Steek als media de hand eens in eigen boezem

Ach en wee, journalisten kunnen hun werk niet meer doen. Tenminste, dat vinden ze zelf. Elk ‘opstootje’ waarbij een reporter betrokken is, haalt het nieuws. Laatst weer een BBC-journalist die verrot werd gescholden door corona-demonstranten.

Vreselijk, deze zoveelste aanslag op de ‘hoeders van de democratie’! Daar berichten Nederlandse media natuurlijk graag over. Zelfs verslaggevers die wel eens een boze mail van een lezer krijgen, mogen hun beklag doen. Is het niet koddig?

Maar wacht, mogen journalisten dan soms geen verslag doen van (verbaal) geweld tegen de eigen beroepsgroep? Natuurlijk wel. Maar het zou hen sieren wanneer ze ook eens de ongemakkelijk vraag stelden: ‘Waarom hebben zoveel burgers een hekel aan journalisten? Hoe heeft het zover kunnen komen?’ Maar elke vorm van introspectie is de beroepsgroep vreemd. Liever leggen media de schuld volledig bij wappies en nepnieuws.

Laat ik dan maar een poging wagen.

Welnu, de meeste media gaan voor kwantiteit in plaats van kwaliteit. Journalisten produceren liever op één werkdag tien nietszeggende stukjes (snel snel snel!), dan dat ze vijf dagen werken aan één goed doorwrocht stuk. Deze vorm van ‘lange halen snel thuis’ loopt inmiddels de spuigaten uit. Het ‘knippen en plakken’ is werkelijk alle schaamte voorbij.

Een ander voorbeeld van de makkelijke, snelle weg is het straatinterview. De journalist wil weten wat mevrouw, die met haar tas vol prei over de markt sjokt, vindt van [vul hier elk denkbaar onderwerp in]. En klaar ben je! Meer doen de meeste journalisten vandaag de dag niet. Ze vragen mensen op straat naar hun mening. Zelfs het NOS journaal zit tegenwoordig vol met straatinterviews.

En nu we het toch over tv hebben; daar zorgt ‘liever lui dan moe’ ervoor dat journalisten vooral elkaar interviewen. Talkshows zitten er vol mee. Lekker lui en makkelijk, want ons kent ons. Geen wonder dat je als televisiekijker steeds weer dezelfde hoofden ziet. Want oh, oh, oh, wat vinden journalisten zichzelf toch interessant!

Enfin, tot hier waren alle fratsen nog enigszins te harden.

Maar toen kwam de pandemie en leken journalisten opeens meer op boa’s dan op duiders van het nieuws. Zelfs de hoofdredacteur van de Volkskrant stelde onomwonden dat zijn krant tijdens de pandemie gewoon de lijn van de overheid volgt. Dat ‘controleren van de macht’ was nu even niet nodig, want: “je wil niet dat het beleid ineens niet wordt opgevolgd.”

Maar ja, wat blijft er over van ‘corona-journalistiek’ wanneer de macht niet meer wordt gecontroleerd? Simpel, dan controleren journalisten the next best thing: burgers. Dus waren daar opeens journalisten die kwamen checken of we met zijn allen op zonnige dagen wel anderhalve meter afstand hielden. Persfotografen die bewapend met telelenzen naar parken trokken, omdat je met zo’n lens makkelijk foto’s kunt maken waarop het heel druk líjkt. Alles voor de verontwaardiging.

En voor de rest? Gedurende de gehele pandemie kwamen media niet verder dan het uitventen van hysterie. Want wie ongerust en bang is, die blijft het nieuws checken. Angst is – ik blijf het herhalen – de kurk waarop nieuws drijft. Check met terugwerkende kracht maar eens alle live blogs over corona die media bijhielden. Elk cijfer, elke voorspelling, elk vermoeden, alles werd de maatschappij ingepompt. De berichtgeving kende geen enkele filter.

Logisch dat burgers helemaal gek werden. En uiteindelijk daarvan de boodschapper de schuld gaven. Ik kan hen geen ongelijk geven. Journalisten zijn allang geen waakhonden van de democratie meer. Hooguit is de onderzoeksjournalistiek dat nog (denk aan de toeslagenaffaire en Sywert). Voor de rest neigt de beroepsgroep in de ogen van veel mensen vooral richting paparazzi: hijgerige, nietszeggende berichtgeving, altijd gericht op de waan van de dag. Geen wonder dat je dan met wagen en al in een sloot wordt gekieperd.

Dan kun je als beroepsgroep wel moord en brand schreeuwen en met veel gevoel voor drama melden dat vorig jaar wereldwijd 42 journalisten tijdens hun werk zijn omgekomen (ach, wat is het toch een gevaarlijk beroep!), maar wees eens eerlijk: is 42 veel?

Stel jezelf eens de vraag hoeveel vrachtwagenchauffeurs er het afgelopen jaar wereldwijd om het leven zijn gekomen terwijl ze hun werk deden. Duizenden. Maar daar hoor je journalisten niet over. Liever hebben ze het over zichzelf. Want zij zijn de hoeders van de democratie die – met gevaar voor eigen leven – een mevrouw op de markt naar haar mening vragen.

_Advertentie.