Een kerncentrale in Noord-Brabant, hoe realistisch is dat?

Het provinciebestuur van Noord-Brabant verraste dit jaar vriend en vijand, toen het bekend maakte dat het onderzoek had laten doen naar de komst van een kerncentrale in de provincie. Een kerncentrale in Noord-Brabant, is dat nou een goed idee? Univers sprak erover met universitair docent Energiemarkten Bert Willems en expert op het gebied van energie- en milieuwetgeving Leonie Reins.

“Ik was erg verbaasd”, vertelt Bert Willems. “Er worden op het moment in Engeland en Frankrijk centrales gebouwd, maar dat verloopt allerminst voorspoedig. De bouw gaat langzamer van verwacht en de kosten vallen hoger uit. Bovendien is het bedrijf dat de kerncentrales bouwt zelf failliet gegaan en moest het uitgekocht worden door de Franse overheid. Voor de Engelse centrale heeft de overheid garanties moeten geven dat de centrale genoeg winst zou maken. Anders werd hij niet gebouwd. Met de bouw van een kerncentrale neemt een land dus risico.”

En dat risico is vooral financieel van aard. Daarbij ligt de komst van een kerncentrale op Europees niveau ingewikkeld, zegt Leonie Reins. “Vanuit beleidsmatig perspectief denk ik niet dat een kerncentrale past binnen de Europese lange termijn visie op schone en hernieuwbare energie en de energietransitie”, zegt Leonie Reins. “Dat betekent dat het verkrijgen van Europese financiering niet mogelijk zal zijn, zeker nadat de Raad van de EU op 7 juni bekend maakte dat voor investeringen in kerncentrales geen steun zal worden verleent uit het Fonds voor een rechtvaardige transitie.”

Politiek

Daarmee wordt ook duidelijk dat de komst van een kerncentrale niet alleen een economisch risico is, maar ook politiek een heikel punt is. “Daarom kun je op dit onderwerp ook maar beperkt economische modellen loslaten”, legt Willems uit.

Kernenergie wint wel aan relevantie omdat het gas wordt uitgefaseerd. “Nederland had als één van de weinige landen in Europa een eigen energiebron,” aldus Willems. “Dat biedt een zekere mate van onafhankelijkheid. Nederland had zijn eigen gasvoorraden en dat loopt nu op zijn einde. Frankrijk, België en Duitsland zijn veel afhankelijker van het buitenland: van Russisch gas of de import van steenkool. Ik denk dat dat één van de belangrijkste argumenten is voor het bouwen van een kerncentrale.”

En dan komt er nóg een factor kijken volgens Willems. “Wat ook meespeelt is dat Engeland en Frankrijk kernmachten zijn. Nieuwe centrales kunnen dus fungeren voor het blijven aanleveren van bijvoorbeeld plutonium voor kernwapens.”

Verdeeld Europa

In hoeverre een kerncentrale in Noord-Brabant een levensvatbaar idee is, daarvoor zou de opstelling van de EU van doorslaggevende invloed kunnen zijn. “Op dit moment vormt nucleaire energie een belangrijk deel in de energiemix voor ongeveer de helft van de lidstaten,” zegt Reins. “Ongeveer een kwart van alle elektriciteit die in de EU geproduceerd wordt, wordt opgewekt met kerncentrales.”

Voor lidstaten die zo’n centrale al hebben, heeft kernenergie als overbruggingstechnologie zeker nog een belangrijke functie. Reins: “Maar na  de kernramp in Fukushima is Duitsland bijvoorbeeld gestart met het versneld uitfaseren van kerntechnologie. Hoewel de uiteindelijke beslissing juridisch gezien een nationale blijft, speelt de politieke realiteit, zowel binnen de landsgrenzen als op Europees niveau, een belangrijke rol.”

Een flink economisch risico als minpunt, maar meer onafhankelijkheid als pluspunt. Daar komt nog bij dat een kerncentrale een beperkte hoeveelheid grond gebruikt. Iets dat in een klein als land als Nederland aanlokkelijk is. “In theorie kan kernenergie een aantrekkelijke optie lijken, omdat zonneparken veel kostbare landbouwgrond innemen en in vergelijking een beperkter rendement hebben.”

Toch ziet Reins de bouw van een nieuwe kerncentrale in Nederland uiteindelijk niet snel gebeuren: “In het licht van de bredere energietransitie en de overgang naar een circulaire economie, lijkt het mij in de praktijk onhaalbaar.”

Geen noodcentrale

Willems sluit zich daarbij aan. Ook omdat volgens de professor een kerncentrale niet kan fungeren als back-up om energie te leveren op het moment dat er met zon en wind te weinig wordt geproduceerd. In een lange termijn scenario met heel veel hernieuwbare energie, lijkt een kerncentrale in de provincie helemaal buitensporig duur, laat Willems weten.

“Als back-up plan wil je een bron die lage kapitaalkosten heeft en hogere productiekosten. Denk bijvoorbeeld aan een noodgenerator. Als die wat meer brandstof gebruikt is dat in economisch opzicht geen probleem omdat die slechts sporadisch wordt gebruikt.  Als een bron kapitaalintensief is wil je hem juist wel zoveel mogelijk gebruiken. En kerncentrales zijn zeer kapitaalintensief, net als windmolens.”

Daar komt bij dat kerncentrales geen aan- en uitknop hebben die je zomaar kan indrukken. “Dus als ze eenmaal energie opwekken, wil je dat gebruiken. Hoe meer windmolens er komen, hoe minder logisch het wordt om ook een kerncentrale te bouwen”, besluit Willems.

_Advertentie.