Wordt accountancy met uitsterven bedreigd?

De accountant heeft een van de beste startposities op de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd wordt het vakgebied ernstig bedreigd door automatisering. Maar liefst 75% van de handmatige controles kan worden geautomatiseerd, schrijft het Financieel Dagblad. Is de accountant aan het einde van zijn Latijn?Digitalisering, automatisering en de opkomst van kunstmatige intelligentie kunnen het vakgebied van de accountant ingrijpend veranderen. Met name de verwerking van gegevens, zoals het samenstellen van jaarrekeningen en het verwerken van boekingen en andere financiële administratie worden snel door nieuwe technieken overgenomen.

Dat merkt ook John van Kollenburg. Hij is opleidingsdirecteur van de post-masteropleiding accountancy aan Tilburg University en hoogleraar accountantscontrole. “Het eenvoudige routineachtige werk droogt voor een belangrijk gedeelte op en is bovendien al voor een groot deel verdwenen”, merkt hij op.Het beroep accountant is beschermd, net als de beroepen advocaat of arts. Dat komt door de belangrijke maatschappelijke rol die ze hebben, namelijk het controleren en analyseren van de financiële administratie en processen van ondernemers en bedrijven. Op basis daarvan kan een accountant erachter komen dat een medewerker fraudeert, of weet hij/zij precies de plekken aan te wijzen waar nog winst te behalen valt. Uiteindelijk brengt de accountant een verklaring uit over de zekerheid van het resultaat van zijn/haar werkzaamheden.Wat overblijft voor de accountant is voornamelijk het opstellen van analyses, het interpreteren van de resultaten van die analyses en het uitbrengen van advies. Maar ook dat aspect van het beroep wordt bedreigd. “Stap voor stap neemt kunstmatige intelligentie steeds een beetje meer advies over van de accountant,” signaleert Van Kollenburg. “Het neemt namelijk een gedeelte van het denkwerk over.”

Startsalaris bijna 38.000 euro

Toch heeft een pas afgestudeerde accountant een van de beste startposities op de arbeidsmarkt. Ze kunnen gemiddeld al na tweeënhalve maand aan de bak, te beginnen met een startsalaris van 37.722 euro per jaar. Daarmee is het de beste startpositie van alle studies in Nederland.

Dat komt grotendeels door een tekort aan accountants. “Er is een continue stroom aan nieuwe wet- en regelgeving, die accountants in acht moeten nemen. Een jaar of tien geleden gingen die veranderingen een stuk trager”, legt Van Kollenburg uit. “Dat maakt het vak niet gemakkelijker.”Daarbij heeft de overheid sinds 2006 een toezichthouder ingesteld die streng controleert of die wetten en regels wel worden nageleefd. Deze combinatie vraagt om meer mankracht, terwijl de aanwas van nieuwe accountants niet is veranderd.

“Dat is te merken”, zegt Steven Stroo (24), masterstudent accountancy aan Tilburg University. “De jacht naar talenten is zo heftig, dat bedrijven je meteen benaderen als je op LinkedIn iets hebt staan met ‘master accountancy’.”

“Niet-financiële verslaggeving gaat enorm veel werk opleveren”

Volgens Van Kollenburg is dat niet de enige reden voor het voortbestaan van accountancy: “Wat in de toekomst enorm veel werk op gaat leveren is de niet-financiële verslaggeving.” Het belangrijkste aspect daarvan is de zogenoemde Corporate Social Responsibility, waarmee bedrijven de mogelijkheid hebben om verantwoording af te leggen aan de maatschappij en de politiek.

Corporate Social Responsibility

Het wordt steeds belangrijker voor bedrijven en grote corporaties om na te denken over de impact die zij hebben op de maatschappij en het milieu. Zo laten ze zien dat ze niet alleen bezig zijn met het redden van hun eigen hachje, maar ook iets goeds doen voor de wereld. Om zeker te weten dat bedrijven en grote corporaties daar transparant over zijn, is het sinds 2015 verplicht om een niet-financiële verklaring daarover te publiceren. Het is de taak van de accountant om die verklaring te controleren, te vergelijken met de jaarrekening en daar verslag van uit te brengen – de niet-financiële verslaggeving.Het vak accountancy bestaat namelijk niet alleen uit cijfer gerelateerde werkzaamheden, maar is complexer. “Te complex om ineens te worden overgenomen door iets als kunstmatige intelligentie, bijvoorbeeld,” stelt Van Kollenburg. “Er kunnen ontwikkelingen zijn binnen een bedrijf die de automatisering over het hoofd ziet. Daarnaast heb je aan de andere kant altijd te maken met mensen van vlees en bloed, die kun je niet volledig laten controleren door automatisering.” Volgens de hoogleraar zullen accountants ook in de toekomst nog hard nodig blijven.

‘Opleiding bijna geen jaar hetzelfde’

Al die snelle ontwikkelingen op de arbeidsmarkt maken het wel erg lastig voor universiteiten om hun opleiding voor de nieuwe aanwas up-to-date te houden. “De opleiding is eigenlijk bijna geen jaar hetzelfde,” zegt opleidingsdirecteur Van Kollenburg. “Vaak nemen we zelfs al ontwikkelingen mee die nog niet volledig geïmplementeerd zijn in de arbeidsmarkt.” Daarmee wil de masteropleiding aan Tilburg University studenten meegeven wat er in de toekomst binnen het vakgebied accountancy staat te gebeuren.Stroo: “Ik denk dat de master in de toekomst voor een specifiekere doelgroep is, die ook kennis heeft op het gebied van IT.” De masterstudent accountancy aan Tilburg University is van mening dat de opleiding vandaag de dag nog te weinig op IT focust. “Er is op dit moment bijvoorbeeld maar één IT-gerelateerd vak en datascience zit er eigenlijk nog niet in.”

Volgend jaar wordt de inrichting van de master accountancy grondig gewijzigd. “Maar op dit moment is er in ieder geval nog genoeg te doen,” aldus Stroo.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.