Kan anoniem toetsen discriminatie tegengaan? Tilburg University gaat het onderzoeken

Met twee pilotstudies wil Tilburg University onderzoeken of het anoniem beoordelen van tentamens vooroordelen en discriminatie in het onderwijs kan tegengaan. Het College van Bestuur gaat daarmee akkoord met een initiatief van Fractie SAM.

Een lager of hoger cijfer vanwege je naam, geslacht of een ander persoonskenmerk? Het komt regelmatig voor, bleek ook recent weer uit Australisch onderzoek. De onderzoekers lieten zien dat studenten van Chinese afkomst stelselmatig een lagere beoordeling kregen wanneer hun tentamen niet anoniem werd nagekeken.

“Iedereen, dus ook docenten hebben een vorm van (onbedoelde) vooringenomenheid (bias) ten opzichte van andere individuen”, stelt SAM in haar initiatiefvoorstel waarmee ze de universiteit oproept om de voordelen van anoniem toetsen te onderzoeken. De studentenpartij baseert die uitspraak op onderzoek naar impliciete vooroordelen van Ohio State University. “Deze bias is dus ook aanwezig bij de beoordeling van examens.”

“We willen benadrukken dat we dat professoren en docenten niet aanrekenen”, laat SAM-fractievoorzitter Veronique Coenen aan Univers weten. “Ook zij zijn slechts mensen. Wel zijn we van mening dat het anoniem afnemen van tentamens de transparantie binnen het onderwijs kan verhogen en bijdraagt aan de inclusiviteit.”

Concrete voorbeelden uit Tilburg heeft Coenen niet: (onbedoelde) vooroordelen zijn volgens haar “erg lastig om concreet aan te tonen. Echter zijn er genoeg onderzoeken die laten zien dat er binnen organisaties sprake van is.”

SAM wijst in het voorstel bijvoorbeeld ook op onderzoek waarin veel Nederlandse studenten aangeven dat ze te maken hebben met discriminatie en het gevoel hebben dat ze oneerlijk beoordeeld worden vanwege bijvoorbeeld hun geslacht, ras of seksuele geaardheid.

Niet alles anoniem

Tijd voor tegenactie vindt SAM: bijvoorbeeld door bias bespreekbaar te maken, op de campus en in de rest van de samenleving, en door onderwijspersoneel trainingen te laten volgen waarmee ze zich bewuster worden van hun vooroordelen. En dus door het invoeren van anoniem toetsen.

Dat kan volgens de studentenpartij al simpelweg door studenten alleen hun studentnummer bovenaan een tentamen te laten schrijven. Door het ontbreken van de voor- en achternaam en geboortedatum kunnen docenten niet worden beïnvloed door vooringenomenheid op basis van de naam van de student of door hun mening over de student.

Beoordeling gebeurt dan op basis van de gegeven antwoorden. Pas bij het invullen van de resultaten in Osiris wordt bekend om welke student het gaat. Verder zijn er volgens de studentenpartij ook speciale antwoordbladen en online tools in omloop die bias kunnen tegengaan.

Fractie SAM benoemt in haar voorstel niet alleen de voordelen van anoniem beoordelen, maar wijst ook op situaties waarin dit minder wenselijk is. “SAM vindt kleinschalig onderwijs belangrijk en vraagt ​​daarom niet in elke situatie om anonieme toetsing. Grote projecten of essays met meerdere feedbackmomenten worden gehinderd door anonieme toetsing en moeten daarom hetzelfde blijven als voorheen. Mondelinge examens vallen ook in deze categorie.”  

Twee pilotstudies in Tilburg

Anonieme tentaminering gebeurt al veelvuldig op verschillende universiteiten in Europa, maar Nederland loopt nog achter. Wel is er op meerdere Nederlandse universiteiten gevraagd om vergelijkbare pilots te starten, o.a. in Nijmegen en Leiden, maar vooralsnog zonder resultaat. Aan de universiteit Utrecht werd een toegezegde pilot onlangs zelfs afgeblazen. Het zou te veel werk zijn voor de al overbelaste docenten en bestaande privacywetgeving zou het ingewikkeld maken.

Het College van Bestuur van Tilburg University is echter wel positief over het voorstel en zegde tijdens de afgelopen Universiteitsraad een onderzoek toe. Er komen twee pilotstudies: één binnen een grote opleiding en één binnen een kleinere opleiding. Het college wil vooral onderzoeken of de voordelen van anonieme beoordeling, zoals het tegengaan van bias, voldoende opwegen tegen de nadelen, zoals de verminderde band tussen docent en student.

Het onderzoek laat wel nog even op zich wachten. Omdat de coronacrisis zorgt voor een hoge werkdruk en een andere manier van toetsen, wil het CvB de pilots “in de tweede helft van het volgende studiejaar uitvoeren, wanneer de situatie verder is genormaliseerd.” Als de ervaringen dan positief zijn, wordt gekeken naar verdere toepassing van anoniem toetsen.

_Advertentie.