Mentaal gezond blijven in coronatijd: bellen en appen met het TiU-hulpteam

Om thuis je fitness gains te onderhouden zet je gewoon een Youtube-video aan. Maar is het trainen van je geest om de corona-maatregelen goed door te komen net zo makkelijk? Univers sprak met een TiU-studentenpsycholoog en de maatschappelijk werker over stress onder studenten en mentale begeleiding in crisistijd.

Beeld: Pixabay

Misschien heb jij ook al thuis liggen zweten, op de vloer voor een laptopscherm. Van topsporters die op Instagram hun dagelijkse trainingsroutines demonstreren tot de filmpjes die worden getipt door ons eigen Sports Center: inspiratie voor thuissporten is er genoeg. Daarnaast ontbreekt het niet aan do’s en don’ts om er mentaal de moed in te houden, nu studeren een zaak is geworden van thuis colleges terugluisteren en je vrienden missen.

Covid-stress

Ook het welzijnsteam van Tilburg University deelde een lange lijst met tips en aanwijzingen om geestelijk gezond te blijven. Naast de voor de hand liggende tips om vooral gezond te eten en genoeg te slapen, wordt op de pagina gesproken over omgaan met eenzaamheid, negatieve gedachten en uitstelgedrag. Aanvaarden en afleiden is het devies. Bijvoorbeeld door het doen van ademhalingsoefeningen, het aanzetten van binaural beats of door je tijd nuttig te besteden door het leren van een nieuwe taal.

Maar wat nu als het je, ondanks alle tips, niet lukt je gedachten te verzetten? Of als de overdaad aan advies om je tijd in isolatie goed te besteden alleen maar meer stress veroorzaakt?

“Sommige jongeren hebben niemand om mee te praten”

Net als voor de uitbraak van de coronacrisis staan maatschappelijk werker Irma van den Brand en studentenpsycholoog Jos Haarbosch klaar voor studenten die te maken hebben met persoonlijke of studiegerelateerde problemen. Ze maken deel uit van een team van studentenbegeleiders, dat waar ze maar kan helpt om te voorkomen dat studenten verder in de knoop raken op het gebied van hun studie.

(N)iemand om mee te praten

De coronacrisis zorgt voor drukte bij het welzijnsteam, dat naast Van den Brand en Haarbosch bestaat uit twee andere studentenpsychologen, de studentendecanen en de studentenpastoor. Van den Brand ziet het dat het aantal hulpvragen dat betrekking heeft op de maatregelen rond het coronavirus snel toeneemt. “Zeven op de tien studenten die bij me aankloppen lopen door de maatregelen tegen dilemma’s en problemen aan. Zo had ik onlangs contact met een studente uit Duitsland  die enorm twijfelde of ze hier zou blijven, of het verloop van de situatie thuis af zou wachten.”

Maatschappelijk werker Irma van den Brand, beeld: privé.

“Natuurlijk zeg ik niet wat iemand moet doen. Maar ik zie in mijn werk helaas te vaak dat sommige jongeren niemand hebben om mee te praten over moeilijke onderwerpen of gebeurtenissen die niet prettig waren. Ze hebben niemand met wie ze hun gedachten op een rijtje kunnen zetten. Daar ben ik voor.”

“Normaal gesproken spreek ik bijvoorbeeld met jongeren die financiële problemen hebben of in een rouwproces zitten. Met mij kunnen ze eventuele vervolgstappen en de keuzes bespreken. Dat begeleidingsproces is nu niet anders, maar de vragen zijn dat wel.”

Zo heeft Van den Brand contact met een student die tijdelijk weer bij zijn ouders is ingetrokken. “Hij zit in een moeilijke situatie omdat zijn vader terminaal ziek is. Niet door Covid-19, maar de hele familie moet nu extra voorzichtig zijn in hun dagelijks gang van zaken. Ze mogen absoluut niet besmet raken. Bij mij kan hij zijn boos- en onzekerheid kwijt, en we hebben het erover hoe hij thuis zo veel mogelijk kan helpen.”

Flexibel en adaptief

Waar Van den Brand studenten in vier tot vijf gesprekken begeleidt met een luisterend oor, praktisch advies en eventuele doorverwijzingen, bieden de studentenpsychologen trainingen en kortdurende therapietrajecten aan. “Bij ons gaat het aantal aanmeldingen gestaag door,” laat studentenpsycholoog  Jos Haarbosch weten.

“Studenten lopen tegen dezelfde problematiek aan als wij. De eerste weken zorgden voor veel verwarring, omdat alle patronen waaraan we gewend zijn werden doorbroken. Inmiddels zijn we aanbeland in een fase waarin we zoeken naar een nieuw en gezond ritme. Wij hebben daarbij een informerende taak, bijvoorbeeld door de informatiepagina op de TiU-website aan te vullen met nieuwe tips.”

Studentenpsycholoog Jos Haarbosch, beeld: privé.

Haarbosch prijst het adaptievermogen van de studenten die hij in behandeling heeft. “Na die verwarrende eerste tijd zijn ze erg flexibel omgegaan met de veranderingen. In de meeste gevallen is het een kwestie van een paar minuten voordat ze zijn gewend aan een consult via de telefoon, en kunnen we de therapie op die manier voortzetten.”

Groepsbijeenkomsten zoals de faalangst- en mindfulnesstrainingen kunnen op het moment niet doorgaan. “De grote vraag is natuurlijk hoe lang dit door Corona veroorzaakte intermezzo duurt. We denken erover om de trainingen ook in een afstandsvariant aan te gaan bieden, mocht het echt een kwestie van de lange adem worden.”

Vooral veel voordelen

De dagelijkse praktijk van een e-therapeut is voor Haarbosch een aangename verrassing. “Ik zie veel voordelen bij het behandelen van studenten via een telefoonverbinding. Omdat we niet worden afgeleid door details kunnen we snel tot de kern komen en ons gemakkelijker concentreren op de hulpvraag.” Eén nadeel is er natuurlijk wel. “Hoewel de aanpassingen niet enorm zijn, is het nu natuurlijk moeilijk om non-verbale signalen van de gesprekspartner op te pikken. Hier moet ik heel expliciet naar vragen.”

“Over de telefoon is het moeilijk om non-verbale signalen op te pikken”

Ook maatschappelijk werker Irma van den Brand loopt vooralsnog niet tegen problemen aan in haar werkwijze. “Ik heb nu contact met studenten door met ze te bellen, te mailen en te appen. Ik werk al jaren via WhatsApp. In mijn professionele omgeving werd daar in het verleden nog wel eens raar van opgekeken, omdat het zo’n direct communicatiemiddel is dat altijd ‘aanstaat’. Je kunt wel zeggen dat de nadelen van digitaal werken zijn ingehaald door de actualiteit.”

Een streep door vrijwilligerswerk

Haarbosch en Van den Brand zijn zich bewust van de moeilijke situatie waarin studenten verkeren, nu de sociale en fysieke activiteiten van het studeren grotendeels wegvallen. Onzekerheid, angst en stress horen erbij, maar positieve ervaringen ook.

Van den Brand merkt vooruitgang op bij een van haar studenten. “Deze persoon was op van de stress. Simpelweg omdat hij geen ‘nee’ kon zeggen. Daardoor zat hij tot over zijn oren in het vrijwilligerswerk en extracurriculaire activiteiten. Social distancing zette daar een streep door, en hij liet me van de week weten dat hij nu eindelijk tijd heeft om gewoon eens lekker niks te doen.”

Bij de studentenpsychologen is Haarbosch zich al bewust van de leermomenten en blikt vooruit. “Veel interventievormen blijken gewoon via de telefoon te kunnen. Ontspannings- of mindfulnessoefeningen bijvoorbeeld. De voordelen van deze werkwijze gaan we straks, als alles weer normaal is, omzetten in een nog betere dienstverlening aan studenten.”

_Advertentie.