Odette Bruls: ‘Je lichaam kan zich tegen je keren, zonder dat je het in de gaten hebt’

Kerstmis krijgt dit jaar een bijzondere betekenis voor Odette Bruls. De docent marketing aan Tilburg University en columnist van Univers kreeg vorig jaar te horen dat ze borstkanker had. Het maakte 2020 tot een bizar jaar vol behandelingen, waar ze gelukkig goed uitgekomen is. “Ik ben weer baas over mijn eigen agenda, heb mijn autonomie weer terug.”

“Het begon met een knobbeltje in mijn borst. Zorgen maakte ik me niet meteen. Vijf jaar eerder had ik ook een knobbeltje gevoeld, dat bleek een cyste te zijn: niks aan de hand. Maar toen het er na een paar weken nog zat, dacht ik: ik zal eens naar de huisarts gaan. Die verwees me meteen door naar het ziekenhuis. Daar werd al snel duidelijk dat het serieus was.

“Na de onderzoeken moest ik nog een week wachten op de definitieve uitslag. In die week koester je toch stiekem de hoop dat het meevalt, of dat de artsen het verkeerd hebben gezien en er helemaal niets zit. Maar uiteindelijk kwam in november toch de gevreesde diagnose: borstkanker. Dat is wel even slikken. Gelukkig bleek al snel dat er geen uitzaaiingen waren en dat de behandeling werd ingezet met als einddoel genezing. Dat gaf perspectief.”

Even stil

“Ik heb het niet meteen aan iedereen verteld. Wel aan mijn leidinggevende op de universiteit, omdat ik dacht: die moet weten waarom ik vaak weg zal zijn. Maar aan anderen vertelde ik het pas later, ook aan mijn kinderen. Waarom? Tsja. Ik denk dat ik het toch niet aandurfde. Een soort ontkenning.

“Als je het uitspreekt, maak je het definitief. Het is eng om het te benoemen. Ik ben het pas breder gaan delen toen ik wist dat mijn behandeling was gericht op genezing, vanaf toen had ik een verhaal met hoop: ik heb slecht nieuws, maar het komt goed.

Ik wilde niet alleen patiënt zijn

“Het was ook gewoon moeilijk om er meteen over te praten. Toen ik de diagnose kreeg, was ik zo van mijn à propos, dat ik amper reageerde. Er komt dan zoveel binnen, je bent even knock out. Ook later blijft het moeilijk om het nieuws te laten bezinken. Je komt in een mallemolen terecht waarin je agenda wordt overgenomen door het ziekenhuis.

“In korte tijd volgden er veel verschillende onderzoeken als voorbereiding op de behandelingen. Tegelijkertijd wilde ik ook zoveel mogelijk aan het werk blijven. Ik wilde niet alleen patiënt zijn. Geinen met collega’s, dagelijkse werkzaamheden, dat hielp wel om me met beide benen op de grond te houden.”

Anders naar jezelf kijken

“Je lichaam kan zich tegen je keren, zonder dat je het in de gaten hebt. Dat is een eng idee. Ik ging me ook afvragen of ik de ziekte had kunnen voorkomen. Had ik nog gezonder moeten eten? Nog meer moeten bewegen? Minder vaak dat glaasje wijn moeten pakken?

“Gelukkig waren de artsen daar heel duidelijk in: je hebt niks fout gedaan, het is zoals het is. Ik wist ook wel dat het geen zin heeft om zo te denken, maar mijn gedachten gingen soms toch die kant op.”

Een stap in het duister

“Vorig jaar op vierentwintig december had ik mijn eerste chemo. Even dacht ik: moet ik de behandeling over de kerst heen tillen? Maar gewoon kerst vieren, dat zat er toch al niet meer in. Daarom koos ik ervoor het behandelproces zo snel mogelijk in gang te zetten.

“Zo’n eerste chemokuur is echt verschrikkelijk spannend. Je weet niet hoe het gaat uitpakken, wat voor effect het op je heeft. Je stapt echt in het duister. Dat gold trouwens ook voor alle volgende behandelingen. Steeds krijg je een lijst van mogelijke bijwerkingen gepresenteerd waarvan je niet weet welke, en in welke mate, je ze zult krijgen.

“En je gaat ook praktisch nadenken: mijn haar zal uitvallen, wat ga ik daaraan doen? De dag voor de eerste chemo vond ik mezelf terug in een pruikenwinkel, zoekend naar een mooi model.”

Vriend én verzorger

“Ik had, toen ik de diagnose kreeg, net een nieuwe vriend. Hij ging mee naar de eerste chemo. Ik weet nog dat we in de wachtkamer hebben zitten dollen met z’n tweeën. Humor is eigenlijk altijd belangrijk voor ons gebleven. Het klinkt misschien raar, maar we hebben samen een hoop gelachen afgelopen jaar.

“De eerste chemo viel niet zo goed. Ik heb nog wel kerstavond en eerste kerstdag met familie gevierd, al voelde ik me behoorlijk brak, alsof ik een nacht op stap was geweest. Maar vervolgens werd ik toch behoorlijk ziek. En in plaats van een intiem diner-a-deux op tweede kerstdag, werd mijn vriend noodgedwongen mijn verzorger.

“Het is wel gek als je elkaar net kent en iemand je dan zo meemaakt. Dan ben je heel kwetsbaar. Gelukkig ging dat meteen goed. Onze relatie is absoluut in een stroomversnelling terechtgekomen door de ziekte.”

Een nieuw ritme

“Ook in een ziekteproces blijk je een goed ritme te kunnen vinden. Mijn eerste chemoreeks was om de andere week. In de tussenweek voelde ik me altijd weer aardig ‘de oude’. Dat maakt het makkelijker om ook de nare dagen aan te kunnen.

“Op een gegeven moment denk je: dit is niet fijn, maar ik kan het aan, ik sla mezelf hier wel doorheen. En ik vond het heerlijk om in de tussenweek mijn eigen leven te leven door onder andere naar de universiteit te gaan.

Aan het einde van het behandeltraject houd je een dubbel gevoel over

“Vanaf carnaval kon ik door corona helaas niet meer naar de campus komen. Mijn weerstand was natuurlijk laag. Ook mocht er vanaf toen niemand meer mee naar de behandelingen. Gelukkig konden mijn vader en zus nog een keer meegaan, mijn familie heeft me enorm gesteund.

“Ik ben wel van huis uit blijven werken. Weliswaar mondjesmaat, maar het gaf veel voldoening om me niet altijd patiënt te voelen en ook nog iets te kunnen betekenen voor mijn fijne collega’s. Dat deed ik tot aan mijn operatie in juni.”

Moeilijke beslissing

“Na de chemo werd ik geopereerd. Mij werd de keuze voorgelegd voor een borstbesparende of een borstverwijderende operatie. Dat vond ik een enorm moeilijke beslissing. Het één was niet beter dan het ander, beide soorten hebben voordelen en nadelen, het was aan mij.

“Ik heb wel een paar weken nodig gehad om die keuze te maken en uitgebreid overlegd met de plastisch chirurg. Ook een second opinion bij een ander ziekenhuis bevestigde dat beide soorten operaties konden en een gelijkwaardig eindresultaat hadden.

“Ik had er vertrouwen in dat ik op een gegeven moment wist wat ik wilde. Gelukkig kwam dat inzicht ook, uiteindelijk heb ik voor borstbesparend gekozen. Na de operatie kreeg ik nog vier weken bestraling, en daarmee was het fysieke behandeltraject afgerond.”

Dubbel gevoel

“Het is niet zo dat je ‘schoon’ wordt verklaard als de behandeling is afgelopen. De komende vijf jaar moet ik nog medicijnen slikken. En je weet dat er een verhoogd risico blijft op terugkeer van de kanker. Aan het einde van zo’n behandeltraject houd je dus een dubbel gevoel over.

“Geen operaties meer, geen bestraling, de toekomst ligt weer voor je open, je hebt het overleefd. Ik ben weer baas over mijn eigen agenda, heb mijn autonomie terug. En tegelijkertijd grijpt het besef me soms weleens bij de keel: het kan zijn dat het terugkeert, het ligt altijd op de loer. Dat is een akelig gevoel dat ik weer snel probeer weg te drukken.”

Levenslessen

“Je leest weleens dat mensen na een zware ziekte hun leven helemaal anders aanpakken.  Maar het is niet zo dat ik radicaal andere keuzes wil maken. Ik ben blij met mijn werk, mijn vriend, mijn kinderen. Ik wil vooral verdergaan op de weg die ik al bewandelde.

“Wat wel is veranderd, is dat ik nu meer geniet van het moment. En dat ik leuke dingen minder snel zal uitstellen. Waarom die vakantie niet nu pakken, in plaats van over een half jaar? Wat ik ook weet: deze kerst wordt wederom memorabel. Dit keer gelukkig niet door mijn ziekte, maar door corona. Toch weet ik zeker dat ik er fijne dagen van zal maken.”

_Advertentie.