De postcorona-economie: ‘Harde bezuinigingen zie ik niet gebeuren’

De postcorona-economie: ‘Harde bezuinigingen zie ik niet gebeuren’

De coronacrisis houdt Nederland begin februari vaster in zijn greep dan op enig moment in 2020. Maar hoe ziet de wereld eruit als het coronatijdperk achter de rug is? En vooral: hoe ziet de postcorona-economie eruit? Univers sprak erover met Arjan Lejour, hoogleraar Belastingen en Openbare Financiën.

Even werd er opgelucht ademgehaald, eind vorig jaar. Vaccins kwamen eraan, de pandemie zou snel voorbij zijn. Maar inmiddels is het februari 2021 en zit Nederland nog steeds in lockdown. Met alle gevolgen voor de economie, ook na corona.

“Ik verwacht dat de economie in 2021 zo’n 5 procent kleiner is door de crisis,” aldus Arjan Lejour. “Voor de economische ongelijkheid betekent dat dan ook dat die groter wordt. Mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, mensen met flexibele banen, zullen relatief de hardste klappen vangen.”

Zombiebedrijven

Onder hen bevinden zich veel jongvolwassenen. Mensen voor wie de coronacrisis de tweede grote crisis is die ze meemaken, na de financiële crisis van 2008. De vraag is: ligt er een plan klaar om de economie weer een duw in de goede richting te geven als de pandemie voorbij is?

“Er is een coronafonds opgezet door de rijkere landen in de EU, zoals Duitsland en Nederland, waarmee armere landen gesteund worden tijdens de crisis. En ook binnen de verschillende landen worden bepaalde sectoren financieel gesteund, zodat ze niet omvallen.

‘De grootste economische gevolgen van de coronacrisis komen nog’

“De vraag is natuurlijk: wat gebeurt er als de lockdown ophoudt en de steun stopt? Gaan al die bedrijven weer open of krijgen we een hoop zombiebedrijven die eigenlijk al niet levensvatbaar waren maar door het financiële infuus in leven zijn gehouden?” vraagt Lejour zich af.

“Je hoopt natuurlijk dat de economie weer opengaat en bedrijven weer herstellen als de lockdown voorbij is en iedereen is gevaccineerd. Maar het is nu qua faillissementen heel erg rustig. Dat lijkt gunstig, maar de kans is groot dat juist na alle maatregelen bedrijven failliet gaan en mensen werkloos raken.

“Dan krijg je het tegenovergestelde van wat je wilt, namelijk economische krimp. Dat behoort zeker tot de mogelijkheden. De grootste economische gevolgen van de coronacrisis gaan nog komen. De eindrekening wordt nog gepresenteerd.”

Overbruggingsperiode

Daarbij is Lejour weinig optimistisch over de rol die de EU gaat spelen in het stimuleren van de economie. “Ik denk niet dat daar bijzondere dingen gaan gebeuren. Overheden stoppen nu al heel veel geld in het overeind houden van de economie.

“Er worden tientallen miljarden uitgegeven om het bedrijfsleven te ondersteunen. Maar dat is voor een overbruggingsperiode. Als die mensen daarna gewoon failliet gaan, dan gaan ze failliet. Dan wacht een werkloosheidsverzekering of de bijstand.

‘Huishoudens betalen een groot deel van de rekening’

“We hoeven niet te rekenen op een Marshallhulp-achtig plan vanuit Europa. Zoiets klinkt sympathiek maar ik zou niet weten wie dat zou moeten financieren. Voor een groot deel zullen de mensen het zelf moeten doen. Het is ook niet de taak van de overheid en de EU om bedrijven overeind te houden.”

Wat dat betreft is er volgens Lejour een groot verschil met de economische crisis van 2008. “Daarin speelden de banken de hoofdrol. Zij werden gered door de overheid, maar dat was niet alleen om die instituten overeind te houden.

“Dat gebeurde vooral om het betalingssysteem in stand te houden. Als dat niet was gebeurd, was iedereen zijn spaargeld gaan ophalen. Dan zou er een veel grotere crisis zijn ontstaan. Zo’n situatie is nu niet aan de orde.”

Gratis geld

Lejour is niet bang dat het scenario dat ontstond na de crisis van 2008 zich herhaalt. Toen kwam de rekening vooral terecht bij de arbeiders- en middenklasse. “Dat ligt nu toch iets anders. We hebben straks heel veel geld uitgegeven, de overheidsschuld gaat omhoog en die moet een keer afgelost worden. Anderzijds is de rente nu heel laag, dus de overheid leent eigenlijk gratis. Daardoor is er iets minder noodzaak om de lasten en belastingen te verhogen, zoals wel het geval was in de crisis van 2008.”

Daarbij is de maatschappelijke tendens anno 2021 anders dan hij was in 2008, meent Lejour. “Gezien de omvang zullen huishoudens met inkomstenbelasting en BTW nog steeds een groot deel van de rekening betalen. Maar we vinden inmiddels ook dat het bedrijfsleven iets meer moet gaan bijdragen, meer dan tijdens de vorige crisis. Harde bezuinigingen zie ik voorlopig niet gebeuren.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.