“De tijd van goedkoop vliegen is voorbij”
Wereldwijd staan de vliegtuigen aan de grond. De firma’s Virgin en Airbus staan op omvallen, evenals de budgetvliegmaatschappijen, en geruchten gaan dat KLM en Air France hun partnerschap moeten beëindigen. Is er nog wel toekomst voor de vliegindustrie? Dat wel, denkt onze topeconoom Sylvester Eijffinger, zij het niet zonder een drastische koerswijziging.
1. Professor Eijffinger, in de vorige editie voorspelde u al dat de staat zwaar zou inzetten op het voortbestaan van KLM, vanwege de mainportfunctie en de vele banen die direct of indirect afhankelijk zijn van deze luchtvaartmaatschappij. Nu wordt gesproken van een ontvlechting met de Franse partner Air France. Een goed idee?
“De Nederlandse overheid steunt nu met leningen en garanties. Ik denk dat het goed is nog een stap verder te gaan. De aandelen KLM zijn nu op een dieptepunt: lager kan niet. De coronacrisis is reeds in de koersen verdisconteerd. Bedenk dat de overheid werkt met achtergestelde leningen en dat, bij een eventueel faillissement, de staat sowieso als laatste aan de beurt is met eventuele terugvorderingen. En wat wil je met een paar overgebleven vliegtuigen die onverkoopbaar zijn? Dan kan je net zo goed maar meteen de aandelen kopen, mogelijk in samenwerking met een paar private investeerders of institutionele beleggers. Ik denk dat het goed is nu het roer volledig in eigen handen te nemen.”
2. Wil Frankrijk KLM wel laten gaan? Ik begreep dat juist het Nederlandse deel er het beste voor staat.
“KLM staat er ook het beste voor en was de cash cow voor Air France, maar in deze situatie, waarin het überhaupt de vraag is wanneer er weer winst kan worden gemaakt, zullen ze denk ik niet zo moeilijk doen. Bedenk dat ze KLM destijds voor een prikkie hebben overgenomen en dat alles mooi meegenomen is voor ze op dit moment.”
3. Wat moet Nederland dan eigenlijk met een bedrijf dat voorlopig alleen maar geld kost?
“We moeten erop vertrouwen dat het binnen afzienbare tijd toch weer grotendeels goedkomt. Virologen en epidemiologen die veel in het nieuws zijn, lijken op dit moment wel de doemdenkende economen van tijdens de financiële crisis. Ze roepen dat er nooit een eind aan komt en vinden zichzelf daarmee reuze belangrijk. Het lijken wel supersterren. Toch mag je verwachten dat er wel iets voor elkaar komt met al die miljarden van Bill Gates en anderen. Bovendien wordt er als nooit tevoren samengewerkt en open gecommuniceerd tussen bedrijven en wetenschap. Ik denk dat er wel een oplossing komt, een vaccin of medicijn. En daarna zal het vluchtverkeer ook weer snel terugkomen. We kunnen toch niet helemaal zonder.”
4. Wordt het weer hetzelfde als het was?
“Dat denk ik niet. Ik denk dat Easyjet, RyanAir en wellicht ook Transavia het niet gaan halen. Zij werken toch al met een businessmodel dat niet langer levensvatbaar is. Ze vliegen onder de kostprijs en kunnen dat alleen maar doen doordat er vrijwel geen belasting geheven wordt. Ze betalen alleen een beetje luchthavenbelasting en nog steeds hebben ze nauwelijks reserves! Maar ik treur niet, deze stap moest toch worden gezet: het is gewoon niet duurzaam op deze manier en eigenlijk ook harstikke gek wat we met z’n allen doen, vliegen voor kleine stukjes in Europa die ook heel goed met de trein kunnen. Toerisme zal minder worden en vliegen zal weer gaan om intercontinentale vluchten. En ook die zullen wat duurder moeten worden. Daar heb ik geen problemen mee. De tijd van goedkoop vliegen was al voorbij, alleen besefte men dat nog niet. Een crisis helpt om tot dat besef te komen, hier zien we weer de ‘creative destruction’ van de econoom Schumpeter gebeuren.”
5. KLM zal toch ook moeten afslanken onder deze omstandigheden. Hoe lang kan je als staat nog doorgaan met het doorbetalen van alle lonen?
“De afspraak geldt voor drie maanden, dus nog tot en met mei en dan zullen ze opnieuw gaan rekenen. Wellicht dat ze nog eens met drie maanden verlengen maar daarna zal het toch langzaam welletjes zijn. Ik ben het wel met collega Lex Hoogduin eens dat we mensen niet eindeloos vast moeten houden in een baan, op andere plekken kunnen deze mensen wellicht beter worden ingezet. Te denken valt aan omscholing. Een eerste optie om te bezuinigen is de salarissen van piloten omlaag brengen, hoe zuur dat ook is voor jonge piloten met een studieschuld.”
Advertentie.
