Het bsa werkt niet voor studenten

‘Kijk eens naar de persoon links van je en vervolgens naar de persoon rechts van je.’ Mijn allereerste college begon met die zin. De hoogleraar die hem uitsprak, deed het vast niet voor het eerst. ‘Een van jullie drie haalt dit jaar zijn volledige propedeuse, een van jullie haalt niet zijn propedeuse maar wel zijn bsa, en de derde haalt het einde van het jaar niet.’

Een jaar later zou de hoogleraar met pensioen gaan, dus checken of zijn uitspraak correct was kon hij niet. Ik moest er weer aan denken toen de discussie over het bindend studieadvies deze maand opspeelde. Een unieke combinatie van politieke partijen in de Tweede Kamer stemde namelijk voor een motie om het bindend studieadvies af te schaffen en te vervangen door een minder bindend studieadvies.

De motie was nog niet aangenomen of universiteiten begonnen te steigeren: studenten zouden er alleen maar slechter af door zijn omdat ze te lang een studie zouden blijven volgen die ze toch niet zouden halen. Tegelijkertijd werden docenten bang gemaakt dat de werkdruk alleen maar zou toenemen wanneer universiteiten studenten niet mogen wegsturen. Er zijn namelijk zoveel eerstejaars dat universiteiten het niet aankunnen wanneer ze allemaal tweedejaars zouden worden.

Dat bleek deze maand al aan de Universiteit Leiden. Daar worden vrijwilligers ingezet om scripties na te kijken omdat sommige afdelingen de werkdruk niet meer aankunnen. Het zou slechts eenmalig nodig zijn, omdat universiteiten dit jaar bijzonder veel studenten hebben omdat ze vorig jaar door de coronamaatregelen afzagen van de handhaving van het bindend studieadvies.

Ik heb het bindend studieadvies nooit gezien als een advies, maar als een horde

Het hele systeem van een universiteit is erop ingericht dat een aantal studenten op basis van een minder eerste jaar worden weggestuurd. Als dat niet meer gebeurt, barsten de universiteiten uit hun voegen. De collegezalen zijn te klein, er zijn te weinig gebouwen en er zijn vooral veel te weinig docenten voor al die studenten. Daar hebben docenten en studenten, die nu tegen elkaar uitgespeeld lijken te worden, niet voor gekozen. Het is een keuze geweest van universiteitsbestuurders die hun universiteit op een bepaalde manier runnen en politici die bepalen op basis waarvan universiteiten gefinancierd worden.

Dat er boter bij de vis moet komen vanuit Den Haag als het bindend studieadvies wordt aangepast staat vast. Maar dat mag een discussie over het nut van het bsa niet in de weg staan. Dat bindend studieadvies werd ooit ingevoerd om snel te kijken of een student wel bij een opleiding past, maar werd in mijn tijd slechts gepresenteerd als een kwantitatieve horde. Haalde je meer dan veertig punten, dan mocht je door. Lukte dat niet, dan mocht je niet door.

Het bindend studieadvies is alleen een handig selectiemechanisme

Actief werd je daar niet bij begeleid. Een mentor had ik alleen in mijn introductieweek en mijn studieadviseur sprak ik pas voor het eerst in mijn vierde jaar, nadat ik zelf om een gesprek had gevraagd. Op die manier is het bindend studieadvies geen advies, maar alleen een handig selectiemechanisme. Dat blijkt ook uit onderzoek: de helft van de studenten die een negatief studieadvies krijgt begint doodleuk aan dezelfde of een vergelijkbare opleiding aan een andere universiteit.

Ik heb het bindend studieadvies nooit gezien als een advies, maar als een horde. Een negatief advies is in de praktijk vaak niets meer dan een verwijdering van de opleiding, en niet een advies hoe je iets beter zou kunnen doen of welke opleiding wel bij je zou passen. Daarmee werkt het bindend studieadvies niet voor studenten, maar enkel voor universiteiten.

_Advertentie.