Hersengolven onvoldoende auteursrechtelijk beschermd

Met de nieuwste technologieën kunnen hersensgolven omgezet worden in waardevolle data. Daarmee kunnen zelfs romans of schilderijen worden gemaakt. Radha Pull ter Gunne (Master Law and Technology) onderzocht of deze creaties wettelijk beschermd zijn.

Toen de eerste Star Wars film in 1977 in de bioscoop draaide, was het nog fantasie dat objecten bewogen kunnen worden met niets anders dan gedachten. Inmiddels is deze kracht doorgedrongen in de echte wereld. Al zeker tien jaar kunnen speelgoedautootjes bestuurd worden en lampen aan- en uitgezet worden met een EEG-headset, die hersengolven meet en kan omzetten in actie.

Dit gaat een goudmijn worden, dacht Radha Pull ter Gunne. Bedrijven die deze technologie naar de consumentenmarkt brengen, zullen veel waardevolle data in beheer krijgen. En voor consumenten kan het leven er een stuk makkelijker op worden. De laatste jaren blijkt het ook mogelijk hersengolven om te zetten in tekst of beelden. Iemand kan daardoor, zonder het zelf te weten, bijvoorbeeld zelfs een bestseller schrijven.

De laatste databeschermingswetten maken duidelijk dat de maatschappij niet wil dat bedrijven ongecontroleerd data verzamelen. Maar wetgeving die door een individu gecreëerde data beschermt, is er niet. Pull ter Gunne onderzocht of deze data beschermd kan worden, met Nederlandse en Europese auteurswetgeving.

Een idee kan niet beschermd worden, een expressie wel. Met dit onderscheid in het auteursrecht wordt een balans gezocht tussen het beschermen van makers en het vrijhouden van het speelveld, voor anderen die ideeën willen gebruiken voor nieuwe expressies. Het probleem is, aldus Pull ter Gunne, dat dit onderscheid achterhaald is. Wie een schilderij maakt, of een boek schrijft, heeft een vaag idee, dat steeds helderder wordt naarmate er meer op het witte vel verschijnt. Het idee zelf verlaat dan het hoofd nooit. Maar met de nieuwste technologieën kan een idee dat rondzweeft in hersengolven, gefixeerd worden en opgeslagen als ruwe hersendata.

Het is daardoor niet meer zo zwart-wit wanneer iets een onbeschermd idee is, en wanneer een beschermde expressie. Deze twee uitersten raken juist met elkaar verstrengeld, waardoor een grijs gebied ontstaat. In die schemering bevindt zich wat Pull ter Gunne ‘het concept’ noemt, dat mogelijk beschermd kan worden, maar mogelijk ook niet.

De huidige wetten beschermen de ruwe hersendata waarschijnlijk niet, blijkt uit haar onderzoek, omdat er geen intellectuele creatie aan te pas lijkt te komen. Wat er vervolgens met die data gedaan wordt, kan volgens Pull ter Gunne wel beschermd worden, want teksten of beelden vallen onder het bereik van de wetgeving. En zo denkt ze dat ruwe hersendata, die specifiek ten grondslag ligt aan de expressie, toch beschermd kan worden. Die heeft namelijk commerciële waarde gekregen.

Bestaande wetten kunnen dus gebruikt worden voor de nieuwste neuro-technologieën, maar het wringt. Het oude onderscheid tussen idee en expressie zal het volgens Pull ter Gunne niet lang meer redden. Als zogeheten Brain Computer Intefaces (BCI’s) meer gebruikt gaan worden, wordt de wereld van auteursrecht op z’n kop gezet.

Cijfer: 8

De scriptie van Radha Pull ter Gunne dong mee naar de Internetscriptieprijs internet en recht, van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Ze won niet, maar kreeg wel een eervolle vermelding.In de rubriek ‘Masterscriptie’ schrijven we iedere maand over een opvallende masterscriptie. Wil je ook aandacht voor je maandenlange onderzoek? Stuur je thesis naar ons op.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.