De opkomst van de robotjournalistiek

Humanities-hoogleraar Emiel Krahmer en RTL-uitgever Joris van Lierop zijn ervan overtuigd: kunstmatige intelligentie zal het medialandschap drastisch veranderen de komende jaren.

Krahmer en Van Lierop waren de hoofdsprekers bij de Tilburg University Society op 30 mei in Sociëteit De Witte, Den Haag, bedoeld om de maatschappelijke impact van wetenschap te illustreren. De wetenschappers, directeuren en politici lieten zich de drie gangen van het ‘diner pensant’ vooral goed smaken, maar de journalisten in het gezelschap zullen zich af en toe bijna hebben verslikt: nemen digitale robots het straks allemaal over?

RTL-baas Van Lierop liet er geen twijfel over bestaan: de computer gaat steeds meer taken overnemen en dat gaat hij beter doen dan de mens. In de marketing en de klantenservice is dat al goed te zien. Bedrijven als Google weten al genoeg van de internetgebruiker om gepersonaliseerde reclames naar voren te schuiven op het scherm. Bots, digitale robots zoals ‘Google assistant’, kunnen met ons mensen communiceren zonder dat we doorhebben met een artificiële vorm van intelligentie te praten. Kortom: de digitale journalist die volautomatisch gepersonaliseerde, op de gebruiker toegesneden informatie levert, gaat er komen: “Dat dit een heel groot ding wordt en dat het de komende tijd veel harder gaat spelen, daar twijfel ik niet aan.”

De als filosoof opgeleide Van Lierop zei volop bezig te zijn met manieren om kunstmatige intelligentie toe te passen om de consumenten ‘superfan’ van RTL te laten worden. Toch bleek hij niet onverdeeld positief over de robotisering. Computers zullen berekenen wat consumenten het meest waarderen, en dan bestaat het gevaar dat de lezer of kijker steeds meer ‘panda-nieuws’ gepresenteerd krijgt. Weer een leuk bericht dus over een panda in de dierentuin, in plaats van het harde nieuws en het maatschappelijke belang. De vraag is of dat nog veel met journalistiek te maken heeft: “De functie van journalistiek is niet om te behagen, maar om te irriteren, om te schuren.”

De vraag werd nog gesteld vanuit de zaal in hoeverre Van Lierop borg zal staan voor de kritische functie van de pers. Want is RTL niet bij uitstek een commerciële omroep die wil behagen? Van Lierop antwoordde hierop dat RTL helemaal niet bezig is om panda-berichten te maken, want die zijn wat hem betreft niet onderscheidend genoeg om een merk te laten bestaan.

Emiel Krahmer, hoogleraar op het gebied van communicatie en cognitie, haastte zich dan ook te zeggen dat journalisten van vlees en bloed belangrijk blijven. Toch lukt het met algoritmes al best heel aardig om voetbalverslagen te produceren, zelfs vanuit verschillende perspectieven, de winnaar of de verliezer: “Ze zijn coherent, foutloos en ook emotioneel geladen.” Nieuwsartikelen die zich baseren op data, zoals sportverslagen en beursberichten, kunnen zonder veel problemen door computermodellen worden gegenereerd. En de volgende stap in de robotjournalistiek is volgens Krahmer dat ‘data-mining’ steeds meer autonoom geschiedt: de computer leert zelf patronen te vinden in bestaande data, om op basis hiervan een journalistiek verhaal aan te leveren. Ook hiervan zegt Krahmer dat het niet zozeer de vraag is of dit gaat gebeuren, maar wanneer.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.