‘Openen scholen is experimenteren met de volksgezondheid’

In een lockdown zitten met thuisblijvende kinderen is zwaar, weet ook promovenda Anne de Vries. Maar de scholen weer opengooien om de stress van ouders te verlichten? Dat is spelen met mensenlevens, schrijft ze.

Anne de Vries

Volgende week is het zo ver. De basisscholen en kinderdagverblijven gaan weer open. Of dat verstandig is, daar zijn de experts nog niet over uit. Toch gaan ze open. Want ouders worden gillend gek. Er is dus dráágvlak. Intelligente lockdown noemen ze dat. Ik vind het…

“MAMA!!! ZIT JE NOU ALWEER TE WERKEN?!?!?!”

Mijn dochter van zes werpt me een verwijtende blik toe vanaf haar Rekenen-A2 werkboekje. “Ik kom godverdomme helemaal niet aan werken toe!”, roep ik terug. “Godverdomme!” echoot mijn zoontje van bijna twee vrolijk.

Zijn (scheld)woordenschat is er sinds de lockdown erg op vooruitgegaan. Gelukkig heeft mijn man het niet gehoord. Hij zit namelijk al twee uur op de wc. Ik vind dat lang genoeg geweest en besluit hem te gaan halen. Mag hij gaan optellen en aftrekken tot twintig.

Mopperend komt mijn man van de wc af: “Ik kan ook nooit eens rustig plassen.” Ik begin een verhit betoog over Verantwoordelijkheid Nemen(!) en de compleet achterlijke man-vrouw taakverdeling die in Limburg (mijn man is Limburger) kennelijk nog steeds normaal is. Mijn man wijst me er fijntjes op dat ik ’s ochtends drieënhalf uur op de wc heb gezeten. Mijn zoontje maakt van de commotie gebruik door een wc-papier rol in de wc te gooien. Ik overweeg mijn zoontje in de wc te gooien, maar ik bedenk me dat de 286 rollen op zolder zo tenminste iets sneller opkomen.

Mijn man en ik krijgen een discussie over wie de rol uit de wc moet vissen. Mijn zoontje maakt van de commotie gebruik door de mobiele telefoon van mijn man in de wc te gooien. Het is al snel duidelijk dat het ding hartstikke stuk is. Mijn man kan met geen mogelijkheid meer inloggen in zijn online werkomgeving, want daar heeft hij zijn mobieltje voor nodig. Stiekem ben ik blij, want nu kan ik meer werken.

Om het huis te ontvluchten en omdat hij toch even niet kan werken, bedenkt mijn man dat hij schroeven moet gaan kopen bij Praxis. Voor een schoenenkastje. Of zo. Ik zeg hem dat ik “een schoenenkastje, of zo” geen reden vind om zijn eigen leven en dat van ons op het spel te zetten. Maar of hij, als hij dan toch gaat, voor mij een klein potje vanille-kleurige houtverf kan meenemen?

Anderhalf uur later komt mijn man terug met een gigantische emmer knalgele muurverf. Vergissing! Maar hij wil best nog wel even terug naar de winkel om hem te ruilen. Ik dreig met een scheiding. Mijn dochter komt tussenbeide: “Mam, je kan beter niet scheiden. Papa verdient veel meer dan jij, want jij bent promovenda. En jij kan beter taart bakken dan papa.” Ik geef mijn dochter gelijk en we gaan een taart bakken.

‘Kinderen zijn vermoedelijk minstens zo besmettelijk als volwassenen’

Inmiddels is het avond en kan ik mijn gedachten en deze column afmaken. Waar was ik? O ja, dat draagvlak onder ouders voor het heropenen van de scholen. Ik begrijp het helemaal. Maar wat ik niet begrijp is dat de overheid, net nu het iets beter lijkt te gaan, zulke risico’s neemt. 

Zo stellen onderzoekers in een recente studie dat kinderen een drie keer kleinere kans hebben om besmet te raken. Goed nieuws, maar die kleinere kans wordt volgens de onderzoekers weer tenietgedaan doordat kinderen op de opvang en op school veel meer contacten hebben dan volwassenen. De sluiting van scholen zou de besmettingscurve daarom met maar liefst 40 tot 60 procent omlaag brengen.

Het is te hopen dat we in Nederland nu ruim onder het kritieke reproductiegetal zitten, de zogeheten R0 van 1 waarbij ieder besmet persoon slechts één ander besmet. Anders zou het openen van scholen ons zo weer het randje over, de exponentiële groeifase in, kunnen duwen. Een preprint van een tweede onderzoek laat zien dat kinderen die besmet raken net zo veel, en soms zelfs meer, virus produceren dan volwassen en dus vermoedelijk (minstens) zo besmettelijk zijn. En afgelopen woensdag kwam er een preprint uit van een derde studie waarin de onderzoekers het sluiten van onderwijsinstellingen aanwezen als de meest succesvolle maatregel in het beteugelen van de epidemie.

Deze studies staan in schril contrast met de, wel erg stellig geformuleerde, geruststelling op de website van het RIVM: “Kinderen spelen een kleine rol in de verspreiding van het nieuwe coronavirus”. De afgelopen tijd onderzocht het RIVM een tiental besmette gezinnen en daarbij bleek het virus steeds via een volwassene het huis te zijn binnengekomen. Maar ja, de scholen waren toen al dicht.

In Nederland lijkt weliswaar maar 1 procent van alle kinderen antistoffen te hebben, maar op ruim 2,3 miljoen kinderen tussen de 0 en 12 jaar gaat het dan nog steeds om ruim 23.000 gevallen. De onduidelijkheid wordt er niet beter op doordat Nederland tot nu toe per miljoen inwoners het minst heeft getest van alle landen in West-Europa. We testen alleen ernstig zieken en bepaalde beroepsgroepen. Kinderen die in de regel niet ernstig ziek worden (en ook nog niet werkzaam zijn als hartchirurg), werden tot nu toe dus nauwelijks getest. 

Toch gaan de basisscholen en kinderdagverblijven maandag weer open. Ik vind dat experimenteren met de gezondheid van leerkrachten, ouders en mogelijk zelfs een enkel ongelukkig kind. Zitten we over anderhalve maand straks weer allemaal thuis. Zoals epidemioloog Jefffrey Shaman het deze week verwoordde: “To open schools because of some uninvestigated notion that children aren’t really involved in this, that would be a very foolish thing.”

Intelligente lockdown? Schrap dat eerste woordje maar.

_Advertentie.