naar de universiteit. Volgens docenten heeft dit als gevolg dat veel studenten een onduidelijk beeld hebben van de inhoud van een academische opleiding. Dit kan weliswaar kloppen maar kan dit de student verweten worden? Niet echt, vinden de studenten zelf, want het is een feit dat je met een academische opleiding verder komt in je loopbaan. Het is daarom niet verbazingwekkend dat veel scholieren voor een universitaire studie kiezen. Joost: “Het is logisch om te gaan studeren, want iedereen om je heen doet het. Daarnaast wordt het vaak gevraagd voor een baan. Dit kun je niet de student verwijten maar het ligt aan het systeem.” De reden dat je een opleiding volgt of gaat studeren is om later een baan te vinden die bij je past en het liefst ook nog eentje waar je een beetje goed voor betaald wordt. Een universitaire studie kan hierbij helpen dus kiezen studenten hiervoor. Maar wordt de student hierdoor niet alleen maar tot consument die een studie alleen volgt om uiteindelijk een diploma te ontvangen?

Consumentengedrag

Volgens Ellen Dreezens, docent bij het University College Tilburg, is de rol van de consument in deze maatschappij alomtegenwoordig. We vinden dat we recht hebben op wat wij willen en dat we alles moeten kunnen kopen wanneer we er zin in hebben. Hiertegenover staat dat je ook zelf een bijdrage moet leveren aan de samenleving zoals het betalen van belasting. Deze twee rollen bijten elkaar en volgens haar is dit ook wat bij studenten gebeurt. Studenten verwachten veel van docenten maar deze willen ook een actieve bijdrage van de studenten zelf. Kan het de student, gezien de alomtegenwoordigheid van het consumeren, verweten worden als hij consumeert? Dreezens: “Ik denk dat het verwijtbaar is. Op een academisch niveau word je geacht om na te denken over jezelf en de dingen die je om je heen ziet. Als je merkt dat een bepaald gedrag niets oplevert, moet je daarover nadenken en je rol nemen. Aan de andere kant, het is logisch dat je als student een paar jaar nodig hebt voordat je hiervoor genoeg analytisch vermogen hebt. Je kunt niet meteen vanaf dag één van de student verwachten dat deze op een bepaald niveau zit en alles kan. Maar het is wel de verantwoordelijkheid van de student om dat aan het einde van de studie te kunnen.”

Daarmee zijn de studenten het eens. Joost: “Ik vind het niet raar dat je van een opleiding verwacht dat het op een consumeerbare manier wordt verzorgd. Je consumeert het materiaal maar uiteindelijk moet jij laten zien dat je er iets mee kan.”

Studenten dienen hun verantwoordelijkheid te nemen en hun best te doen. Maar het is ook aan de docenten ze hierbij te helpen en te zien dat er meer speelt dan alleen maar prinsjes- en prinsesjesgedrag.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.