Jolanda wordt genekt door haar eigen lichaam: ‘Zonder klachten zou ik meer dan zestig uur werken’

Jolanda wordt genekt door haar eigen lichaam: ‘Zonder klachten zou ik meer dan zestig uur werken’

Dure medicijnen en hoge zorgrekeningen, het levert Jolanda Crucq regelmatig stress op. Ze is mantelzorgster voor haar zoon Danny met wie ze samen onder één dak woont. Dat haar uitkering vijf jaar geleden werd gekort, maakt haar financiële situatie er niet makkelijker op. Maar het weerhoudt haar er niet van om te doen wat ze het liefste doet: het helpen van anderen.

Beeld: Dolph Cantrijn

“Werken gaat niet meer omdat mensen op mij moeten kunnen rekenen, wat niet lukt met zo’n onvoorspelbaar lichaam als het mijne. Ik kan niet van tevoren zeggen wanneer mijn klachten zullen opspelen. Het allerliefst zou ik in één klap van al mijn gezondheidsproblemen af zijn en zestig uur gaan werken. Dat meen ik uit de grond van mijn hart. Ik zou morgen een eigen bedrijf beginnen in de vorm van een webshop of kledingwinkel.

“Het chronische probleem bij ons is dat wij allebei nogal wat mankeren. Bovenop zijn autisme heeft Danny last van hartklachten, (hevige) angstaanvallen, hypochondrie en het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS). Zelf heb ik borderline, ben ik diabetespatiënt en leef ik van jongs af aan al boven mijn stressniveau, wat resulteert in geregelde stressaanvallen. Ook lijd ik aan een spastische darm en psoriasis, en heb ik artrose in mijn voeten, handen, nek en rug.

“Los van het feit dat ik hierdoor regelmatig platlig, brengen al deze kwaaltjes en aandoeningen behoorlijk wat medische kosten met zich mee. Smeerseltje hier, tabletje daar. Als dan ook nog blijkt dat je lichaam bepaalde medicijnen afstoot en je over moet stappen op dure alternatieven die niet worden vergoed door de verzekering, dan wordt het vrij pittig.

Armoede in Nederland

Hoe is het om in armoede te leven? Hoe ziet armoede er tegenwoordig uit en wat kun je ertegen doen? Deze kerstperiode besteedt Univers speciale aandacht aan armoede in Nederland. Mensen in geldnood komen aan het woord, maar ook wetenschappers. Samen schetsen zij een beeld van een probleem dat helaas nog lang niet de wereld uit is.

Deze serie kwam mede tot stand met hulp van Quiet 500, een organisatie die zich inzet voor mensen in armoedesituaties in Nederland. Helpen? Bezoek dan eens de website en kijk wat jij kunt doen.

“Doordat ik ben afgekeurd, ontvang ik een maandelijkse WAO-uitkering van 723 euro. Dit bedrag was eerst hoger, maar is door de kostendelersnorm verlaagd vanaf het moment dat Danny achttien is geworden en hij in aanmerking kwam voor de Wajong. Tegelijkertijd vervielen toen ook de kinderbijslag en alimentatie, terwijl de levenskosten gelijk bleven of zelfs hoger werden. Ik viel hierdoor in een gat waar ik nu, vijf jaar later, nog steeds in zit.

“Met mijn WAO kan ik ternauwernood mijn vaste lasten betalen, laat staan mijn zorgpremie. Ik hang daarom elke maand aan de lijn met mijn zorgverzekeraar om te zeggen dat ik het weer niet red. Gelukkig zijn zij flexibel en begripvol. Dit kan ik echter niet zeggen over gemeente Tilburg, waarmee ik al jaren overhoop lig. Het gaat om een extra 180 euro per maand waarmee ik al mijn rekeningen zou kunnen betalen. Dit weigeren ze te geven. Hierdoor word ik strijdbaar en vindingrijk, en verander ik in een pitbull.”

Wonder Woman

“Vanaf mijn veertiende tot aan mijn vijfendertigste heb ik bij de Albert Heijn gewerkt. Eigenlijk heb ik heel de ‘Appie’ wel gehad: van caissière tot kaasverkoopster tot vakkenvulster. Dat ging altijd goed tot ik op een dag letterlijk neerging van de stress en in de ambulance belandde. Sindsdien zit ik thuis.

“Omdat ik toch iets wil betekenen op de momenten dat mijn lichaam het toelaat, bestaat mijn tijd vooral uit het helpen van anderen die in eenzelfde situatie zitten. Dit doe ik op verschillende manieren. Ik ondersteun bijvoorbeeld mensen die niet goed met hun computer om kunnen gaan of die problemen hebben met hun boekhouding. Dat is wie ik ben, ik zorg graag voor anderen. Ze noemen me daarom ook wel Wonder Woman.

‘Ik weet hoe het is om alles alleen te doen’

Jolanda Crucq

“Laatst nog zag ik een dakloze man huilend langs de kant zitten. Ik kon het gewoon niet laten. Ik gaf hem een aai over zijn wang en de laatste vijf euro uit mijn portemonnee. Hij was me erg dankbaar. Wat ik hiermee bedoel te zeggen, is dat het altijd slechter kan. Ik heb niks te besteden, maar hij al helemaal niet.

“Soms krijg ik de vraag waarom ik dit doe, terwijl ik zelf zoveel shit aan mijn kop heb. Mijn antwoord is dat ik er voldoening uit haal. Ik weet als geen ander hoe het is om alles alleen te doen en zonder back-up door het leven te moeten. Het is dan ontzettend fijn als je hulp krijgt van iemand, in welke vorm dan ook. Dat is het voordeel als je veel in je leven hebt meegemaakt, dan word je een soort ervaringsdeskundige en kun je andere mensen beter helpen.”

Knibbelen

“Omdat mijn uitkering opgaat aan de vaste lasten, leven we van de Wajong van Danny. Dat is echter steeds lastiger omdat alles duurder wordt en het bedrag dat we krijgen gelijk blijft. Niet alleen de prijzen van gas, water en licht stijgen, maar ook van boodschappen en benzine – echt niet normaal. Een tijd lang at ik weinig tot niets om zo de kosten te drukken. Dan dronk ik alleen maar proteïneshakes. Op die manier bespaarde ik geld en kon ik Danny verzekeren van een normale maaltijd.

Beeld: Dolph Cantrijn

“Hoewel dit ondertussen niet meer het geval is, ben ik nog steeds voor veel zaken afhankelijk van anderen. De auto heb ik bijvoorbeeld gekregen van mijn vader en als deze kapot is, betaalt hij de reparatiekosten. Kleding ontvang ik van mijn zus en vriendin. Als zij iets hebben hangen wat ze niet meer dragen, dan krijg ik dat.

“Ook heb je organisaties als Quiet die loterijen organiseren waarvoor je je kunt inschrijven. Zo heb ik onlangs een gloednieuwe pannenset gewonnen. Daar was ik ontiegelijk blij mee want ik had hele oude pannen, typisch zoiets waar je op beknibbelt. Je gaat niet even naar de Blokker om een pannenset van zoveel honderd euro aan te schaffen. Hetzelfde geldt voor vakantie, de laatste keer is meer dan tien jaar geleden.”

Praat erover

“Mijn situatie komt stiekem meer voor dan mensen beseffen. Er wordt alleen niet over gepraat, want er ligt een taboe op armoede. Hoe dat komt? We kijken niet graag in andermans financiële situatie, dat is privé. Daar komt bij dat sommigen zich schamen voor het feit dat ze weinig geld hebben. Ze zijn bang voor wat hun omgeving van hen zal denken.

“Dat begrijp ik, er zitten namelijk veel vooroordelen vast aan mensen in armoede. Een van de zwaarste is dat ze daar door hun eigen schuld zijn beland: ‘had je maar niet dit of had je maar niet dat’. Lekker makkelijk praten natuurlijk, zeker wanneer je iemand niet eens kent.

“Gelukkig kan ik dit soort opmerkingen goed van me afzetten omdat ik weet dat het niet klopt. Met mijn uitgavenpatroon is nooit iets mis geweest, voor boekhouding had ik altijd een acht of negen. Ik heb me daarom nooit geschaamd voor mijn arm-zijn en zeg het tegen iedereen die het maar horen wil.

“Erover praten kan er bovendien voor zorgen dat er een paar ogen opengaan bij de ander. Het creëert begrip voor jouw situatie, wat fijn is. Opkroppen is sowieso niet best en kan flink wat extra stress opleveren. Het eruit gooien verlicht een hoop. Dat wil ik aan iedereen meegeven die in armoede leeft: ben er open en eerlijk over, dat helpt echt. Het lost misschien niets op, maar het lucht wel op.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.