Studiecentrum in Amsterdam en hoge uitval: de stroeve start van TiU’s prebachelor programma

Een toenemend aantal internationale studenten laat zich een jaar lang bijscholen om aan een TiU-bachelor te mogen beginnen. Goedkoop is dat niet: de private aanbieder van zo’n stoomcursus rekent daar 13.900 euro voor. En dat terwijl maar de helft uiteindelijk het bindend studieadvies haalt.

Een voorbereidend jaar, je zou het ook een prebachelor kunnen noemen. Internationale studenten van buiten de Europese Economische Ruimte (EER, de Europese Unie inclusief Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) die niet voldoen aan de toelatingseisen voor een bachelorstudie, kunnen zich in een jaar tijd laten bijspijkeren door private aanbieders. Bijvoorbeeld omdat zij geen diploma hebben dat qua niveau vergelijkbaar is met 6 vwo. Na dat jaar zijn ze in theorie klaar om door te stromen naar een Engelstalige bachelor aan een Nederlandse universiteit.

Uit een rapport van de Landelijke Commissie Gedragscode Hoger Onderwijs, uit juni 2020, blijkt dat er een aantal vraagtekens te plaatsen zijn bij dergelijke constructies, waar ook Tilburg University aan meewerkt. Zo is het de vraag of onderwijsinstellingen genoeg zicht hebben op wat er gebeurt tijdens zo’n voorbereidend jaar, en of het Amsterdamse studiecentrum, waar de internationale studenten hun cursus volgen, voldoende voorbereidt op een studie aan een universiteit in een andere stad.

De universiteit als eindverantwoordelijke

Er zijn meerdere private aanbieders die met zo’n stoomcursus het niveau van internationale studenten opvijzelen. Zo werkt Tilburg University samen met Study Group, dat 13.900 euro voor een voorbereidend jaar in rekening brengt. Bureaus als StudyGroup zijn niet geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Dat betekent onder meer dat de Inspectie van het Onderwijs de kwaliteit van het onderwijs van de bemiddelaars niet heeft gecontroleerd of heeft beoordeeld als voldoende.  

Vanuit dat gebrek aan inzicht in de werkwijze van de private aanbieders, voerde de gedragscodecommissie een kwaliteitsonderzoek uit. De commissie controleert de Gedragscode Hoger Onderwijs, waarin de afspraken staan van hoger onderwijsinstellingen over hun omgang met internationale studenten.

Want al zijn de aanbieders particuliere ondernemingen, de universiteit is eindverantwoordelijk voor studenten die beginnen aan een voorbereidend jaar. Dat zit zo: studenten van buiten de EER hebben een verblijfsvergunning nodig om maximaal twaalf maanden in Nederland een stoomcursus te volgen. Om de aanvraag van een studentenvisum mogelijk te maken, laten universiteiten ze voorwaardelijk toe tot een bachelor.

Studenten die daarvoor in aanmerking komen zijn volgens TiU-woordvoerder Tineke Bennema “zeer getalenteerde internationale studenten die niet of nauwelijks tot een universitaire studie worden toegelaten, omdat de onderwijssystemen internationaal ver uiteenlopen.” Een voorbereidend jaar “biedt een kans aan deze studenten die anders buiten de boot zouden vallen.”

Holland International Study Center

Tilburg University heeft sinds collegejaar 2017-2018 een samenwerking met het Holland International Study Center (HISC), een van de bureaus van de internationale onderwijsbemiddelaar Study Group. HISC is gevestigd in Amsterdam, en werkt naast TiU ook met de Vrije Universiteit en de Erasmus Universiteit. Alle studenten die meedoen aan een voorbereidend jaar, of een ‘International Foundation Year’ zoals HISC het noemt, volgen de cursus in Amsterdam, ongeacht de bachelor waarop ze zich voorbereiden.   

In de brochure (uitgegeven in 2020) van HISC voor jongeren die overwegen te starten met een voorbereidend jaar, valt op dat er vooral met Amsterdam en haar internationale gemeenschap wordt geadverteerd. Voor de studenten wordt bovendien een kamer geregeld op een Amsterdamse locatie van The Student Hotel. Aangezien de studenten er een jaar zullen studeren, zijn de foto’s van Amsterdamse grachten in de brochure niet onlogisch. Wel roept het de vraag op of zij de universiteit van hun keuze hierdoor wel leren kennen.  

Een bachelor die niet meer bestaat

Wat staat er wel over Tilburg in de brochure? Behalve de groene campus en de rankings is er een lijst te vinden van zeven TiU-bachelors waarin kan worden doorgestroomd. Drie daarvan bij TiSEM, drie bij TSB. Ook een bachelor van Tilburg Law School wordt aangeboden, maar daarmee is iets vreemds aan de hand. Volgens HISC kunnen studenten na het voorbereidend jaar beginnen met de bachelor Public Governance: Public Administration, Economics and Law. De website van TiU zegt echter dat die bachelor niet meer wordt aangeboden.  

Andersom is de informatie over een International Foundation Year op de website van Tilburg University summier. De webpagina bevat weliswaar een geüpdatete lijst van bachelors die na een voorbereidend jaar gevolgd kunnen worden, maar nergens blijkt dat de universiteit de eindverantwoordelijke is voor studenten die zich aanmelden bij HISC.

Korte lijntjes

Het illustreert een conclusie die de commissie in haar rapport trekt: er bestaat zowel fysiek als in de betrokkenheid een afstand tussen de aankomende student die zich voorbereidt op de instroom in een bachelor, de aanbieder van het bijscholingsprogramma en de onderwijsinstellingen zelf.

(Tekst gaat verder na de afbeelding)

Volgens Bennema zijn er geen studenten gedupeerd door de achterhaalde informatie in het printmateriaal, dat minimaal 14 maanden voor aanvang van een academisch jaar klaar moet zijn. “Medewerkers hebben de betreffende studenten geïnformeerd dat het programma (de bachelor Public Governance, red.) niet meer actief was.” Ze ontkent dat er een afstand zou bestaan tussen TiU en HISC: “We hebben maandelijkse overleggen op management niveau en wekelijks op operationeel niveau.”

Kwaliteit van het onderwijs

Hoewel de commissie de kwaliteit van het onderwijs door de aanbieders niet heeft onderzocht en zich vooral concentreerde op de gedragscode, roept ze universiteiten wel op zich te beraden op de toelaatbaarheid van internationale studenten. Zij moeten immers de kans op doorstroom naar de bachelor beoordelen, nog voor het voorbereidende jaar is begonnen.

En daar wringt er wat. Niet alleen in Tilburg, maar landelijk. Van internationale studenten uit niet-Westerse landen worden diploma’s over het algemeen ingeschaald op het niveau van 5 havo. Dit betekent dat er studenten toegelaten worden tot een voorbereidend jaar die in één jaar tijd twee middelbare schooljaren moeten inhalen. Bovendien moeten veel van hen ook nog worden voorbereid op Nederlands onderwijs, dat vaak minder klassikaal is dan in het land van herkomst. 

De universiteit monitort volgens het rapport en TiU-woordvoerder Bennema de voortgang van de getalenteerde studenten gedurende het voorbereidend jaar. Toch blijkt uit hetzelfde rapport dat maar de helft van de vier studenten die in 2017-2018 via HISC een voorbereidend jaar hebben gedaan, in 2018-2019 het bindend studieadvies (BSA) behaalde aan Tilburg University. Ter vergelijking: dat percentage bij niet-EER studenten zonder voorbereidend jaar was 81%.

(G)een trend

Een echte aansluiting van studenten die een voorbereidend jaar hebben gedaan bij direct toegelaten medestudenten is er dus niet, ondanks de dure voorbereiding. Bennema geeft aan zich geen zorgen te maken, omdat er nog geen trend te zien is. “Wanneer er sprake zou zijn van een patroon of meerjarige hoge uitval, zal de universiteit zeker tijdig handelen.”

Een trend is er wel te zien in het aantal aanmelders voor een voorbereidend jaar: dat steeg van vier in 2017-2018 en 11 in 2018-2019 naar 15 in 2019-2020. Hoe deze studenten presteerden in hun eerste jaar is nog niet bekend, net zomin als de invloed van de coronapandemie op het aantal aanmeldingen voor het jaar 2020-2021.

Hoe dan ook is er werk aan de winkel voor TiU. De commissie roept alle betrokken universiteiten op om te reflecteren op de wenselijkheid van het werven van studenten die nog niet toelaatbaar zijn. Daarnaast wordt er geadviseerd om, als de instelling er mee door wil gaan, dit te doen op de eigen campus. De Amsterdamse grachten in de brochure kunnen dan vervangen worden door de Tilburgse pleinen.

_Advertentie.