Rector Klaas Sijtsma: ‘Digitaal surveilleren onmisbaar om waarde diploma te behouden’

Rector Klaas Sijtsma: ‘Digitaal surveilleren onmisbaar om waarde diploma te behouden’

In de komende maanden zullen tentamens online via het surveillanceprogramma Proctorio worden afgenomen. Dat heeft het College van Bestuur vrijdag 17 april besloten na een proef eerder die week. Studenten zijn bezorgd: hoe zit het met privacy? En wat als je computer, internet of werkruimte niet geschikt is? Univers legde een aantal van die zorgen voor aan rector magnificus Klaas Sijtsma.

De invoer van proctoring, ofwel digitale surveillance bij online tentamens, gaat vaak gepaard met ongemak en zorgen over privacy. Dat is niet vreemd. Je zit in je eigen kamer, met je eigen computer en ondertussen wordt wat je doet in de gaten gehouden met je eigen apparatuur. Big Brother is watching you. Soms gebeurt dat letterlijk en kijkt een surveillant via je computer mee, soms wordt alles opgenomen en later beoordeeld op ongeoorloofd gedrag. In het geval van Proctorio kijkt niemand mee, maar waarschuwt het systeem als het op basis van video, geluid of bijvoorbeeld toetsaanslagen onregelmatigheden vermoedt. Een surveillant moet dan later beoordelen op basis van de vastgelegde gegevens of er gesjoemeld is.

Ook op Tilburg University zijn er vragen. Studentenfracties uitten na de proef al hun zorgen over digitale tentaminering. En na de bekendmaking van de inzet van Proctorio zette studente Noami de Leng een petitie online. Daarin uit ze haar bezwaren over inbreuk op de privacy en verzoekt ze de universiteit om alternatieve vorming van toetsing toe te passen. De petitie is inmiddels al meer dan 2300 keer ondertekend.

Klaas Sijtsma. Foto: Dolph Cantrijn

Klaas Sijtsma. Foto: Ton Toemen

Bij de studentfracties en onder studenten zijn veel zorgen over het gebruik van online proctoring. Begrijpt u die zorgen?

“Ik snap ontzettend goed dat studenten ongerust zijn. Als ik zelf student was, zou ik ook willen weten wat dat inhoudt en wat er met die gegevens gebeurt. Die gegevens worden op een door ons bepaald moment weggegooid en alleen bekeken door surveillanten die door ons zijn aangesteld. Een programma als Proctorio biedt heel veel mogelijkheden om te surveilleren, wij gebruiken daarvan alleen wat we nodig hebben. We willen daar grote terughoudendheid in betrachten. We zullen ook een proeftoets klaarzetten, zodat studenten vooraf al een indruk krijgen van wat het allemaal inhoudt.”

” Het gaat om een gigantisch aantal: 130.000 tentamens willen we afgerond hebben voor het nieuwe studiejaar begint”

Studenten voelen zich overvallen door de snelheid waarmee het wordt ingevoerd.

“We zaten plotseling in een heel extreme tijd waarin alles in een keer anders moest. Van de overheid mochten we niet meer bij elkaar komen op de campus. Onderwijs kon alleen nog maar online. En dat is nog het minste probleem. Tentamens op afstand is een stuk lastiger. En het gaat ook nog eens om een gigantisch aantal: 130.000 tentamens die we afgerond willen hebben voor het nieuwe studiejaar begint. Anders verzwaar je de last van studenten in het nieuwe studiejaar, die bouwen dan een structurele studieachterstand op. Dat willen we niet.”

En moet daarvoor privacy worden ingeleverd?

“Helemaal niet. Zoals ik al zei gebruiken we alleen de hoogstnoodzakelijk instrumenten. Maar als docent wil je wel weten dat Jan de Vries aan de andere kant zit, je zult dus een vorm van identificatie moeten laten zien. Je wil ook weten dat er niemand bijzit die Jan de Vries helpt en dat hij niet tijdens een tentamens boeken naslaat als dat niet de bedoeling is. Dat Jan de Vries niet stiekem op internet zit of op google of mailt met een medestudent. Dat is nodig om vast te stellen dat die student ook daadwerkelijk de kennis en vaardigheden heeft voor een diploma. Daar moet de samenleving van op aankunnen en dat zijn we bovendien ook wettelijk verplicht. Bij een fysiek tentamen gaat de privacy-inbreuk misschien zelfs wel verder. Een surveillant kan dan in je tas willen kijken, of je smartphone weghalen. En als hij fraude vaststelt, kan die je zelfs verbaliseren waar iedereen bijzit. Ook in niet-corona tijden is privacy niet absoluut.”

Is het nu de bedoeling dat alle tentamens met digitaal surveilleren worden afgenomen?

“We willen het aantal tentamens met proctoring zo klein mogelijk houden. We gebruiken het alleen waar dat nodig is, bij kleinere opdrachten zal dat bijvoorbeeld niet zo zijn. De mogelijkheden voor alternatieve toetsing zijn nog een onderwerp van discussie met de vice-decanen onderwijs van de faculteiten en de voorzitters van examencommissies. Die bespreken ook met elkaar of bepaalde manieren van toetsing acceptabel is. Het zijn onderwerpen waar we nog druk mee bezig zijn. We zitten in een situatie waarin we gaandeweg problemen oplossen.”

Studenten maken zich ook zorgen over mogelijke technische problemen. Een computer die niet geschikt is, haperende internetverbindingen of geen rustige ruimte hebben om een tentamen in te maken.

“Daarvoor proberen we oplossingen te vinden. Studenten weten van tevoren wanneer een tentamen is, dus we hopen dat ze zelf een mogelijkheid hebben om van iemand een computer te lenen of ergens een rustige plek te vinden. Bijvoorbeeld bij de ouders. Voor het geval dat niet kan, onderzoeken we of het mogelijk is om op de campus plekken met een computer beschikbaar te stellen. Daarvoor moeten we in overleg met de overheid, want op dit moment mogen we geen activiteiten op de campus hebben.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.