Universiteit wordt uitgever: gratis studieboeken voor studenten

De open uitgeverij en boekhandel van Tilburg University heeft de deuren geopend. Goed nieuws voor wetenschappers, ze hoeven geen grote zakken geld aan uitgevers te geven om hun boeken gepubliceerd te krijgen. Nog beter nieuws voor studenten. De eerste drie boeken in het fonds zijn studieboeken, gratis studieboeken.

Met uitgeverij Open Press TiU zet de universiteit een stapje verder op de weg naar open access, een wereld met toegankelijke wetenschap. Zodat publiek gefinancierde kennis niet verdwijnt achter betaalmuren van peperdure abonnementen. Maar zelfs al zijn wetenschappelijke artikelen voor iedereen beschikbaar, ze moeten wel eerst gepubliceerd worden en dat kan gepaard gaan met flinke publicatiekosten vooraf. Daar wil Tilburg University met Open Press TiU nu ook vanaf.

“Voor een publicatie moet je als wetenschapper altijd toch al bijna alles zelf doen. Wat een uitgever doet is voor vormgeving zorgen, peer review regelen, een kwaliteitsstempel geven en het verspreiden, maar daarvoor moet je wel een enorme zak geld meenemen,” zegt Daan Rutten, coördinator van Open Press TiU. “Dat kunnen we beter zelf doen. Tilburg University is ook een kwaliteitsstempel, cosmetische zaken als vormgeving hebben we geregeld en verspreiden kunnen we ook.”

Vliegende start

De universitaire uitgeverij heeft al een vliegende start gemaakt vanwege het begin van het academische jaar. Cursusboeken moeten immers wel beschikbaar zijn, anders heb je er niet zoveel aan. Rutten: “We zijn er nog mee aan het experimenteren, de site heeft nog wat schoonheidsfoutjes, daar werken we nog aan. Maar studenten zullen toch blij verrast geweest zijn dat hun cursusboek gratis te downloaden is. Ook als je geen cent te makken hebt, je hebt in ieder geval je studiemateriaal”

Het eerste aanbod bestaat uit boeken over Amerikaans arbeidsrecht van Antoine Jacobs, financiële derivaten van Hans Schumacher en human resource management van Brigitte Kroon. Alle publicaties zijn gratis als e-boek te downloaden. Maar een versie van echt papier is ook een mogelijkheid.

“Via de site kun je straks ook een zwartwit geprinte versie bestellen. En je kunt het ook bestellen als full colour boek. Dan is het niet meer gratis. Zwart-wit zal neerkomen op 10 tot 15 euro en bij een kleurenversie moet je denken aan 20 tot 25 euro, een hele normale boekenprijs.”

Gedrukte boeken zijn overigens onverminderd populair, zo blijkt. Op woensdag zijn er bijvoorbeeld al 31 bestellingen binnen voor een gedrukte versie van het boek Evidence Based HRM van Brigitte Kroon (á 18.15 euro).

Pijplijn

Met die drie boeken zijn we er nog niet, er zit nog heel veel meer in de pijplijn, benadrukt Rutten. Studieboeken, wetenschappelijke monografieën, tijdschriften en ook proefschriften. “Nadat we een berichtje op Twitter hadden geplaatst, stroomde de mailbox vol met belangstellenden. Mensen kiezen voor ons uit idealistische motieven. Ze willen dat wetenschap open is en niet naar een uitgever gaan waar je 15.000 pond moet betalen om gepubliceerd te worden.”

Dat wil niet zeggen dat publiceren bij Open Press TiU helemaal gratis is. “Voor het uitgeven en professionele vormgeving werken we samen met Wolf Legal Publishers. Daar zijn reële kosten aan verbonden. Voor een tekstboek moet je dan denken aan 700 euro, voor een proefschrift 1.400 en aan 3.000 voor een monografie. Dat zijn lang niet de bedragen die je nodig hebt bij een gevestigde uitgever.”

Goed voor de universiteit

Gratis e-boeken, of betaalbare gedrukte versies. Dat is fijn voor studenten, die voor niets of voor minder geld aan hun cursusboeken komen. Fijn voor wetenschappers, voor wie een publicatie niet per se meer een aanslag op hun budget betekent. Maar zeker ook heel prettig voor de universiteit, betoogt Rutten. “Wij kunnen dingen maken die anders voor departementen of faculteiten niet te betalen zijn. Andere universiteiten zijn er ook mee begonnen, bijvoorbeeld Delft en Groningen.”

“Het is een terugkeer van de University Press die je vroeger al had,” zegt Rutten. “Maar nu zonder winstoogmerk. Als dat doorzet hoeven universiteitsbibliotheken straks minder kosten te maken. Nu moeten ze toch miljoenen uitgeven om boeken terug te kopen van wetenschap die met publiek geld gefinancierd is. Daar willen we verandering in brengen.”

_Advertentie.