Naar Frankrijk geëmigreerd: ‘Tijd is belangrijker dan geld’

“We stappen uit de ratrace”, vertelt docent en PhD-dean van de rechtenfaculteit Hervé Tijssen (58) lachend. Samen met zijn vrouw Loet van Wijk (61), eveneens docent aan de faculteit, vertrok hij dit najaar definitief naar Frankrijk. “We dachten, als we nog willen genieten van vrijheid, dan moeten we deze stap nu zetten.” Univers sprak met hen over deze bijzondere verandering in hun leven.

Loet van Wijk en Hervé Tijssen. Foto: Dolph Cantrijn

Hervé Tijssen: “We leerden elkaar kennen op de universiteit. Ik was net gescheiden, Loet kwam mij helpen in mijn nieuwe flat. Toen is er een vonkje overgeslagen. We gingen samen eten en wandelen en zo is het steeds meer geworden.”

Loet van Wijk: “Ik was al een tijdje alleen en ik wilde even geen gedoe. Dat zei ik ook tegen Hervé: ik kom je wel helpen, maar verder geen gedoe.”

HT: “Uiteindelijk is daar dus wel gedoe van gekomen. Nu zijn we alweer bijna 21 jaar samen.”

LvW: “In 1999 zijn we getrouwd.”

HT: “Al vanaf het begin gingen we veel naar Frankrijk. Ook omdat ik Franse roots heb, ik ben half Fransman. Tijdens een weekje in de Morvan (Bourgogne) liepen we langs een huis waarvan we dachten, hier willen we zitten. Het was echt liefde op het eerste gezicht.”

LvW: “Dat is het huis waar we nu gaan wonen, we hebben het nu 14 jaar. Het is een oud huis, ongeveer 350 jaar oud. We hebben het steeds verder opgeknapt en er echt ons eigen plek van gemaakt. Eigenlijk altijd met het idee om er uiteindelijk te gaan wonen.”

HT: “De laatste jaren brachten we er al een kwart van onze tijd door. Het werd steeds moeilijker om weer weg te gaan.”

LvW: “Zeker na de zomervakanties had ik moeite om weer in het stramien te komen. Dan zei ik altijd: ooh ik moet weer terug in mijn hok!”

Meer vrijheid

HT: “Tijd is belangrijker dan geld, dat zijn we ons steeds meer gaan realiseren. Dus we dachten, als we nog willen genieten van onze vrijheid, dan moeten we deze stap nu zetten.”

LvW: “Daarvoor moet je dan wel geld inleveren.”

HT: “Ja, we moeten bescheidener gaan leven. We hebben straks twee kleine pensioentjes, en een potje dat we overhielden na de verkoop van ons huis. Minder geld, maar wel een grote mate van vrijheid.”

Het huis van Loet en Hervé in Frankrijk

LvW: “Toen we nog in Riel woonden ging de wekker om zeven uur. Na het ontbijt stapten we op de fiets om voor halfnegen op het werk te zijn. De dag bestond uit onderwijs geven, studenten begeleiden, vergaderen, onderwijs voorbereiden, veel mailverkeer. Totdat je rond kwart over vijf weer naar huis gaat.”

HT: “Soms gingen we nog mediteren en dan samen koken terwijl we de dag bespraken. Daarna waren we eigenlijk gewoon moe. Zeker de laatste jaren. Het beste was ervan af. Dan ga je bankhangen van vermoeidheid. In het weekend gingen we nog wel fietsen, wandelen of naar vrienden. Maar de werkweek bestond echt uit werken en beschikbaar zijn.”

LvW: “In de avonden en in het weekend ging het vaak nog door. Mailverkeer, stukken die nog gelezen moeten worden. Het werksysteem is een molentje waar je moeilijk uitkomt.”

HT: “En nu stappen we uit dat systeem van iedere dag in een bepaalde structuur leven. Dat je wordt geleefd door je verplichtingen. En dat wordt opgedrongen wat belangrijk is in het leven. Dat willen we niet meer.”

“We stappen uit het systeem van iedere dag in een bepaalde structuur leven. Dat willen we niet meer.”

LvW: “Dat je gevangen zit in het idee dat je moet werken om geld te verdienen, om uiteindelijk te kunnen consumeren. Die prikkels zijn in Nederland sterker dan waar we naartoe gaan.”

HT: “Ook hebben we de universiteit in de afgelopen jaren sterk zien veranderen. Het is een mooie organisatie, maar wel een die steeds meer gedreven wordt door prestaties en geld en minder door motivatie voor het vak. We zijn blij dat we een aantal dingen niet meer hoeven.”

LvW: “Het geworstel met je tijd. Dat je dingen wel wilt doen voor studenten en voor promovendi, maar de tijd niet hebt. Er komt steeds meer druk op te staan. Om je heen worden bepaalde plekken niet opgevuld, je moet steeds meer met minder mensen. Dat is echt zorgelijk.”

HT: “Ook tijdens het Lokaal Overleg, waar we ons jaren voor hebben ingezet, zagen we in toenemende mate allerlei personele issues voorbij komen. We hebben hier altijd met veel plezier gewerkt, dus we gaan niet met een gefrustreerd gevoel weg. Maar wel met veel zorgen.”

LvW: “Het afscheid van collega’s valt me desalniettemin zwaar. Het is een familie, zo voelt dat voor ons. Die diepe verbondenheid zal ook altijd wel blijven.”

Als God in…

HT: “Hoe onze dagen er straks in Frankrijk uitzien? In feite heel basaal. Ons huis wordt warmgestookt door hout. We hebben één zware kachel en daarmee moeten we alle vertrekken warm zien te krijgen. Iedere dag begint dus met het aanmaken van die kachel.”

LvW: “Op dit moment zitten we nog in een transitieperiode. Hervé blijft nog een tijdje aan de universiteit verbonden. We zijn daar en dan weer hier. Zelf zijn we dus eigenlijk ook best benieuwd naar hoe de dag straks wordt.”

HT: “Ik stel me voor dat we in de ochtend de tuin ingaan en dat we daarna gaan wandelen of fietsen. En dat een deel van de dag bestemd is voor spiritualiteit.”

LvW: “Al sinds jaren zijn we bezig met Zen en Vipassana. Dat zijn meditatiemethodes. In Frankrijk willen we dat meer diepgang geven. Samen met zo’n twintig andere mensen vormen we een boeddhistische gemeenschap, een Sangha, met wie we drie á vier keer per week mediteren. We hebben een gezamenlijke ruimte en een stichting opgericht. Naast deelnemer zijn we ook medeverantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de groep. Wij trekken een beetje de kar.”

HT: “Verder zitten we nog bij een koor. We zingen oude Corsicaanse gezangen. En de buurvrouw kwam vorige week vragen of ik op de lijst wil voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ik heb ja gezegd, we willen graag actief deel uitmaken van de samenleving daar.”

LvW: “Ja, we worden absoluut geen kluizenaars. Maar we willen niet alles dichttimmeren. Het mag nog een beetje open zijn.”

Oud worden in Frankrijk

LvW: “Dat er ook negatieve aspecten zijn, daar maken we ons geen illusies over.”

HT: “De winter zal de grootste uitdaging zijn. Alles is dan letterlijk een beetje grauw. Iedereen is meer in zichzelf gekeerd.”

LvW: “We denken er ook al over na hoe ons leven zal zijn wanneer we straks nog ouder zijn. Komen vrienden en familie uit Nederland dan nog wel op bezoek? En wat als een van ons iets krijgt? Er is wel zorg, maar je moet er ver voor reizen.”

HT: “Met de mensen uit de boeddhistische gemeenschap onderzoeken we wat we daarin voor elkaar kunnen betekenen. Elkaar ondersteunen als het moeilijker wordt. Een vangnet creëren. Dat soort onderwerpen gaan we niet uit de weg. Juist in een spirituele omgeving komen die aan de orde.”

LvW: “Wil je daar ook blijven als je alleen overblijft? Die vraag krijg ik weleens. Vroeger twijfelde ik daaraan, maar inmiddels heb ik er vertrouwen in dat het ook dan wel goed komt.

“Deze stap brengt ons meer ruime en natuur. Rustige stille wegen, een prachtige sterrenhemel in de nacht. Als ik denk aan de plek waar we straks weer naartoe mogen, dan voel ik vooral heel veel rust.”

In de nabije omgeving.

_Advertentie.