Opening academisch jaar 21/22: zorgen over de toekomst

De opening van het academisch jaar was weer gewoon in de aula. Het was nog wel wat onwennig en er zijn grote zorgen over de richting die de maatschappij uitgaat.

Bijna als vanouds ging de Top-week vorige week door. Om mee te doen hadden studenten een vaccinatiebewijs of negatieve test nodig, maar afstand hoefden ze niet meer te houden. Colleges worden weer gegeven op de campus en de verfoeide anderhalve meter-maategel is losgelaten. Coronavirus of niet, aan de universiteit gaat het er aan toe zoals vroeger.

Of in ieder geval een stuk meer. Medewerkers moeten nog overwegend afstand houden en mondkapjes blijven verplicht in de gangen. Ook de academische jaaropening is nog niet helemaal terug, maar bungelt tussen twee werelden. Moest het vorig jaar nog allemaal online, gisterenmiddag verzamelden het College van Bestuur, de decanen en een select gezelschap zich in de aula. De rest kon meekijken via een livestream.

Nog een opvallend verschil met 2020: er werd destijds vooral lovend gesproken over aanpassingsvermogen en veerkracht. Aan strubbelingen werd wat voorbijgegaan. Nu stond Wim van de Donk juist nadrukkelijk stil bij de lastige tijd waarin we leven. Er gaat wat verloren en niet alles komt vanzelf goed.

Kamertekort

Het was voor Van de Donk de eerste jaaropening sinds hij de ambtsketting van rector magnificus draagt. Nieuw is het probleem niet waarover hij sprak: het kamertekort in Tilburg. Met name internationale studenten lukt het soms lange tijd niet om een dak boven het hoofd te vinden. Een beleid van ‘eigen volk eerst’ past volgens Van de Donk niet bij de universiteit, de stad en zelfs de provincie.

Dat het onderwijs weer open mag vindt hij een goede ontwikkeling. Thuiswerken en online college volgen hebben volgens de rector ook best hun voordelen. Al heeft hij twijfels over ‘het nieuwe normaal’. “Ik ben er nog niet van overtuigd dat het nieuwe normaal wel normaal is.”

Volgens Van de Donk kan het juist “volstrekt abnormaal” blijken, omdat er op sociaal en psychisch vlak veel wordt ingeleverd. Zo wijst hij op VSNU-onderzoek waaruit blijkt dat 51% van de studenten minder gelukkig is dan vorig jaar.

Technologische hoogmoed

Als maatschappij hebben we meer nodig dan de bètawetenschappen en hun technische kennis, aldus de rector. Hij waarschuwt voor “technologische hoogmoed en een samenleving die sociaal onder spanning staat.” Ook bijvoorbeeld de filosofie, psychologie en rechtswetenschappen zijn volgens Van de Donk belangrijk.

“Verbeeldingskracht en goede kennis, het is onze enige grondstof.” Daar is wel geld voor nodig. Als er door de politiek niet in universiteiten wordt geïnvesteerd, betaalt uiteindelijk de samenleving daarvoor de rekening.

De psychologie kan bijvoorbeeld inzichtelijk maken of mensen eenzamer worden, doordat ze anderen alleen nog maar achter een webcam zien. “Dit is het grootste isoleringsexperiment ooit,” zegt Tom Smeets, hoogleraar klinische psychologie over de pandemie.

Ter gelegenheid van het vijftigjarige bestaan van het departement psychologie gaat hij in op zijn vakgebied. Wat doet het eigenlijk met mensen als ze overspoeld worden met informatie over besmettingscijfers en dodenaantallen? “Angst kan menselijk gedrag beïnvloeden.”

Een positieve noot is er volgens Smeets ook. Net zoals onderzoek kan laten zien wat er verkeerd gaat, kan het de weg vooruit wijzen. “Blijf optimistisch. Leid jezelf af met wat je leuk vindt om te doen. Videobel met mensen.”

Prijzen

Met die vrolijkere noot sluit ook de academische jaaropening af. Er zijn prijzen om uit te reiken. Vice-voorzitter van het CvB Paulina Snijders reikt de impact award uit. Het publiek stemt mee. “We willen laten zien hoe belangrijk we valorisatie vinden en onderzoek op dat gebied stimuleren en belonen.”

Uit 21 aanmeldingen wint SpaceBuzz van hoogleraar cognitieve psychologie en kunstmatige intelligentie Max Louwerse. Het project laat kinderen in een nagebouwd ruimteschip plaatsnemen, waar ze met virtual reality een vlucht om de aarde nabootsen. Zo leren ze over de kwetsbaarheid van de planeet en het belang van duurzaamheid.

Er is dit jaar ook weer een beste docent verkozen, in samenwerking met fractie SAM. Studenten, en een jury van docenten, kozen uit vijf aanmeldingen Tila Pronk als de beste. Pronk is bekend van haar onderzoek naar liefde en haar optreden in het televisieprogramma Married at First Sight. Ze werd geroemd om haar interactie met studenten, goede feedback en de vragenuurtjes die ze in Zoom houdt.

Dean’s Den

Afsluitend kwam vice-rector Jantine Schuit het podium op voor de Dean’s Den. Ze blikte vooruit op het honderdjarige bestaan van de universiteit, in 2027, en wees erop dat het college ook van studenten wil horen waar het naartoe moet. Dat gebeurde met pitches: in één minuten konden vijf studenten hun idee presenteren. De decanen jureerden.

De prijs ging niet naar een hok met hoogwaardig gereedschap, of een binnentuin om tot rust te komen. De winnaar was psychologiestudent Alp Kirech, met zijn idee voor nieuwe merchandise van hergebruikt textiel. Dat is goed uitvoerbaar, past bij de textielstad die Tilburg ooit was. En het is nog duurzaam ook.

_Advertentie.