Vonnis dwingt Shell het maatschappelijk belang te dienen: ‘Dit is fantastisch!’

Vonnis dwingt Shell het maatschappelijk belang te dienen: ‘Dit is fantastisch!’

Klimaatactivisten vierden woensdag groot feest nadat oliebedrijf Shell een rechtszaak verloor tegen Milieudefensie. “Dit vonnis zorgt er eindelijk voor dat de knappe koppen bij Shell in het algemeen belang gaan werken,” stelt Tilburgse hoogleraar milieueconomie Reyer Gerlagh. Shell gaat hoogstwaarschijnlijk in beroep. Juichen we te vroeg?

Foto: Steven Lek via Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)

Het is wereldwijd voor het eerst dat een rechter een uitstootreductie oplegt aan een groot concern als Shell. Het oliebedrijf moet in 2030 45 procent minder CO2 uitstoten dan in 2019. Ook wil de rechter dat de uitstoot van toeleveranciers en afnemers omlaag gaat. Het vonnis is een klap voor de fossiele industrie, die daarmee haar bewegingsruimte ziet krimpen.

“De tragiek van de moderne samenleving is dat veel knappe koppen worden ingehuurd door bedrijven met veel geld, maar die bedrijven dienen niet altijd de algemene belangen, zoals in dit geval klimaat,” legt Gerlagh uit. “Bij Shell worden die knappe koppen ingezet om zo goed mogelijk fossiele brandstoffen uit de grond te halen die wij dan verbranden, iets dat op dit moment maatschappelijk gezien zeer onwenselijk is.”

Door het vonnis moet Shell zich nu bezig gaan houden met het maken van beleid dat focust op het duurzaam leveren van energie, en het oppompen en verbranden van fossiele brandstoffen stap voor stap uitfaseert. “Economen zijn het erover eens: energietransitie is ingewikkeld, maar zeker niet onmogelijk. Maar daarvoor moeten we de knapste koppen wel aan de goede kant hebben. En daarom zeg ik: dit is fantastisch!” concludeert de hoogleraar.

“Zulke bedrijven zullen niet snel uit zichzelf vergroenen”

Tegelijkertijd is dit volgens Gerlagh ook het resultaat van een overheid die er niet in is geslaagd om de maatschappelijke belangen van de Nederlander te dienen. “De overheid is het orgaan dat ons moet vertegenwoordigen. Zij horen onze belangen te dienen. Maar in de praktijk dienen ze de belangen van alle spelers in de maatschappij, inclusief de belangen van de energie-industrie. Die tak heeft in Nederland een grote invloed en zorgt ervoor dat het beleid afwijkt van het ideaal. Dat is de reden waarom we de rechter nodig hebben om uitstootreductie af te dwingen, in dit geval op basis van mensenrechten.”

Op de vraag of door het vonnis grote oliebedrijven voortaan meer aandacht zullen besteden aan het klimaatprobleem antwoordt Gerlagh pessimistisch. “Nee, bedrijven zullen dat niet uit zichzelf doen. Het beleid van zulke concerns wordt gemaakt door leiders die twintig jaar geleden hebben geleerd hoe ze de winst maximaliseren. Vernieuwing wordt dan gezien als moeilijk en duur.”

“Dat de meeste automerken tegenwoordig allemaal een elektrische auto in hun assortiment hebben komt, kort gezegd, door de komst van Tesla en beleid vanuit de Europese Unie. De autobedrijven moesten reageren, maar namen niet zelf het initiatief. Het meest waarschijnlijke is dat de leiders van bedrijven hun kennis uit het verleden zolang mogelijk proberen te gebruiken, tot aan hun pensioen. Voor echte verandering hebben we stevig beleid, of de rechter nodig.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.