Taal is zoveel meer dan één vakje

Universiteiten moeten hun studenten Nederlands leren, aldus minister Van Engelshoven. Prima, vindt columnist Henk Strikkers, maar breng naast de taal ook Nederland zelf meer onder de aandacht. 

Universiteiten zaten deze week in spanning te wachten op het langverwachte wetsvoorstel waarmee minister Ingrid van Engelshoven internationalisering beter wil regelen. Dat wetsvoorstel wil het taalbeleid van universiteiten op de schop nemen, en daarin zit een gouden kans.

Universiteiten hebben zich jarenlang nauwelijks iets van het taalbeleid van de Wet op het Hoger Onderwijs aangetrokken. Ruim dertig jaar geleden werd in de wet vastgelegd dat universiteiten hun studies in het Nederlands moesten aanbieden. De enige uitzonderingen daarop zijn dat een gastdocent geen Nederlands spreekt, het een studie van een andere taal is of als het noodzakelijk is vanwege ‘de specifieke aard, de inrichting of de kwaliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten’.

Studenten Nederlands leren

Desalniettemin werd de afgelopen jaren studie na studie verengelst, zonder dat universiteiten hardmaakten dat het ‘noodzakelijk’ was. Vaak werd volstaan met een redenering dat over een vakgebied vooral in het Engels werd gepubliceerd, of dat de staf zo internationaal was dat het niet meer mogelijk was in het Nederlands te doceren. Soms namen universiteiten niet eens de moeite om een (verplicht) universitair taalbeleid op te stellen.

Het is dus geen wonder dat de minister er iets aan wil doen. In haar nieuwste wetsvoorstel maakt minister Ingrid van Engelshoven een deal: het criterium waar universiteiten aan moeten voldoen om een studie te verengelsen wordt soepeler, maar tegelijkertijd moeten universiteiten hun studenten Nederlands leren. Alle studenten, dus ook buitenlandse. Het idee is dat daarmee de kans groter wordt dat studenten na hun studie in Nederland blijven en daardoor meer gaan opleveren voor de Nederlandse economie.

Gouden kans

De kans is groot dat universiteiten dat gaan afdoen met een simpel vakje ‘Academisch schrijven’ of ‘Taalvaardigheden’ dat een paar studiepunten oplevert, maar met een slimmigheidje is er zoveel meer mee te doen. Het is namelijk een gouden kans om in de wetenschap meer aandacht te besteden aan Nederland. Een veelgehoord argument tegen de verengelsing van Nederlandse studies is namelijk dat daarmee de aandacht voor Nederland als studieobject afneemt: er zijn in de sociologie immers meer studies over de Verenigde Staten dan over Nederland.

Wanneer buitenlandse studenten toch Nederlands moeten leren, is dat een ideale mogelijkheid om in bijvoorbeeld sociale studies of geesteswetenschappen meer onderzoek te doen naar Nederland. De mogelijkheden zijn legio: van veldwerk in Nederland, tot het analyseren van Nederlandstalige artikelen en het uitvoeren van opdrachten voor Nederlandse overheden, onderzoeksinstituten of bedrijven.

Meerwaarde voor Nederland

Daarmee kunnen universiteiten drie vliegen ineen klap slaan. Niet alleen voldoen ze aan hun wettelijke plicht om buitenlandse studenten Nederlands te leren, het is tevens een goede kans om te laten zien dat internationale studenten tijdens hun studie al een grote meerwaarde voor Nederland kunnen zijn. Ten slotte kan het studenten wellicht enthousiasmeren om in Nederland te blijven na hun studie. En dat is zowel voor die studenten als voor Nederland winst.

_Advertentie.