Universiteit voert zero tolerance beleid tegen bedreiging en intimidatie van academici

Universiteiten gaan gezamenlijk optreden tegen bedreiging en intimidatie van medewerkers. Er wordt een zero tolerance beleid gevoerd en er wordt een online meld- en adviespunt opgericht: WetenschapVeilig. Vice-rector Jantine Schuit: “We willen dat academici deelnemen aan het publieke debat, dus willen we hen ook beschermen.”

Hoe groot het probleem is, dat moet nog precies in kaart worden gebracht. Maar dát er een probleem is, daarover bestaat geen twijfel. En ja, het treft alle universiteiten, dus ook Tilburg University. Vice-rector Jantine Schuit: “De afgelopen jaren zijn er meldingen binnengekomen over intimiderende reacties na mediaoptredens, online bedreigingen en stalkingsituaties. Zelfs fysieke bedreigingen zijn voorgekomen.”

Om bedreiging en intimidatie van academici tegen te gaan, hebben de rectoren van alle Nederlandse universiteiten de handreiking ‘Aanpak bedreiging en intimidatie van wetenschappers’ opgesteld, die onlangs werd aangeboden aan onderwijsminister Ingrid van Engelshoven. Schuit: “Alle (vice) rectoren hebben de handreiking unaniem ondertekend. Er was sprake van grote eensgezindheid: dit probleem moet worden aangepakt.”

Schaamte doorbreken

Meldpunt WetenschapVeilig wordt opgezet naar voorbeeld van initiatief PersVeilig voor journalisten. WetenschapVeilig gaat meldingen en relevante informatie bijhouden, advies geven en interactie met bijvoorbeeld justitie en politie landelijk verbeteren.

Ook committeren de universiteiten zich aan een zero tolerance beleid: bij bedreiging, intimidatie en fysiek of seksueel geweld wordt standaard aangifte gedaan. “Mits de wetenschapper daarmee instemt,” merkt Schuit op.

Universiteiten willen laten zien dat ze achter hun medewerkers staan, vertelt de vice-rector van Tilburg University. “We merken dat er soms sprake is van schaamte wanneer iemand met bedreiging te maken krijgt. Heb ik het niet over mezelf afgeroepen? Ben ik te onvoorzichtig geweest?

“Dat soort vragen stellen wetenschappers zichzelf, waardoor ze soms besluiten niets te doen. Hopelijk draagt de handreiking eraan bij dat de schaamte wordt doorbroken en de wetenschappers hun verhaal durven te vertellen.”

Intimidatie op sociale media

Door informatie te delen via het meldpunt, moet er meer inzicht ontstaan in de omvang van het probleem. “We hebben de indruk dat bedreigingen aan het adres van wetenschappers toenemen, maar harde cijfers ontbreken,“ zegt Schuit.

Binnen de universiteiten worden tot nu toe geen structurele data bijgehouden. Ook politiecijfers over aangifte van bedreiging van wetenschappers zijn niet bekend, staat in de handreiking.

“Het is bewonderenswaardig dat wetenschappers zich niet willen laten intimideren en hun werk blijven uitvoeren”

Jantine Schuit, vice-rector

Schuit: “Wel zien we dat de maatschappij polariseert en mensen op sociale media de meest verschrikkelijke dingen kunnen zeggen.” Honderden intimiderende twitterberichten kunnen in bepaalde situaties voorkomen.

Een recent door Science Guide afgenomen enquête onder universitaire medewerkers, werpt enig licht op de zaak. Daaruit kwam naar boven dat 43 procent van de deelnemende wetenschappers na een publiek optreden de afgelopen vijf jaar met haatreacties en bedreiging te maken kreeg.

Niet alleen wetenschappers

Bedreiging en intimidatie treft niet alleen wetenschappers. Ook diversity officers hebben ermee te maken. Schuit: “Over het algemeen lijkt het erop dat vrouwen, mensen uit de lhbtqi-gemeenschap en mensen met een migratieachtergrond, vaker slachtoffer zijn.”

Bij de bestrijding moet de impact op de betrokkene centraal staan, vindt Schuit, niet de intentie van de zender. “Of de zender het wel of niet zo bedoeld had, is niet het belangrijkste. Academici die te maken krijgen met bedreiging en intimidatie, dragen dat lang met zich mee.

“De angst is voor sommigen groot, sommigen voelen zich niet langer vrij in hun doen en laten. Dat mag absoluut niet het geval zijn. We willen dat academici deelnemen aan het publieke debat, dus willen we hen ook beschermen.”

Academische vrijheid

Uit de enquête van Science Guide blijkt ook dat 86 procent van de deelnemers voorzichtiger is geworden in zijn of haar publieke uitspraken. Schuit: “Het is bewonderenswaardig dat wetenschappers zich niet willen laten intimideren en hun werk blijven uitvoeren. Daarom moeten wij vierkant achter hen staan.”

Binnen Tilburg University is er een uitgebreide hulpstructuur. Wetenschappers die zich mengen in het publieke debat over een controversieel onderwerp, kunnen zich met Marketing en Communicatie voorbereiden, bijvoorbeeld door na te gaan welke contactgegevens zichtbaar zijn op de website.

Wie te maken krijgt met bedreigingen na een mediaoptreden, kan op dit moment terecht bij vertrouwenspersonen en bij de leidinggevende. Afhankelijk van het soort melding wijst de Routekaart bij de Code of Conduct de weg. Deze werkwijze wordt later geëvalueerd en dan wordt ook een intern meldpunt meegewogen. Duidelijke richtlijnen voor een goede aanpak voor, tijdens en na bedreiging staan in de handreiking.

_Advertentie.