Betere bescherming nodig tegen hersenscans

Hersenscanners laten steeds beter zien wat er in het menselijk hoofd omgaat. Voordat gedachten gelezen kunnen worden, moet de bescherming van onze diepste geheimen volgens Sara Latini (Law and Technology) beter geregeld worden.

Emoties, gedachten en herinneringen zijn de diepste geheimen die mensen koesteren. Maar hoe lang nog? Met EEG en fMRI scans kan het functioneren van het brein in kaart gebracht worden. Zo wordt ruwe breindata gegenereerd, die een idee geeft van waar mensen bijvoorbeeld angstig van worden.

Het is nog niet mogelijk om gedachten te lezen, maar de techniek schrijdt voort. Er wordt al veel data verzameld, waar in de toekomst mogelijk analyses op los gelaten worden. Terwijl er allerlei risico’s zijn. Gedachten en andere hersenfenomenen zijn direct te linken aan een persoon. Ze kunnen veel informatie opleveren, bijvoorbeeld wat betreft de waarschijnlijkheid dat iemand bepaald gedrag zal vertonen.

Dit roept vragen op. In hoeverre is het wenselijk dat anderen in ons hoofd kijken? Moet daar niet nu al een grens aan gesteld worden, voordat we straks in een gedachtendictatuur leven die nog verder gaat dan het gruwelbeeld dat George Orwell in 1984 schetste?

Sara Latini

In haar onderzoek neemt Latini de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) tot uitganspunt. Omdat er juridisch al veel uitgespit is, richt ze zich vooral op de ethische en sociale vragen. Een groot gevaar is volgens haar dat de ontwikkelingen, als ze niet goed begrepen of gereguleerd worden, de menselijke waardigheid ondermijnen. De mens wordt mogelijk niet meer gezien als doel op zich maar als middel, dat bovendien commercieel interessant kan zijn.

Ook komt de privacy in het spel en dreigt er ongelijkheid. Mensen kunnen uitgesloten of gestigmatiseerd worden door wat hersenscanners waarnemen. Bovendien loopt onze identiteit gevaar: nu kunnen we nog zelf zeggen wat voor persoon we zijn, straks vertelt een hersenscanner mogelijk een heel ander verhaal.

Er hoeft volgens Latini geen nieuwe wetgeving geschreven te worden. Artikel 9 van de AVG kan mensen nu al beschermen, als gevoelige data aanzienlijke invloed heeft op persoonlijke levens. Het bestaande criterium moet wel minder statisch opgevat worden. Volgens Latini verdienen niet alleen de ingrijpendste gevallen regelgeving. Ook als er minder blootgelegd wordt, en de gevolgen minder verstrekkend zijn, moet er iets geregeld zijn.

Cijfer: 8,5In de rubriek ‘Masterscriptie’ schrijven we iedere maand over een opvallende masterscriptie. Wil je ook aandacht voor je afstudeeronderzoek? Stuur je thesis naar ons op.

_Advertentie.