Aandeelhouders van netbeheerders ontevreden

Gemeenten en provincies zijn aandeelhouders van de energienetbeheerders van Nederland. Jos Buijvoets (master Ondernemingsrecht) onderzocht of zij publieke belangen wel voldoende kunnen waarborgen.

De energiesector in Nederland kende voor 1997 nog geen verschil tussen netbeheerders, energieleveranciers en productiebedrijven. Pas nadat de sector is geliberaliseerd, zijn er regionale netbeheerders opgericht. De aandelen daarvan moeten in overheidshanden blijven, om het publieke belang voldoende te waarborgen. Omdat talloze kleine energiebedrijven zijn gefuseerd, zijn er nu vooral grote netbeheerders over. En zijn de aandelen daarvan verspreid over honderden gemeentes en provincies.

In zijn masterscriptie onderzocht Buijvoets of deze aandeelhouders de publieke belangen effectief en efficiënt behartigen. Dat kunnen ze vooral doen door statuten te wijzigen, waarin de doelomschrijving van de vennootschap staat. Zo kunnen bevoegdheden worden beïnvloed, en kan het gedrag van het bestuur worden gestuurd. Hij stelde zich ook de vraag of de constructie van publiek aandeelhouderschap de beste is. Buijvoets hield een enquête onder de aandeelhouders van Alliander, Enexis en Stedin, om in kaart te brengen hoe ze het aandeelhouderschap ervaren en hoe tevreden ze zijn.

Dat blijkt tegen te vallen. De afgelopen zeven jaar is het tevredenheidsgemiddelde teruggelopen van een magere 5,8 naar een 5,1. Voornamelijk kleine aandeelhouders zijn ontevreden, maar liefst gemiddeld 1,0 punt minder dan grootaandeelhouders. Als het publiek aandeelhouderschap blijft bestaan, dan wil 57,3 procent van alle aandeelhouders dat de aandelen op een hoger niveau gehouden worden. Maar eigenlijk is ruim 67,4 procent er zelfs voor om te stoppen met deze vorm van belangenbehartiging. 

Ook worden volgens aandeelhouders niet altijd de juiste prioriteiten gesteld. Netbeheerders vinden dividenduitkering bijvoorbeeld belangrijk, terwijl aandeelhouders dat niet vinden. En bijna 98 procent van de aandeelhouders wil dat bestuurdersbezoldigingen verder beperkt worden, dan wat daadwerkelijk gebeurt.

Om te zorgen voor een betere tevredenheid, heeft Buijvoets een aantal aanbevelingen. Hij stelt voor om bestuursbezoldigingen te beperken tot de WNT-norm, om doelomschrijvingen van de drie regionale netbeheerders beter in samenhang te brengen met publieke belangen en om dividenduitkeringen terug te brengen van vijftig naar veertig procent. Dat zou in 2016 al 56,3 miljoen euro hebben opgeleverd, om te besteden aan een publiek belang zoals duurzaamheid of betaalbaarheid van energie.

Ook vindt Buijvoets het belangrijk dat kleine aandeelhouders, met een belang van drie procent of minder, aandelen overdragen aan grotere partijen. Daarmee stijgt de tevredenheid meteen met twintig procent. En er zou nog eens goed gekeken moeten worden of deze vorm van aandeelhouderschap wel de beste manier is om publieke belangen te behartigen. Overheidsbeheer en privatisering behoren ook tot de opties.

Cijfer: 7In de rubriek ‘Masterscriptie’ schrijven we iedere maand over een opvallende masterscriptie. Wil je ook aandacht voor je maandenlange onderzoek? Stuur je thesis naar ons op.

_Advertentie.