Gezonde kookshows hebben positieve invloed op snackkeuze kinderen

Kinderen die naar een kookprogramma kijken waarin gezonde gerechten worden bereid, kiezen veel vaker voor een voedzame snack dan leeftijdsgenoten die naar een show over friet en hamburgers kijken. Zo blijkt uit recent Tilburgs onderzoek. Univers vroeg aan hoofdonderzoeker en assistant professor Frans Folkvord (Tilburg School of Humanities and Digital Sciences) hoe dat zit.

Foto: Daria Shevtsova/Pexels

Samen met ouders een voedzame maaltijd koken zet kinderen aan tot gezonder eetgedrag, dat was al bekend uit eerder onderzoek. Maar zou het kijken naar leeftijdsgenoten die een gezond gerecht bereiden datzelfde effect hebben, vroegen Frans Folkvord en zijn collega’s zich af. “Niet iedereen heeft tijd om regelmatig uitgebreid samen te koken, dat is best tijdrovend. Kinderen kijken vaak en graag naar video’s en kookshows zijn ontzettend populair. We waren benieuwd welke invloed die programma’s hebben op de voedselkeuze van kinderen.”

En dus namen ze de proef op de som. Honderdvijventwintig Nederlandse kinderen tussen de tien en twaalf jaar oud, van verschillende basisscholen, kregen een videoclip te zien en moesten vragen beantwoorden. Een groep zag een compilatie van het programma KRO’s Kookschool waarin gezonde groentegerechten werden klaargemaakt. Een andere groep zag een compilatie van datzelfde programma maar dan met ongezonde, vette gerechten. De derde groep keek naar De Beste Vrienden Quiz, een kinderprogramma dat helemaal niet over voeding of koken gaat.

Plakjes komkommer of een handje chips?

“Als beloning mochten de kinderen aan het einde van het onderzoek een snack kiezen. We gaven ze twee gezonde opties, appelpartjes of stukjes komkommer en twee ongezonde opties, een handjevol chips of zoute pretzels.” En wat bleek: de kinderen die naar de gezonde compilatie hadden gekeken kozen bijna drie keer vaker voor een gezonde snack dan leeftijdsgenoten die naar de junk-food-variant of de Vrienden Quiz hadden gekeken. In de ‘gezonde groep’ koos 41,3 procent van alle kinderen een verantwoorde snack. Terwijl maar 20 procent van de ‘ongezonde groep’ en 22,7 procent van de controlegroep dat deed.

“Een positieve verrassing”, vertelt Folkvord. “Normaal gesproken kiezen kinderen als ze de keuze krijgen tussen een gezond of ongezond tussendoortje toch vaak dat laatste. Snoep, koek, chips, noem het maar op. Blijkbaar heeft het zien van leeftijdsgenoten die aan de slag gaan met tomaten, aubergines, meloenen en radijsjes een positief effect op kinderen. Ze zien die andere kinderen als rolmodel. Daarnaast vonden ze KRO’s Kookschool ook gewoon heel erg leuk om te zien. Je komt van alles te weten over gezonde voeding, maar niet op een belerende manier. Dat werkt.”

Conclusie: kookprogramma’s kunnen gezonder eetgedrag stimuleren. En dat is goed nieuws in een tijd waarin ons voedselpatroon voor steeds grotere problemen zorgt. De jeugd eet veel te weinig groenten en fruit. Verkeerde eetgewoontes veroorzaken problemen zoals een slecht gebit, diabetes en groei- en ontwikkelingsachterstanden. Meer en meer volwassenen én kinderen kampen met (ernstig) overgewicht. Folkvord: “we spreken zelfs al over een verloren generatie die sterk overgewicht heeft en heel moeilijk kan afvallen.”

Gezamenlijk de strijd aangaan tegen overgewicht

Ongezonde voeding is een groot maatschappelijk probleem, benadrukt Folkvord, waarvoor verantwoorde kookprogramma’s natuurlijk niet de enige oplossing zijn. “Veel kinderen weten niet eens wat druiven zijn. Of ze eten liever geen fruit omdat er pitjes in kunnen zitten of omdat ze bang zijn dat het niet schoon is. Terwijl ze een reep uit de snoepautomaat achteloos naar binnenwerken.”

Dat komt, zo legt de onderzoeker uit, omdat we al vanaf onze geboorte een voorkeur hebben voor zoete en vette smaken. Van die kennis maakt de voedingsmiddelenindustrie handig gebruik. Bewerkte voedingsmiddelen prikkelen ons beloningssysteem vele malen heftiger dan puur natuurlijke producten. Het is daardoor veel makkelijker om een kind ongezond te leren eten dan om het een gezond eetpatroon aan te leren eten.

Frans Folkvord

De verantwoordelijkheid voor het dieet van kinderen volledig bij de ouders leggen is dan ook niet eerlijk, vindt Folkvord. “Als kinderen nog heel jong zijn kun je ze nog wel sturen. Hoe ouder ze worden hoe meer ze worden beïnvloed door reclames en leeftijdsgenootjes.”

Samen met collega-wetenschappers pleit hij er daarom al jaren voor om voedselmarketing voor kinderen te verbieden. Ook zouden scholen ongezonde producten moeten weren omdat de keuze van kinderen vrijwel altijd op de junkfoodvarianten valt. Die verleiding zou weggenomen moeten worden.

“We willen als samenleving dat de zorgkosten omlaag gaan en dat overgewicht wordt aangepakt. Dat gaat niet vanzelf, dat is hard werken. Ik denk dat we daar dan ook echt gezamenlijk voor moeten strijden. Rondom roken zijn er al grote stappen gemaakt, daar is er wel het besef dat het verslavend is en dat er doden door vallen. Die leerschool is er jammer genoeg nog niet op het gebied van voeding.”

_Advertentie.